«Квартирада яшайдиган кучукча кимга керак?» — жозибали баланд овоз «Ҳаёт» бошпанасиз ҳайвонларни ҳимоя қилиш жамияти нодавлат ташкилоти асосчиси Ирода Маткаримовага тегишли.
У Манюня исмли итнинг ёнида чўккалаб ўтирибди. Келган одамлар эса қулоқларини ғамгин тарзда йиғиб олган итнинг бошидан силайди. Бундан кайфияти кўтарилган Манюня думини ликиллатиб, Иродага панжасини узатади — бу ёғига ўзи эплайди.
«Ҳаёт» бошпанасиз ҳайвонларни ҳимоя қилиш жамияти ННТ, «Мушуккент» лойиҳаси ва Тошкент ҳайвонот боғи томонидан ташкил этилган хайрия кўргазмасида (тадбирнинг Telegram-канали) кўчада қолган уйсиз кучук ва мушуклар кўргазма давомида уйга йўл топишлари мумкин бўлади. Барча ҳайвонлар кастрация ва стерилизация қилинган. Шунингдек, эмланган ва паспорт олган.
Фото: t.me/HayotMushukkent.
Ювиб, таралган «Ҳаёт» бошпанасининг вақтинчалик меҳмонлари исмлари ёзилган ёрқин бўйинбоғларда волонтёрлар билан биргаликда ҳудуд бўйлаб сайр қилишади. Кўргазмада турли ёшдаги ва характердаги 30 та ит бор бўлиб, уларнинг барчасининг ўзига хос аччиқ тарихи бор.
Юмшоқ, деярли мультфильмдагига ўхшаш Проша лақабли итни волонтёрлар панжаси яраланган ҳолда кўчадан топишган. Даволангандан сўнг, ақлли пахмоқ «Ҳаёт» бошпанасидан паноҳ топди. Кўргазмада Прошага ҳамроҳлик қилаётган Софьянинг айтишича, у жуда уятчан ва камтар ит. У бошқа итлар ва одамлар билан яхши муносабатда бўлиб, уларга ишониш мумкинлигини ҳис қилади.
«Одамлар олдимизга келиб, Проша нақадар гўзал дейишади. Лекин фақат шу билан чекланишади. Балки, унинг катталиги уларни қўрқитса керак. Менимча, бундай ит катта харажат ва жойни талаб қилади», дея сўзлайди Софья. Лекин у умидини ўзмайди — кўргазманинг биринчи кунида бўлмаса, иккинчи кунида Прошанинг эгаси албатта топилади.
Ярим хаски Гришани атрофдагилар унчалик қизиқитирмайди шекилли. «У Наомини севиб қолди, шунинг учун кўргазма давомида унинг орқасидан қувиб юрибмиз», деб кулади волонтёрлар.
Фото: t.me/HayotMushukkent.
Гришани тушунса бўлади. Узун панжалари, ингичка тумшуғи, қора ипак жун — бир қарашда қизнинг яхши эканлиги кўриниб турибди. Бир ёшли Наоми бошпанага яқинда келган. Уни машина ювиш ишчиси олиб келган. У ундан ажралмой қолган. Ишчи кучукча кўчада яшаб кета олмаслигини айтган.
«Одамлар унга унчалик яхши муносабатда бўлишмагани аниқ. Унга қўлингни узатсанг, қўрқиб кетади ва бошини яшириб олади», — дейди «Ҳаёт» волонтёри Александра.
Ўйин майдончасида жингалак сочли кучукча ёстиқда ётади. Бўйинбоғига «Ричи» деб ёзилган. Айнан уни бир ой аввал Чилонзор туманида «ҳўл асфалт» рангли Cobalt русумли автомашинанинг ҳайдовчиси босиб кетганди. Кучукчага болаларнинг кўз ўнгида озор берилди. Ирода Маткаримованинг сўзларига кўра, ҳуқуқ-тартибот идоралари ҳайдовчининг шахсини ва автомобиль қаердалигини аниқлаш ишларини давом эттирмоқда.
