Ниқоб тақиш — COVID-19`га қарши курашда аҳоли саломатлигини сақлашнинг ягона энг самарали чораси бўлиб, у вирус билан зарарланиш хавфини 53% гача камайтиради. Бу ҳақда илк глобал тадқиқотлар натижаларига таяниб The Guardian нашри хабар қилмоқда.
Хабарда айтилишича, вакциналар хавфсиз ва самарали бўлишига қарамай, уларнинг аксарияти 100 фоизлик тўлақонли ҳимояни таъминламайди. Шунингдек, кўпчилик мамлакатлар аҳолини тўлиқ эмлаб улгургани йўқ. Бундан ташқари, вакцина келажакда пайдо бўлиши мумкин бўлган коронавирус вариантларини юқтиришга тўсқинлик қиладими ёки йўқми, ҳозирча маълум эмас.
18 ноябрда Австралия, Буюк Британия ва Хитой университетларидан бўлган бир гуруҳ олимлар томонидан COVID-19 билан касалланиш ҳолатларини камайтиришда аҳоли саломатлигини сақлашга қаратилган чора-тадбирларнинг самарадорлигини тизимли баҳолаш ва таҳлил қилишга бағишланган глобал тадқиқот натижалари эълон қилинди. Унга кўра, ниқоб тақиш, ижтимоий масофани сақлаш ва қўлларни мунтазам ювиш вирусга чалинишнинг олдини олишда самарали чоралар эканлиги биринчи марта илмий жиҳатдан ўз исботини топди, хусусан, ниқоб тақиш улар орасида энг самаралиси эканлиги аниқланди.
«Мазкур тизимли текширувлар ва мета-таҳлил шуни кўрсатадики, бир қатор шахсий ҳимоя чоралари ва ижтимоий тадбирлар, жумладан қўлларни ювиш, ниқоб тақиш ва жисмоний масофа сақлаш билан COVID-19 ҳолатларининг камайиши ўртасида боғлиқлик мавжуд», — деб ёзмоқда тадқиқотчилар British Medical Journal`да.
Тадқиқотчиларнинг хулосасига кўра, ниқоб тақиш, ижтимоий масофаланиш ва қўлларни ювиш амалиёти вакцинация дастурлари билан параллель равишда давом эттирилиши зарур.
The Guardian`нинг ёзишича, Монаш университети ҳамда Эдинбург университети олимлари локдаун ҳамда чегаралар, мактаблар ва иш жойларининг ёпилиши каби кўп тармоқли чора-тадбирларнинг аҳолига потенциал салбий таъсирини баҳолаш қўшимча таҳлиллар талаб қилишини таъкидлашган.
Аҳоли саломатлигини сақлаш ёки фармацевтик бўлмаган чора-тадбирлар грипп каби респираторли инфекцияларга қарши курашда фойдали эканлиги маълум ва бутун дунё мамлакатлари COVID-19 тарқалишини олдини олишда улардан фойдаланишга ҳаракат қилишди.
Бироқ, шу пайтгача ўтказилган кузатувлар мутахассислар COVID-19`га қарши курашда бундай чораларнинг самарадорлиги тўғрисида қатъий хулосалар чиқаришга имкон берадиган даражада ишончли эмас эди.
«Дунё бўйлаб ўтказилган 30 дан ортиқ тадқиқотлар натижалари батафсил таҳлил қилинганида, COVID-19 билан касалланиш ҳолатлари ниқоб тақиш натижасида статистик жиҳатдан сезиларли 53 фоизгача ва жисмонан масофа сақлаш орқали 25 фоизгача камайишини кўрсатди», — дейилади хабарда.
Шунингдек, қўлларни ювиш амалиёти ҳам COVID-19 билан касалланишни сезиларли 53 фоизгача қисқартириши аниқланди, бироқ бу борадаги бошқа кам сонли тадқиқотларга мослаштирилганда бу кўрсаткич статистик аҳамиятга эга эмас, деб топилганлиги айтилмоқда.
Тадқиқотчиларнинг таъкидлашича, тадқиқотнинг тузилиши, тадқиқот натижалари ўлчовлари ва сифати бошқа чора-тадбирлар (карантин ва изоляция, универсал локдаунлар, чегаралар, мактаблар ва иш жойларининг ёпилиши) самарадорлигини батафсил таҳлил қилиш имконини бермаган.
Пандемиянинг илк даврида кўплаб мамлакатлар оммавий ниқоб тақишни мажбурий қилишганига қарамай, деярли икки йил ўтгач, уларнинг аксарияти бундай талабни қисман ёки бутунлай бекор қилишди.
Бугунга келиб қатор давлатлар, жумладан, Голландия, Руминия, Чехия, Словакия, Польша, Венгрия, Британия ниқоб тақиш мажбуриятини қайта кўриб чиқмоқда. Уларнинг айримлари ниқоб тақиш талабини қисман ёки бутунлай қайта тиклаганлиги айтилмоқда. Ўзбекистонда ниқоб тақиш тартиби ҳозирча бекор қилинмаган.
Аввалроқ Бангладешда бир гуруҳ тадқиқотчилар томонидан ниқоб тақиш даражасини ошириш ҳамда жамоавий ниқоб тақишнинг SARS-CoV-2 билан зарарланиш даражасига таъсирини баҳолаш юзасидан ўтказилган тадқиқот натижалари ҳақида хабар қилинган эди. Мазкур тадқиқот натижалари жамият миқёсида ниқоб тақиш COVID-19 ҳолатларини камайтириши, айниқса жарроҳлик ниқоблари қўлланилган ҳолатда самара нисбатан юқорироқ бўлиши ва ўзига хос тарғибот модели воситасида жамият миқёсида ниқоб тақиш даражасини ошириш мумкинлигини тасдиқлаган.
