Марказий Осиё мамлакатлари ва АҚШ ўртасидаги муносабатларни мустаҳкамлаш Қўшма Штатлар томонидан минтақа халқлари учун «янги умид ва имкониятлар дунёси» сифатида қаралмоқда. Бу ҳақда сешанба куни Самарқандда бўлиб ўтган «C5+1» форматидаги минтақавий ҳамкорлик бўйича биринчи вазирлар йиғилиши якунлари бўйича ўтказилган матбуот анжуманида АҚШ Халқаро ҳамкорлик агентлиги (USAID) администратори Саманта Пауэр маълум қилди.
«Газета.uz» мухбирининг хабар беришича, USAID раҳбари Марказий Осиё давлатлари ва АҚШ ўртасидаги ҳамкорлик тарихи 1991 йил декабрида — Вашингтон минтақа давлатларининг мустақиллигини биринчилардан бўлиб тан олган пайтда бошланганини эслатди.
«Президент Жорж Буш ушбу янги давлатларнинг мустақиллигини расман тан олиб, шундай деган: «Бугун биз янги умид ва имкониятлар дунёсига дуч келяпмиз… Энди биз бу янги давлатларни тинчликни сақлаш ва янада фаровон келажак қуришга жалб қилиш муаммоси олдида турибмиз», — деб эслади Саманта Пауэр.
«32 йил давомида биз тинчлик ва фаровон келажакка эришиш учун бирга ишладик. Тадбиркорлик ва демократияни бўғиб қўйган Совет иттифоқидан Марказий Осиё халқлари пайдо бўлар экан, замонавий давлатларнинг фаолият юритиши учун зарур бўлган мустақил институтларнинг ривожланишини қўллаб-қувватладик. Мамлакатлар ўз иқтисодларини очар экан, биз Марказий Осиё тадбиркорлари ўз бизнесларини ривожлантириш учун зарур бўлган капитални олишларини таъминлаш учун инвесторларни жалб қилишга ёрдам бердик. Марказий осиёликлар эса ўз турмуш даражасини яхшилашга интилишар экан, биз улар билан соғлиқни сақлаш, таълим ва турмуш шароитини яхшилаш устида ишладик», — деди USAID раҳбари.
Унинг таъкидлашича, президент Жо Байден сентябрда Нью-Йоркда бўлиб ўтган «C5+1» саммитида минтақа давлатлари ва Қўшма Штатлар ўртасидаги муносабатларнинг мустаҳкамланишини «тарихий лаҳза» деб атаган.
«Биз бу лаҳзани — президент Бушнинг сўзларини ўз ичига олган ҳолда, Марказий Осиё халқлари учун яна бир „янги умид ва имкониятлар дунёси“ деб биламиз. Ва мен президент Байденнинг илтимосига кўра, бу суръатни давом эттириш ва ушбу муҳим минтақа мамлакатлари ва халқлари билан шериклигимизни чуқурлаштириш учун келдим», — деди у.
Саманта Пауэр, шунингдек, минтақа давлатларининг ўзлари ўртасида ҳамкорлик мустаҳкамланиб бораётгани ва улар ҳокимияти томонидан амалга оширилаётган ислоҳотларни алоҳида таъкидлади.
«Биз бутун минтақа бўйлаб ҳамкорликнинг ривожланишини, ислоҳот дастурларини катта иштиёқ билан кузатмоқдамиз, гарчи уларнинг аксарияти ҳали дастлабки босқичда бўлса-да, кўплаб жойларда илдиз отмоқда, шунингдек, фуқаролик жамияти ташкилотлари томонидан эришилган муҳим ютуқлар, масалан, меҳнатни муҳофаза қилишни кучайтириш ва гендер зўравонлигига қарши курашни келтириш мумкин», — деди Саманта Пауэр.
У Марказий Осиё халқлари ўртасидаги ҳамкорликни янада мустаҳкамлашда минтақа мамлакатлари ёшларининг ўрни муҳим эканини таъкидлади.
«Биламанки, минтақа аҳолисининг ярмидан кўпи 30 ёшдан кичик. Бир-бирига ва дунёга ҳар қачонгидан ҳам кўпроқ боғланган янги авлод ўз истеъдоди, куч-ғайрати ва ғояларини ўз мамлакатлари келажаги учун сармоя қилишга тайёр. Кеча мен Тошкентдаги мактаблардан бирининг тахминан 16−17 ёшли ўн биринчи синф ўқувчилари билан суҳбатлашиш имконига эга бўлдим, улар келажакда нимага эришмоқчилиги, ўз мактабларида қандай из қолдирмоқчи эканликлари ҳақида гапирди», — деди Саманта Пауэр.
Аввалроқ «Газета.uz» Саманта Пауэр ҳам савдодаги тўсиқларни бартараф этиш, «яшил» иқтисодиётни ривожлантириш ва дезинформацияга қарши курашиш учун Марказий Осиё мамлакатларига 14,3 миллион доллар ажратилишини маълум қилгани ҳақида хабар берганди.
Бир кун аввал Тошкентда у Ўзбекистонга соғлиқни сақлаш, иқтисодий ўсиш, маҳаллий бошқарув ва инклюзив таълимни қўллаб-қувватлаш учун салкам 19 миллион доллар ажратилишини эълон қилганди. USAID раҳбари президент Шавкат Мирзиёев билан ҳам учрашган.
19 сентябрь куни БМТнинг Нью-Йоркдаги штаб-квартирасида Марказий Осиё давлатлари ва АҚШ раҳбарларининг «С5+1» форматидаги биринчи саммити бўлиб ўтган. Музокараларда терроризмга қарши курашни кучайтириш, минтақавий иқтисодий алоқаларни мустаҳкамлаш ва энергия хавфсизлигини таъминлаш масалалари муҳокама қилинган. Саммитда «барча давлатларнинг суверенитети ва ҳудудий яхлитлигини ҳурмат қилиш зарурати» ҳамда «бошқарув ва қонун устуворлигини такомиллаштириш бўйича олиб борилаётган ислоҳотлар» муҳокама қилинган.
