Prognozlashtirish va makroiqtisodiy tadqiqotlar instituti (PMTI) ekspertlari muhojirlar oqimiga ta’sir qiluvchi tashqi omillarni inobatga olgan holda tashqi mehnat muhojirligi imkoniyatlarini baholash bo‘yicha tahlil o‘tkazdi.
Mualliflarning qayd etishlaricha, Rossiyadagi mehnat muhojirlari o‘tkazadigan pul mablag‘lariga bog‘lanib qolish nafaqat mehnat bozori, balki butun respublikadagi vaziyatni yanada chuqurlashtiradi. Shu sabablar tufayli ayni chog‘da ishchi kuchini eksport qilish uchun yangi imkoniyatlarni ko‘rib chiqish zarur, deyiladi PMTI matbuot xizmati xabarida.
Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki ma’lumotlariga ko‘ra, Rossiyadan pul o‘tkazmalari O‘zbekiston uchun valyuta tushumlari va daromadlarining eng muhim manbai hisoblanadi (yalpi ichki mahsulotning 11,4 foizi).
Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligining rasmiy ma’lumotlariga ko‘ra, 2021 yilda Rossiyada 1 million 36 ming mehnat muhojiri bo‘lgan. Bir mehnat migrantiga to‘g‘ri keladigan oylik pul o‘tkazmalari miqdori 453 dollarni tashkil qilgan.
Tadqiqotda qayd etilishicha, O‘zbekistonning iqtisodiy barqarorligi ko‘p jihatdan migrantlar pul o‘tkazmalari oqimiga bog‘liq bo‘lib, demak, boradigan mamlakatlarning migratsiya siyosatiga bog‘liq. Muhojirlarni vatanga qaytishga majbur qiladigan har qanday iqtisodiy zarba mamlakatdagi ishsizlik darajasini keskin oshiradi va pul o‘tkazmalarini to‘xtatib, qashshoqlikni yanada kuchaytiradi.
Bugungi kunda mehnat muhojirlarining asosiy yo‘nalishlari Rossiya (61,5 foiz), Qozog‘iston (16,9 foiz), Turkiya (6,1 foiz), Janubiy Koreya (2 foiz), BAA (0,8 foiz) hisoblanadi. 2 million 356 ming mehnat muhojirining 75,9 foizini erkaklar, 24,1 foizini ayollar tashkil etadi.
Muhojirlarning asosiy qismi qurilishda — 51,6 foiz, qishloq xo‘jaligida — 12,3 foiz, sanoatda — 9,2 foiz va savdoda — 8,5 foiz band.
Tadqiqot davomida O‘zbekistondan mehnat migratsiyasini rag‘batlantirishning eng jozibador yo‘nalishlari aniqlandi. Bular Polsha, Bolgariya, Litva, Chexiya, Fransiya, Germaniya va Buyuk Britaniyadir. Singapur, Saudiya Arabistoni va Yaponiya ham alohida ta’kidlangan. MDH davlatlari orasida Ozarbayjon va Belarus eng salohiyatli bo‘lib chiqdi.
Mehnat migratsiyasining eng muhim omillari ingliz tilini bilish, diplomatik vakolatxonalarning mavjudligi, aviachiptalar narxi, shuningdek, kirish mamlakatlarida aholi jon boshiga yalpi ichki mahsulot hisoblanadi.
Tadqiqot mualliflarining aniqlashicha, kirish mamlakatlarida ingliz tiliga bo‘lgan talab O‘zbekistondan mehnat migratsiyasi oqimini 55 foizga qisqartiradi.
