Бутун дунёда 50 миллиондан ортиқ киши деменция касаллигидан азият чекмоқда, ҳар йили улар сони 10 миллион кишига ортмоқда. Бу ҳақда Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти тадқиқотларида сўз боради, дея хабар қилди БМТ Янгиликлар маркази.
Деменциянинг энг кўп тарқалган шакли Альцгеймер хасталиги бўлиб, 60−70 фоиз ҳолат унинг ҳиссасига тўғри келмоқда. Шунингдек, томирлар деменциясига чалинганлар ҳам кўпчиликни ташкил этмоқда. Касаллик шакллари ўртасида аниқ чегаралар йўқ. Шу боис меморларда бир вақтнинг ўзида хасталикнинг турли кўринишлари намоён бўлиши мумкин.
2030 йилгача деменцияга чалинган беморлар сони 82 миллион, 2050 йилга келиб эса 150 миллиондан ошиши мумкин. Тахминан 60 фоиз беморлар паст ва ўрта даражали даромадга эга мамлакатларда истиқомат қилади.
Деменция ҳар алоҳида оилалар, ҳам мамлакат учун умуммиқёсда катта иқтисодий зарар келтиради. Экспертларнинг ҳисоб-китобларига кўра, 2030 йилга келиб деменцияга чалинган беморларни парваришлаш харажтлари йилига 2 трлн долларни ташкил этади.
Деменцияни келтириб чиқарувчи омиллар қаторида носоғлом овқатланиш, жисмоний фаолликнинг йўқлиги, чекиш ва алкогол суиистеъмоли санаб ўтилган. Деменциянинг ривожланишида гипертензия, диабет, семизлик ва депрессия ҳам катта рол ўйнайди. Ижтимоий изоляция ва фаол мулоқотнинг йўқлиги ҳам деменция хавфини оширади.
Деменцияни даволаб бўлмайди, бироқ унинг олдини олиш мумкин. Бунинг учун соғлом овқатланиш, зарарли одатлардан воз кечиш ва фаол ҳаёт тарзини танлаш лозим, дейди тадқиқот муаллифлари.
Тадқиқотчилар жисмоний фаол бўлиш, чекишни ташлаш, алкогол истеъмолини тўхтатиш, мулоқот функцияларини қўллаб-қувватлаш, вазнни меъёрида сақлаш, руҳий тушкунликка қарши дориларни қабул қилиш, артериал қон босими ва қондаги шакар миқдорини назорат қилишни тавсия этмоқда.