«Шу вақт ичида кучукчани даволадик ва унга меҳрибон оила топишни чин юракдан истаймиз, чунки у жуда кўп азоб чекди, — дейди Ирода Маткаримова.
Унинг сўзлари мўъжизавий тарзда эшитилди. Бир неча соат ўтгач, унинг ҳолидан кейинчалик хабар олиб туриш шарти билан ва имзоланган шартномадан сўнг Ричи ўз уйига кетди.
Катта-кичик мушуклар итларга қараганда уч баравар кам — сони ўнта. Ҳаммаси «мушук уйи» номи билан машҳур бўлган «Климушка» бошпанасидан. У олти йилдан бери мавжуд бўлиб, бугунги кунда унда 90 та мушук вақтинча рўйхатга олинган.
Бошпана асосчиси Сабина Мамедованинг айтишича, «Климушка»нинг асосий вазифаси ҳайвонларни овлашдан ҳимоя қилишдир.
«Кўргазмада иштирок этаётган барча мушуклар ўша ердан», дейди у. Ҳайвонларни овлашдан қутқаргандан сўнг, улар ҳайвонларни ҳимоя қилиш фаоллари ва ғамхўр фуқаролар томонидан бошпанага хайрия қилинган маблағлар ҳисобидан эмланади, кастрация ва стерилизация қилинади.
Мушуклар фақат шартнома бўйича берилади, эгалари жуда эҳтиёткорлик билан танланади. Сабина Мамедованинг сўзларига кўра, мушуклар ёш масаласида омадли эмас. Мушукчалар тез-тез ва кўпроқ асраб олинади. «Эрталаб тўрт ойлик Лёнчик ва тўққиз ойлик Каратикга уй топдик», — дейди аёл.
Фелиция лақабли мушук ўзи ётган қути ичидан кўргазмага ташриф буюрганларга совуқ назар билан қарайди. Ўз муҳитида фаол ва очиқкўнгил бўлган бу яшил кўзли мушук икки йил олдин бошпанага мушукчалигида келган.
«Мушуклар хиёнатни оғир кечиради. Улар еб-ичмасликлари мумкин. Ёлғизликга чидай олмай ётган ҳолда жимгина сўниб кетган мушукларни кўрганман», — дейди Сабина Мамедова.
Кўргазманинг иккинчи куни «Климушка»дан кекса мушуклар иштирок этмоқда, улар ҳам уйга йўл топишга ҳаракат қилишади. «Янги номзодлар» «Ҳаёт»да ўқитилади. Агар Ричи, Пипа, Наоми, Панда муваффақиятга эришган бўлса, демак, бошқа ҳайвонларга ҳам омад кулиб боқади — «улар шунақанги яхши-ки», дея ишонч билдиради Ирода Маткаримова.
«Уйга йўл» хайрия кўргазмаси меҳмонларни соат 10:00 дан 17:00 гача кутмоқда. Кўргазмага кириш пуллик — 10 минг сўм.
Дастурда «Мен ҳайвонларни яхши кўраман» болалар расмлари танлови, аниматорлар иштирокида ёш меҳмонлар учун қизиқарли шоу ўрин олган. Ҳудудда ҳунармандчилик ва уй ҳайвонлари маҳсулотларининг мини-ярмаркаси мавжуд. Уларни сотишдан тушган маблағнинг бир қисми, шунингдек, кириш чипталарини сотишдан тушган маблағ «Ҳаёт» бошпанаси ва «Мушуккент» лойиҳаси уй ҳайвонлари эҳтиёжларига йўналтирилади.
Олдинроқ «Газета.uz» фотомухбири Евгений Сорочиннинг кўргазманинг биринчи кунидан фоторепортажини эълон қилган эдик.
