Тошкентдаги собиқ МХХ мажмуаси ҳудудидаги эман дарахтларини кўчириш жараёнига масъул бўлган Muna Mug компанияси директори Фаррух Ҳакимов фотограф Камиль Еникеев кўчириб ўтказилган дарахтларни суратга олишига тўсқинлик қилишга уринди.
Пойтахтлик фотографнинг айтишича, у Улуғбек номли қишлоқда бўлганида дарахтлар кўчириб ўтказилган жой яқинида бир нечта сурат олган. Бу вақтда Фаррух Ҳакимов унинг ёнига келиб, «бу унинг шахсий мулки», дея гап бошлаган.
«Нимани суратга оляпсан? Бу ерда нима қиляпсан? Қўрқяпсанми, расмга оляпсан? Мендан қўрқяпсанми? Қўрқ. Нимани суратга оляпсан? Бу ерда нима қиляпсан? Суратга олишни хоҳлаганмидинг? Шунақа ақллимисан? Нега бу ерда ақллилик қиляпсан? Кет бу ердан. Камерангни ол. Камерани ол, э. Ҳозир буни (энергетик ичимлик — таҳр.) устингга тўкиб юбораман. Ол камерани. Ол камерани. Ол камерани. Ол камерани», — деган у видеода.
Компания раҳбари аввалига энергетик ичимликни фотографнинг устига сепишга уринган, кейин эса устидан тўккан.
Кўчириб ўтказишга рухсат йўқ — эколог
22 май куни ижтимоий тармоқларда мато билан ўраб ташланган улкан буюмлар узун тиркамаларда ташилаётгани жараёни акс этган видеолар пайдо бўлди. Тошкент шаҳри Экология бошқармаси собиқ МХХ (ДХҚ) бинолари мажмуасидан олиб ташланган 26 туп кўп йиллик эман дарахти Тошкент вилоятидаги истироҳат боғига кўчириб ўтказилиши ҳақида хабар берди.
Экология бошқармаси томонидан тарқатилган видеороликда Фаррух Ҳакимов барча дарахтлар тўлиқ соғлом экани, уларни қайта экишда барча зарур агротехник талабларга риоя қилинаётганини айтганди. Унинг таъкидлашича, кўчириш бошланишидан аввал мутахассислар иштирокида жамоатчилик муҳокамалари ҳам ўтказилган.
Экология бошқармаси бошлиғи Турсунпўлат Эгамовнинг Kun.uz`га маълум қилишича, бузиб ташланган МХХ биноси ўрнида Radisson меҳмонхона мажмуасини қураётган Metropol Group компанияси январь ойида дарахтларни кесишга рухсат олиш учун хат юборган, бироқ бошқарма дарахтларни таг қисмидан кесишга рухсат бермаган.
Унинг сўзларига кўра, қонунчиликда Вазирлар Маҳкамасининг 2022 йил 22 августдаги 464-сон қарори билан белгиланган дарахтларни кўчириш тартиби мавжуд, бироқ бу жараён учун рухсатнома бериш тартиби йўқ.
«Биз дарахтларни кўчиришга рухсатнома бера олмаймиз. 3 кун олдин хат асосида хабар берилади. Кўчиришга биз томонимиздан инспектор ажратилиши керак. 2,5 ойдан бери ҳеч нимадан хабарсиз эдик», — деди масъул.
Турсунпўлат Эгамов корхона ҳеч бир ташкилотдан рухсат олмасдан дарахтларни кўчиришга киришганини тасдиқлади. Қўчириб ўтказиш учун ёлланган Muna Mug компанияси эгаси Фаррух Ҳакимов рухсатнома олинганини айтган, лекин ҳужжатни кўрсатмаган.
Ҳакимовнинг сўзларига кўра, дарахтларни кўчириш ишлари 2,5 ой олдин бошланган. 30−70 ёшли 26 та эман дарахтини кўчириш ишлари давом этмоқда.
«Дарахтни кўчиришда энг қийин нарса — уни думалоқ қилиб олиш. Битта кўчирилаётган дарахт 55−60 тоннагача бўлади. Уларни ётқизиб ташиб келиш учун 32 метрли тралл керак. Дарахт танасини максимал сақлаб қолиш учун шунақа узун траллни олдик. Битта дарахтни кўчириб келишга 12 соат вақт кетяпти», — деган Ҳакимов интервьюда.
Тадбиркор «дарахтларнинг қуримаслигига 100 фоиз кафолат» беришига ишонтирган. Унинг сўзларига кўра, улар дарахт қуриб қолмаслиги учун илдизларнинг 80 фоиздан ортиқ қисмини чиқариб олган. 2 йилда шохлари олдинги ҳолатига қайтиб чиқади, деди у.
Экология вазирлиги вакили Турсунпўлат Эгамовнинг айтишича, дарахтни кўчираётган тадбиркор ким билан шартнома қилган бўлса, дарахтнинг тақдирига ҳам ўша компания жавобгар.
«Биз тадбиркор билан бириктириш далолатномасини тузамиз. 3 йил ичида ўша дарахтлар қуриб қолса, табиатга етказилган зарар миқдори ҳисобланиб, қуриб қолганлиги учун жарима жазоси белгиланади. Бу дарахтлар кўплиги сабаб, Жиноий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 198-моддасига (Экинзорларни, ўрмонларни, дарахтларни ёки бошқа ўсимликларни шикастлантириш ёхуд нобуд қилиш — таҳр.) кўра жиноий иш очилиши мумкин. Ҳар бири учун миллиарддан ошиқ миқдорда жарима белгиланиши мумкин», — деди Эгамов.
2021 йил июнь ойида Metropol Group таъсисчиси бўлган ТИВ собиқ раҳбарининг ўғли Даниёр Камилов МХХ собиқ биносини 210 млрд сўмга хусусийлаштирганди. 2023 йил март ойида Metropol Group компанияси Radisson Hotel Group билан премиум классдаги Radisson Collection Hotel Tashkent`ни очиш бўйича шартнома имзолаган. Лойиҳанинг қиймати 100 млн долларга баҳоланмоқда.
