Марказий банк 2024 йилнинг биринчи чораги якунлари бўйича мамлакат кўчмас мулк бозори шарҳини тақдим этди.

Регулятор маълумотларига кўра, аксарият ҳудудларда кўчмас мулк олди-сотдиси бўйича тузилган битимлар сони кўпайган бўлса, Тошкент шаҳрида ўтган йилга нисбатан, аксинча, камайган. Шунингдек, бу пасайишга қарамай, пойтахтда динамика ўрта муддатли даражада ривожланмоқда.

ижара, кўчмас мулк бозори, марказий банк, уй-жой бозори

Январь-март ойларида 80,2 мингта олди-сотди шартномаси тузилди, бу 2023 йилнинг шу даврига (80,6 мингта) нисбатан бироз камроқ. Тошкент (-12 фоиз), Навоий вилояти (-19,5 фоиз) ва Қорақалпоғистонда (-12 фоиз) ўтган чоракда бошланган фаоллик пасайиши тенденцияси давом этди.

ижара, кўчмас мулк бозори, марказий банк, уй-жой бозори

2023 йилда умумий майдони 14,1 млн квадрат метр бўлган 67,2 минг хонадон фойдаланишга топширилди, бу 2022 йилдаги кўрсаткичдан кам (жами 14,6 млн квадрат метр майдонга эга 72,1 минг хонадон). Айни вақтда янги ва иккиламчи уй-жойларни сотиш бўйича эълонлар сони ортиб бормоқда.

Жорий қурилиш ишлари динамикаси уй-жой таклифининг келгусида янада кенгайиб боришини кўрсатиши мумкин. Шу билан бирга, ижара бозорининг мақбуллашуви ва спекулятив талабнинг қисман пасайиши шароитида ушбу тенденцияларнинг бирламчи ва иккиламчи бозорларга ўтиш эҳтимоли ортиб бормоқда, дея қайд этган Марказий банк.

Дастлабки ҳисоб-китобларга кўра, уй-жой ижараси секторида талаб пасаймоқда. Айни вақтда ипотека кредитлари бўйича сўровлар бироз камайган, лекин аввалги йилларнинг ўртача даражасида бўлиб қолмоқда.

ижара, кўчмас мулк бозори, марказий банк, уй-жой бозори

ижара, кўчмас мулк бозори, марказий банк, уй-жой бозори

Фаолликнинг пасайиши аста-секин иккиламчи бозорда нархлар ўсишининг секинлашувида акс эта бошлади. Март ойида иккиламчи уй-жой нархлари 2023 йилнинг мартига нисбатан сўмда 29,6 фоизга, долларда эса 17,7 фоизга ошди. Таққослаш учун: декабрь ойи якуни бўйича нархлар йиллик ҳисобда сўмда 35,1 фоизга, долларда эса 23 фоизга ошган.

Тошкент шаҳрида январь-февраль ойларида ўсиш суръатлари 2023 йил даражасида бўлган, аммо март ойида таклиф нархи бироз пасайди. Умуман олганда, йил давомида пойтахтда иккиламчи уй-жойларнинг нархи 1 квадрат метр учун ўртача 10,98 млн сўмдан 15,5 млн сўмгача ёки 41,2 фоизга ошди.

ижара, кўчмас мулк бозори, марказий банк, уй-жой бозори

Бирламчи бозорнинг ўсиш суръати юқорилигича қолмоқда ва пойтахтда, Тошкент вилояти ва Фарғона водийсида тезлашди. Йиллик ҳисобда янги уй-жой нархлари сўмда 39 фоизга, долларда эса 26,2 фоизга ошди. Регуляторнинг таъкидлашича, янги уй-жойларга бўлган талабни рағбатлантириш нархларга босимни келтириб чиқараётган бўлиши мумкин.

Таққослаш учун: декабрь ойи охирида бирламчи бозорда уй-жой нархи йиллик ҳисобда сўм ва долларда мос равишда 39,6 фоиз ва 26,9 фоизга ошган.

Ижара

ижара, кўчмас мулк бозори, марказий банк, уй-жой бозори

Биринчи чоракда мамлакат бўйлаб уй-жой ижараси нархлари паст ва барқарор даражада шаклланди, дея қайд этди Марказий банк. Бироқ «ўтган йилнинг бошида кузатилган паст база таъсирининг чиқиб кетиши» сабабли жорий нархлар йиллик кўрсаткичларда тўғриланди.

Тошкент шаҳрида таклифнинг ошиши билан бирга талабнинг камайиши ҳисобига нарх босими пасайишда давом этмоқда. Республика бўйича ижарага бериладиган уй-жойларнинг таклиф нархлари сўм индексида 11,7 фоизга (доллар ҳисобда 1,4 фоизга) ошди. Пойтахтдаги ижара нархи сўм индексида ўзгаришсиз қолиб, доллар индексида 9 фоиздан кўпроққа пасайди.

Ер нархи

ижара, кўчмас мулк бозори, марказий банк, уй-жой бозори

Биринчи чоракда ер участкалари нархининг ўсиш тенденциялари ўтган чораклар динамикасида қолди. Йиллик ҳисобда 100 квадрат метр (бир сотих) ернинг нархи 37,5 фоизга (доллар индексида — 24,9 фоизга) ошиб, 364 млн сўмни ташкил этди (2023 йил охирида 362 млн сўм эди).