Давлат активларини бошқариш агентлиги давлат иштирокидаги корхоналарнинг 2022 йилдаги фаолияти натижадорлиги бўйича ҳисоботини эълон қилди.

2021 йилга нисбатан давлат иштирокидаги компаниялар сони 196 тага — 2144 тадан 2340 тага кўпайди. Улардан — 224 таси акциядорлик жамияти (аввал 231 таси шундай эди), 1219 таси масъулияти чекланган жамият (871 таси) ва 897 таси давлат унитар корхонаси (1042 таси) ҳисобланади. Давлат корхоналари сонининг ўсиши президент ва ҳукумат қарорлари асосида 444 та корхона хусусийлаштириш учун давлат тасарруфига ўтказилгани билан изоҳланади.

Давактив маълумотларига кўра, бу компанияларнинг 12 фоизи ишламаяпти, 3 фоизи эса тугатилиш жараёнида. 2072 та корхонада давлат улуши ва акциялари 50 фоиздан ошади, 138 тасида 25 фоиздан 50 фоизгача, 130 тасида 25 фоиздан кам.

Бир қатор корхоналарда таъсисчи ва давлатнинг акциядорлик функцияларини 82 та вазирлик ва идоралар бажаради. Жумладан, Давактив 416 та корхонада, Автомобиль йўллари қўмитаси 267 та, Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлиги 62 та, Қишлоқ хўжалиги вазирлиги 105 та, Иқтисодиёт ва молия вазирлиги 34 та, Соғлиқни сақлаш вазирлиги 47 та, маҳаллий ҳокимият органлари 834 та корхонада шундай вазифани ижро этади.

Давлат корхоналаридан тушган солиқлар ва дивидендлар давлат бюджети барча даромадларининг 39,4 фоизини ташкил этди. Бундай корхоналарнинг аҳолини иш билан таъминлаш кўрсаткичидаги улуши 17,4 фоиз бўлди.

Давлат корхоналари активларининг умумий ҳажми ўтган йилга нисбатан 80,8 трлн сўмга (деярли 7 млрд доллар ёки 7 фоизга) камайиб, 1,06 квадриллион сўмни ташкил этди (91,4 млрд доллар). Активлар улушининг 85,5 фоизи 56 та йирик давлат корхонаси ҳиссасига (980,3 трлн сўм), жумладан, 12 та банк (457,9 трлн сўм), 2 та суғурта компанияси (2,05 трлн сўм), Навоий кон-металлургия комбинати (120,57 трлн сўм), «Ўзбекнефтгаз» (76,5 трлн сўм), Олмалиқ КМК (38,2 трлн сўм), «Иссиқлик электр станциялари» АЖ (29,67 трлн сўм) ва бошқаларга тўғри келади.

2022 йил учун молиявий ҳисобот таҳлили натижаларига кўра, 1206 та давлат корхонаси 41,05 трлн сўм (+ 26,4 фоиз) соф фойда кўрган, 439 та корхона эса ўтган йилни 13,17 трлн сўм (+ 43,9 фоиз) зарар билан якунлаган. 210 та компания фойда ҳам, зарар ҳам кўрмаган.

Давактив 30 та энг кўп фойда олган ва 20 та энг кўп зазар кўрган корхоналар рўйхатини тузди.

Навоий кон-металлургия комбинати (НКМК) энг юқори соф фойдага эга бўлган корхона бўлиб қолмоқда. Кейинги ўринни анъанавий равишда Олмалиқ КМК эгаллади, учинчи ўринни эса йил давомида ўз фойдасини қарийб 2,5 баробарга оширган Ўзбекистон Миллий банки (NBU) олган. Бундан аввал учинчи ўринни «Ўзбекнефтгаз» эгаллаганди. Бу корхона фойдаси уч баробардан кўпроққа камайди.

Фойда ўсиши «Навоийазот», «Ўзавтосаноат», «Ўзкимёсаноат» акциядорлик жамиятлари, шунингдек, илгари рўйхатда бўлмаган қатор йирик банкларда кузатилмоқда. Ўзбекистон металлургия комбинати, «Ўзсаноатқурилишбанк», «Фарғонаазот» ва бошқалардан даромад камайди.

Энг кўп фойда кўраётган компаниялар топ-30 талигидан Universal Mobile System (UMS мобил оператори), «Дори-Дармон», Ўзшаҳар қурилиш инвест" компаниялари тушиб қолди.

2022 йилда зарар кўриш бўйича етакчи ўзгарди — биринчи ўринни «Ўзтрансгаз» ўрнига «Миллий электр тармоқлари» эгаллади. Ўзбекистонда Ўзбекистонда табиий газни марказлашган тартибда харид қилиш ва сотиш, шунингдек, ягона экспортчи вазифасини бажаришга масъул бўлган UzGasTrade иккинчи бўлди, UNG эса учинчи ўринга тушди.

«Ўзбекистон темир йўллари» ва «Ҳудудий электр тармоқлари» акциядорлик жамиятлари 2021 йилни фойда билан якунлаганига қарамай катта зарар кўрди.

