Ўзбекистонда савдо ёки хизматлар кўрсатиш қоидаларини бузганлик учун жиноий жавобгарликни бекор қилиш режалаштирилмоқда. Бу 2022−2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегиясини «Инсонга эътибор ва сифатли таълим йили»да амалга оширишга оид давлат дастурини тасдиқлаш тўғрисидаги президент қарорида назарда тутилган.
Адлия вазирлиги Бош прокуратура билан биргаликда бир ой муддатда савдо ёки хизмат кўрсатиш қоидаларини бузганлик учун жиноий жавобгарликни маъмурий юрисдикцияга ўтказиш орқали бекор қилишни назарда тутувчи қонун лойиҳасини ишлаб чиқиб, белгиланган тартибда Вазирлар Маҳкамасига киритади.
Бундан ташқари, 2023 йил 1 июлдан бошлаб тадбиркорларга нисбатан янги турдаги жавобгарлик чоралари ва санкцияларни жорий этишга 3 йиллик мораторий ўрнатилади. Давлат дастури тўғрисидаги фармон лойиҳасида 1 йил муддатга мораторий кўзда тутилган бўлса, муҳокамадан сўнг у 3 йилга узайтирилди.
Бу чора-тадбирлар президент томонидан 2022 йил 22 август куни тадбиркорлар билан учрашувда маълум қилинганди.
Шу билан бирга, давлат раҳбари солиқ текширувлари билан боғлиқ жарималарнинг кўплиги ва оғирлиги юзасидан кичик бизнес вакилларидан кўплаб мурожаатлар келиб тушаётганини таъкидлаган.
Мисол учун, бугунги кунда айланмадан солиқ тўлаётган 370 мингдан зиёд кичик тадбиркорларнинг солиқ бўйича ўртача ойлик тўлови 1 миллион сўм атрофида/ Лекин касса чеки бермагани учун 5 миллиондан 10 миллион сўмгача молиявий, шунингдек, 3 миллиондан 12 миллион сўмгача маъмурий жарима солинади. Яъни кичик тадбиркорлар учун ҳам, йирик корхоналар учун ҳам жазо бир хил.
Давлат раҳбари жарималар миқдори тадбиркорлар тўлайдиган солиқ миқдоридан ошмаслиги кераклигини билдирган. Мазкур ўзгартиришлар давлат дастурига киритилмаган бўлса-да, меъёрий-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳаси бизнес-омбудсман томонидан ишлаб чиқилмоқда, деб хабар берди Солиқ қўмитаси матбуот хизмати «Газета.uz»га.
Қолаверса, Шавкат Мирзиёев биринчи марта камчиликка йўл қўйган кичик бизнес субъектлари жазоланмаслигини таъкидлаган. Аксинча, солиқ органлари камчиликларни бартараф этишга ёрдам беради.
Бу банд давлат дастури тўғрисидаги президент қарори лойиҳасида қайд этилган. Хусусан, тадбиркорлик фаолияти давомида биринчи марта ҳуқуқбузарлик содир этган кичик бизнес субъектларига нисбатан молиявий жазо чораларини қўллашни тақиқлаш кўзда тутилган (ҳуқуқбузарликлар аниқланган ва жиноий иш юритиш доирасида кўриб чиқилаётган ҳоллар бундан мустасно). Бироқ ушбу банд тасдиқланган ҳужжатнинг якуний версиясига киритилмаган.
Президентнинг 31 августдаги қарори билан тасдиқланган «йўл харитаси»да ҳам бу борадаги ишлар қайд этилган. Ҳужжатда 2022 йил октабргача ушбу таклифлар, жумладан, жарима миқдорини камайтириш бўйича президент қарори лойиҳаси ишлаб чиқилиши кўзда тутилган, бироқ норматив-ҳуқуқий ҳужжат ҳалигача қабул қилинмаган.
Тадбиркорлар билан учрашувда тадбиркорлик субъектлари зиммасига янги мажбуриятлар белгиловчи янги қонун ҳужжатлари қабул қилинса, олти ой ичида камчиликка йўл қўйган тадбиркорлар жазоланмаслиги ҳам таъкидланди.
