2019 йилда 53,6 млн дона компьютер, ноутбук, компьютер қурилмалари, мобил телефонлар, телевизорлар, музлатгичлар ва бошқа маиший техника воситалари чиқиндига ташланган. Халқаро электроалоқалари иттифоқининг (ХEИ) ҳисоботига кўра, бу беш йил олдингига қараганда 21 фоизга кўпдир, дея хабар берди БМТ янгиликлар маркази.
Электроника чиқиндиларининг энг катта ҳажми Осиё мамлакатларидан чиқмоқда — қарийб 24,9 млн тонна. Бу кўрсаткич Шимолий ва Жанубий Америкада 13,1 млн тоннани ва Европада 12 млн тоннани ташкил қилади. Нисбатан камбағал мамлакатларда бошқаларга қараганда бундай чиқиндилар кам чиқади: Африка ва Океанияда мос равишда 2,9 млн ва 0,7 млн тонна.
2030 йилга келиб, электроника чиқиндилари ҳажми 74 млн тоннага етиши мумкин, яъни бор-йўғи 16 йил ичида икки баравар кўпаяди. Умуман олганда, маиший техникаларда электр чиқиндилар кўпроқ ҳисобланади. Кўпинча одамлар учун эски ускуналарни таъмирлашдан кўра янги маҳсулот сотиб олишлари осонроқ ва арзонроқ, дейилади ҳисоботда.
«Сўнгги беш йил ичида электроника чиқиндилари дунё аҳолисига нисбатан уч баравар ва глобал ЯИМга нисбатан 13 фоизга тезроқ ўсди», — деди ХЭАИ вакили Дорин Богдан-Мартин. Унинг таъкидлашича, электроника ахлатлари тоғларининг пайдо бўлиши — тўртинчи саноат инқилобининг оқибати.
Халқаро электроника алоқалари иттифоқи мутахассислари электроника чиқиндилари атроф-муҳит ва инсон саломатлиги учун жиддий хавф туғдириши ҳақида огоҳлантирмоқда. Ахлатхонага ташланган кўплаб қурилмаларда инсон мияси ёки ҳаракатланиш тизимига салбий таъсир кўрсатадиган заҳарли элементлар ёки зарарли моддалар, масалан симоб мавжуд.
Бугунги кунда электр чиқиндиларининг атиги 17,4 фоизи одамлар учун хавфсиз шароитларда расмий равишда қайта ишланмоқда. Қолган жиҳозлар ахлатхоналарга ташланади. Улар орасида олтин, кумуш, мис, платина ва бошқа қимматбаҳо материаллар ҳам учрайди. Уларнинг умумий қиймати 57 миллиард доллар деб баҳоланади, бу кўпгина мамлакатларнинг ялпи ички маҳсулотининг ҳажмидан кўпдир.