Энг кўп фойда кўрган компаниялар:

  1. НКМК — 15,39 трлн сўм (2021 йилда 10,64 трлн сўм);
  2. ОКМК — 6,67 трлн сўм (5,36 трлн);
  3. Ўзбекистон Миллий банки — 2,41 трлн сўм (981,6 млрд);
  4. «Навоийуран» — 2,08 трлн сўм (11,46 трлн);
  5. «Навоийазот» — 1,33 трлн сўм (779,8 млрд);
  6. Ўзметкомбинат — 1,16 трлн сўм (1,47 трлн);
  7. «Ипотекабанк» — 1,16 трлн сўм (722,6 млрд);
  8. «Ўзбекнефтгаз» — 1,09 трлн сўм (3,34 трлн);
  9. «УЗБАТ» — 988,6 млрд сўм (725,3 млрд);
  10. «Ўзавтосаноат» — 871 млрд сўм (136,6 млрд);
  11. «Агробанк» — 609,2 млрд сўм (192,2 млрд);
  12. «Траст банк» — 605,3 млрд сўм (448,2 млрд);
  13. «Ўзсаноатқурилишбанк» (SQB) — 588,9 млрд сўм (993 млрд);
  14. «Ипак йўли» банки — 470,4 млрд сўм (317,6 млрд);
  15. «Қишлоқ қурилиш банк» — 437,5 млрд сўм (317,6 млрд);
  16. «Ўзкимёсаноат» — 433,9 млрд сўм (53,3 млрд);
  17. Uzbekistan Airports — 384,8 млрд сўм (10,3 млрд);
  18. Uzbekistan Airways — 294,2 млрд (53,7 млрд сўм);
  19. «Иссиқлик электр станциялари» — 243,1 млрд сўм (360,1 млрд);
  20. «Фарғонаазот» — 233,8 млрд сўм (348,8 млрд);
  21. «Алоқабанк» — 228,4 млрд.сўм (77,3 млрд);
  22. «Ўзбектелеком» — 226,9 млрд сўм (473,9 млрд сўм);
  23. «Ҳудудгазтаъминот» — 201,9 млрд сўм (301,9 млрд сўм зарар кўрган);
  24. «Товар-хом ашё биржаси» — 197,7 млрд сўм (140 млрд);
  25. «Ўзаэронавигация маркази» — 136,7 млрд сўм (96,9 млрд);
  26. «Ўздонмаҳсулот» — 134,6 млрд сўм (23,6 млрд сўм);
  27. «Электромагнит мослашув маркази» — 118,2 млрд сўм (1,9 млрд); https://cemc.uz/uz/category/o-nas
  28. Ўзбекистон-Уммон инвестиция компанияси — 101,1 млрд сўм (122 млрд);
  29. E-Auksion электрон онлайн-аукционлар ташкилоти — 98,8 млрд сўм (18,8 млрд);
  30. «Ўзбеккўмир» — 55,5 млрд сўм (20,6 млрд сўм).

Энг кўп зарар кўрган компаниялар:

  1. «Ўзбекистон миллий электр тармоқлари» — 4,34 трлн сўм (-2,1 трлн);
  2. «Uzgastrade» — 3,96 трлн сўм;
  3. «Ўзтрансгаз» — 2,17 трлн сўм (-2,51 трлн);
  4. «Ўзбекистон темир йўллари» — 1,17 триллион сўм (2021 йилда 51,9 миллиард сўм фойда кўрган);
  5. Янги-Ангрен ИEС — 237,4 млрд сўм (-303,9 млрд сўм);
  6. Ангрен ИEС — 207,6 млрд сўм (-87,6 млрд сўм);
  7. «Тошшаҳартрансхизмат» — 155,4 млрд сўм (-127,6 млрд);
  8. Grand Road Tashkent — 92,9 млрд сўм (+0,2 млрд);
  9. «Ангрен иссиқлик энергияси» ДУК — 58,4 млрд сўм (-68,3 млрд сўм);
  10. «Ҳудудий электр тармоқлари» — 56,7 млрд сўм (+400,3 млрд сўм);
  11. Uz-Dong Yang Kompani — 54,8 млрд сўм (-38,9 млрд);
  12. «Тошкент ИEС» — 52,4 млрд сўм (-53,5 млрд);
  13. «Олтин кон» — 37,1 млрд сўм;
  14. «Иссиқлик манбаи» — 33,9 млрд сўм (+22,7 млрд);
  15. Nurlikum Ўзбекистон-Франция қўшма корхонаси — 29,4 млрд сўм (-11,7 млрд);
  16. «Бунёдкор» футбол клуби — 27,5 млрд сўм (-37 млрд);
  17. «Пахтакор» футбол клуби — 25,2 млрд сўм (-30,3 млрд);
  18. Тошкент вилоят иссиқлик электр станцияси — 21,9 млрд сўм (-17,8 млрд);
  19. «Ўзагроэкспортбанк» — 18,5 млрд сўм (-16,7 млрд);
  20. «Ўзсувқурилиш» — 1,6 млрд сўм (+0,05 млрд сўм).

Таъкидлаб ўтиш керакки, 2019 йилда Ангрен ИЭС ва Янги-Ангрен ИЭС 3 йил муддатга Қозоғистоннинг «Горные работы» компаниясига (Тошкентда Central Asia Energy компанияси томонидан ташкил этилган) ишончли бошқарувга берилганди. 2023 йил январь ойида ҳукумат Ангрен иссиқлик электр станциясини ишончли бошқариш бўйича шартномани янгиламади. Олдин фойда кўриб келаётган бўлганига қарамай, уч йил давомида станция кўп миллиард доллар зарар кўрди. Янги Ангрен ИЭС эса ҳали ҳам ишончли бошқарувда қолмоқда.