Global isish vino, zaytun moyi, qahva va kakao kabi mahsulotlar ishlab chiqarish sharoitlariga zarar yetkazmoqda, deb yozdi The Wall Street Journal (WSJ). Ulardan ba’zilari ta’minot uchun bir yoki ikkita mintaqaga bog‘liq, shuning uchun u yerdagi beqaror ob-havo global narxlarga “boshni aylantiradigan” ta’sir ko‘rsatishi mumkin, deydi gazeta.
So‘nggi ikki yil ichida zaytun moyining narxi ikki baravar oshdi, chunki issiq havo va qurg‘oqchilik O‘rta yer dengizi bo‘ylab zaytun bog‘lariga zarar yetkazdi, deb ta’kidladi gazeta. G‘arbiy Afrikadagi haddan tashqari issiqlik va yomg‘irning yetishmasligi, o‘z navbatida, bu yil kakao loviyasi narxini rekord darajaga ko‘tardi va shokolad ishlab chiqaruvchilarni xarajatlarni oshirishga majbur qildi.
Dunyodagi ikkinchi yirik ishlab chiqaruvchi bo‘lgan Vetnamda kuchli qurg‘oqchilik robusta navining narxini 45 yil ichidagi eng yuqori darajaga ko‘targanidan so‘ng xaridorlar qahva zaxirasini ham to‘play boshladi. Arabika loviyalari ham qimmatlashdi.
Xabarda aytilishicha, Italiyada kuchli yomg‘ir uzumlarni nobud qiluvchi mog‘orning ko‘payishiga olib kelgan va global vino ishlab chiqarish oxir-oqibat 1961-yildan beri eng past darajaga tushgan.
Butun dunyo fermerlari sug‘orish tizimlarini o‘rnatish, qurg‘oqchilikka chidamli yangi navlarni ekish va eski an’analarni qayta ko‘rib chiqish orqali qurg‘oqchilikka moslashishga harakat qilmoqda. Misol uchun, Bordo fransuz vino mintaqasida paxtakorlar uzum barglarini quyoshga ta’sir qilish uchun yupqalashdan uzoqlashmoqda va uzumni soyali va salqin joyda saqlashni afzal ko‘rmoqda.
Yana bir yechim — har bir tokda suv olishga ko‘proq tuproq bo‘lishi uchun kamroq zich holda ekish. Ammo bu fermerlarning daromadiga ta’sir qilishi mumkin bo‘lgan kamroq uzum hosilini anglatadi.
Ba’zi vino yoki zaytun moyi ishlab chiqaruvchilari Kanada, Buyuk Britaniya, Shvetsiya va Avstriya kabi shimoliy mamlakatlarga ko‘chib o‘tmoqda, u yerda isiyotgan iqlim yumshoqlashib bormoqda va uzum va zaytun yetishtirish uchun ko‘proq mos kelmoqda. Biroq ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘yish uchun ularga vaqt kerak bo‘ladi, deb yozdi nashr.
Ushbu bozorlar uchun o‘rnini bosuvchi mahsulotlar ham variant bo‘lishi mumkin. Pastada zaytun moyiga muqobil tarzda boloneze ishlatilishi mumkin. Ammo ba’zi taomlar, masalan, kapreze salati uchun “B rejasi” yo‘q, deb yozdi WSJ.
