1 noyabr kuni prezident Shavkat Mirziyoyev huzurida iqtisodiyot tarmoqlariga yo‘naltirilgan imtiyozlar samaradorligi tahlili bo‘yicha yig‘ilish bo‘lib o‘tdi, deya xabar bermoqda uning matbuot xizmati.
Qayd etilishicha, biznes boshlash, nochor korxonalar yoki chekka hududlarning «oyoqqa turib olishi» va yangi eksport bozorlariga kirishi uchun oxirgi yillarda bir qator imtiyozlar joriy etildi. 2021 yilda ularning jami hajmi 51 trln so‘mni tashkil qilgan. Natijada o‘tgan yili 170 mingta yangi tadbirkorlik subyekti ochilgan, 500 mingdan ziyod ish o‘rni yaratilgan.
Oxirgi olti yilda birgina soliq sohasida 1400 ga yaqin imtiyozlar taqdim etilgan.
Eksportni qo‘llab-quvvatlash uchun birgina 2021 yilda 280 mlrd so‘mdan ortiq shunday subsidiyalar ajratilgan bo‘lib, uning 220 mlrdga yaqini eksport bo‘yicha transport xarajatlariga yo‘naltirilgan. Natijada 2800 ta korxona ilk bor tashqi bozorga chiqqan.
Shuningdek, eksportchi korxonalarga xalqaro standartlash va sertifikatsiyalash, sug‘urta va hatto reklama xarajatlari qisman qoplab berilmoqda. Natijada elektr texnikasi tarmog‘ida berilgan har bir so‘m subsidiya evaziga 870 so‘mlik eksport amalga oshirilgan. Bu ko‘rsatkich to‘qimachilik sohasida 555 so‘m, qurilish materiallari sohasida 273 so‘mni tashkil etgan.
Tadbirkorlarga ko‘maklashish uchun kredit foizlarini kompensatsiya qilish va kredit kafolatlari berish tizimi yaratildi. Ularga kredit yuklamalarini kamaytirish maqsadida Tadbirkorlik faoliyatini qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasi tomonidan 6,1 trln so‘mlik majburiyatlar olingan bo‘lib, joriy yilning o‘zida 2,5 trln so‘mlik kompensatsiyalar to‘lab berilgan.
«Lekin joylarda imtiyozlardan samarasiz yoki maqsadsiz foydalanish holatlari ham uchrab turibdi. Masalan, davlat budjetidan 127 turdagi subsidiyalar joriy etilgan bo‘lsa-da, amalda ularning 15 tasidan foydalanilmayapti», — deyiladi xabarda.
Prezident yig‘ilishda imtiyozlarning samaradorligini oshirish bo‘yicha ko‘rsatmalar berdi.
«So‘nggi yillarda iqtisodiyot tarmoqlariga turtki berish uchun ilgari tariximizda bo‘lmagan imtiyozlarni joriy etishga majbur bo‘ldik. Bugun ulardan natija, saboq, tajriba qanday bo‘ldi, degan savolga javob topish kerak. budjetdan ajratilgan har bir so‘mning hisob-kitobini joyiga qo‘yish, imtiyozlarning samaradorligini oshirish zarur», — dedi Shavkat Mirziyoyev.
Bosh vazir o‘rinbosari va moliya vaziriga barcha imtiyoz va subsidiyalarning natijadorligi ko‘rsatkichlarini belgilab, ulardan samarali foydalanish bo‘yicha qat’iy nazorat tizimini joriy etish topshirildi. Hisob palatasida monitoring bo‘limi tashkil etib, imtiyozlar samaradorligini doimiy tahlil qilib borish vazifasi qo‘yildi.
Davlat rahbari soliq va bojxona imtiyozlarini xatlovdan o‘tkazib, samarasizlarini bekor qilish, xorijiy va mahalliy investorlar uchun berilgan imtiyozlarni bir xillashtirish zarurligini ta’kidladi.
Hududlar kesimida olganda, soliq imtiyozlarining 31 foizi Toshkent shahriga to‘g‘ri kelmoqda. Qoraqalpog‘iston, Jizzax, Xorazm va Surxondaryo viloyatlarining ulushi 2 foizdan oshmaydi. Lekin Surxondaryoning Oltinsoy tumanida ham, Toshkent shahrining Mirobod tumanida ham tadbirkorlar uchun belgilangan talablar, soliqlar, imtiyozlar, subsidiya, kompensatsiya va preferensiyalar bir xil.
Shu bois prezident soliq imtiyozlarini hududlarning rivojlanish darajasidan kelib chiqib belgilash bo‘yicha ko‘rsatma berdi.
«Endi joylarga borib, manzilli qarorlar qabul qilib, imtiyozlardan to‘g‘ri foydalanib, chekka-chekka tumanlarni ham rivojlanish yo‘liga olib chiqish kerak», — dedi Shavkat Mirziyoyev.
Bundan tashqari, aholi va tadbirkorlarning bu borada xabardorligini oshirib, imtiyozlardan foydalanish qamrovini kengaytirish zarurligi qayd etildi. Subsidiyalar bo‘yicha yagona ochiq portal yaratib, barcha imtiyozlarni bosqichma-bosqich shu orqali berish taklifi bildirildi.
