5 сентябр куни Ўзбекистон бош вазирининг ўринбосари — иқтисодиёт ва молия вазири Жамшид Кучкаров иқтисод фанлари доктори, сиёсий иқтисод профессори Владимир Квинт бошчилигидаги Россия делегацияси вакиллари билан учрашув ўтказди, дея хабар берди «Газета.uz» мухбири.
Ўзбекистон томонидан учрашувда сув хўжалиги вазири Шавкат Хамраев, иқтисодиёт ва молия вазирининг ўринбосари Бобур Ходжаев, Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Бизнес ва тадбиркорлик олий мактаби директорининг биринчи ўринбосари Бобур Абдиназаров, қурилиш ва уй-жой қурилиши вазирининг биринчи ўринбосари Шерзод Ҳидоятов, қишлоқ хўжалиги вазирининг ўринбосари Қаҳрамон Юлдашев, экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирининг ўринбосари Жусипбек Казбеков, «Ўзсувтаъминот» АЖ бошқаруви раиси Дилшод Азимов иштирок этди.
Россия томонидан эса Москва давлат университети Мураккаб тизимларни математик тадқиқ қилиш институти Стратегик тадқиқотлар маркази раҳбарининг ўринбосари Мурад Алимурадов, иқтисод фанлари доктори, доцент, Москва давлат университети Иқтисодий ва молиявий стратегия кафедраси профессори Ирина Новикова ва Россияда хизмат кўрсатган иқтисодчи, иқтисод фанлари номзоди Галина Задарожная қатнашди.
Томонлар сув ресурсларидан оқилона фойдаланиш ва муҳофаза қилиш, сув ресурсларидан самарали фойдаланиш бўйича чора-тадбирларни ишлаб чиқиш, шунингдек, Навоий кон-металлургия комбинати объектларидан оқава сувларни марказлаштирилган тозалаш иншоотлари тизимига киритиш масалаларини муҳокама қилди.
Академик Владимир Квинт, Россия стратегизация мактабининг асосчиси, стратегия назарияси ва стратегизация методологияси бўйича таниқли мутахассис, кўплаб мамлакатлар, шу жумладан АҚШда дарс беради, у бунга қадар Ўзбекистонда бир нечта лойиҳалар устида, шу жумладан сув ресурслари соҳасида ишлаганлигини таъкидлади.
Хусусан, у уй-жой коммунал хизматларига эътибор қаратган ҳолда сув таъминоти, канализация ва сув баланси стратегиясига оид ҳужжатларни ишлаб чиқишда иштирок этганини айтди.
Президент Шавкат Мирзиёев 2020 йил июль ойида 2020−2030 йилларда сув хўжалигини ривожлантириш концепциясини, сўнгра 2021−2023 йилларда Сув ресурсларини бошқариш ва ирригация соҳасини ривожлантириш стратегиясини тасдиқлади.
2020 йилда мамлакатда ичимлик суви таъминоти ва канализация тизимларини сақлайдиган ва ривожлантирадиган «Ўзсувтаминот» компанияси ташкил этилди. Квинтнинг сўзларига кўра, компаниянинг аввалги раҳбарияти «афсуски, ҳеч нарса қилмади».
«Афсуски, ҳеч қандай иш қилинмади, вазият эса янада ёмонлашди… Уй-жой коммунал хизматлари фоизларда кам истеъмол қилади, аммо уй-жой коммунал хизматларига кетадиган ҳар бир грамм сув кўп жиҳатдан қишлоқ хўжалигига қараганда муҳимроқдир, чунки у одамларнинг кайфиятига бевосита боғлиқ», — деди у.
Владимир Квинт Ўзбекистонда зудлик билан тезкор, тактик ва стратегик сув захираларини яратиш муҳимлигини таъкидлади.
«Афсуски, Тошкентда бундай сув захиралари яратилмаган… Кўплаб [концепция ва стратегиядаги] ишлар амалга оширилмаган… Ўшандан бери вазият жуда ҳам мураккаблашди. У фалокатли эмас, ҳали яна икки-уч йил бор, лекин жуда критик нуқтада. Геология, музликлар, Афғонистонда сув йўллари [канал] қурилиши ва бошқалар билан боғлиқ муаммолар мавжуд. Бу масалаларнинг барчасини стратегиямиз билан қамраб олишимиз керак», — дея таъкидлади у.
У «Ўзбекистон-2030 «стратегиясида сув ресурсларини тежаш масаласи энг муҳим беш устувор йўналиш қаторига киритилганини таъкидлади.
Квинт сайёранинг сув танқислиги энг юқори бўлган мамлакатларидан бири бўлмиш Ўзбекистон учун стратегияни ишлаб чиқиш қийин вазифа бўлишини қайд этди.
Январь ойи охирига қадар сув хўжалиги соҳасидаги асосий стратегик йўналишларни аниқлаш режалаштирилган. Ҳар бир устувор йўналиш бўйича иккита ишчи гуруҳ тузилади: Ўзбекистонда ва Москва давлат университетининг стратегик тадқиқотлар марказида. Ҳужжатнинг пировард мақсади Ўзбекистондаги сув танқислигини бартараф этиш ва чучук сув сифатини оширишдан иборат, деди у.
Октябр ойи бошида юқори бошқарув ходимлари учун уч кунлик семинар ташкил этиш режалаштирилган бўлиб, унда стратегия методологияси батафсил тушунтириб берилади.
«„Бир сув“ тушунчасини ишлаб чиққанимиздан кейин вазифаларнинг бажарилишини назорат қилиш учун гуруҳлар тузилиши керак… Стратегия прогноз эмас, балки қонун ҳужжатидир. У қонун билан тасдиқланганидан сўнг, ҳеч ким, ҳатто ҳокимлар ҳам ўзгартириш кирита олмайди. Тузатишларни мамлакат ҳукумати киритиши мумкин», — деди академик.
Бош вазир ўринбосари Жамшид Кучкаров «бу бизга керак», дея таъкидлади, шунинг учун ҳам томонлар бу борада яқиндан ҳамкорлик қилишлари муҳим.
Учрашув иштирокчилари уй-жой коммунал хўжалиги, қишлоқ хўжалиги ва саноатда сув ресурсларини самарали тақсимлашнинг муҳимлиги юзасидан фикр алмашдилар. Сув ресурсларидан тўғри фойдаланиш ва сув билан боғлиқ муаммоларни бартараф этиш учун Жамшид Кучкаров ва Владимир Квинт Кузнецк кўмир ҳавзаси (Кузбасс) мисолида 2030 йилгача Ўзбекистон сув ресурслари учун муқобил стратегияни ишлаб чиқишга келишиб олди.
Кузбасс стратегияси Кемерово вилоятини 2035 йилгача ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш бўйича ишлаб чиқилган ва амалга оширилган стратегия бўлиб, у минтақанинг ҳар томонлама ҳаёт сифати ва иқтисодий ўсиши учун асосий йўналишлар, мақсадлар, ташаббуслар ва вазифаларни белгилайди.
