Шавкат Мирзиёев 29 февраль куни дарахтларни ноқонуний кесганлик учун жазони кучайтиришга қаратилган қонунни имзолади.
Қонун Қонунчилик палатаси томонидан 21 ноябрь куни қабул қилинган, 20 декабрь куни эса Сенат маъқуллаган.
Ҳужжатда дарахтларни ноқонуний кесганлик учун жарималар миқдори сезиларли даражада оширилган, дарахтлар кесилган жойда ниҳол экиш мажбурияти жорий этилган, шунингдек, юридик шахслар учун жарималар жорий этилган (ҳозир фақат жисмоний ва мансабдор шахслар жазоланади).
Ўзгартишларга кўра, дарахтлар, буталар, бошқа ўсимликлар ва ёш ниҳолларни ноқонуний кесиш, илдизи билан қўпориш, шикастлаш, йўқ қилиш ёки кўчириб ўтказиш (Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 79-моддаси) учун жарима ўртача 5 бараварга оширилади: фуқароларга — БҲМ 5−10 бараваридан (1,7−3,4 млн сўм) 25−50 бараварга (8,5−17 млн сўм), мансабдор шахслар учун — БҲМ 10−15 бараваридан (3,4−5,1 млн сўм) 50−75 бараваригача (17−25,5 млн сўм).
Маъмурий жазо қўлланилганидан кейин бир йил давомида такрор содир этилган худди шундай ҳуқуқбузарликлар учун (Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 79-моддаси 2-қисми) фуқаролар учун жарима миқдори 10−20 бараваридан 50−75 бараваригача (17−25,5 млн сўм) оширилади. Мансабдор шахсларга — маъмурий ҳуқуқбузарлик қуроли ёки бевосита предмети мусодара қилинган ҳолда 20−30 бараваридан 75−100 бараваригача (25,5−34,0 млн сўм) миқдорида жарима солинади. Бундан ташқари, ушбу қоидабузарлик учун жазолар рўйхати 15 суткагача маъмурий қамоқ қўшилади.
Ўзгартиришлар билан қимматбаҳо дарахт ва бута турларини кесиш, илдизи билан қўпориш, зарар етказиш ёки йўқ қилишга олиб келган лойиҳа ҳужжатларини ишлаб чиққанлик учун маъмурий жавобгарлик (Маъмурий жавобгарлик кодексининг 79-моддаси 4-қисми) жорий этилмоқда — БҲМ 15−25 баравари миқдорида жарима (5,1−8,5 млн сўм).
Шунингдек, «Ўсимлик дунёсини муҳофаза қилиш ва ундан фойдаланиш тўғрисида»ги қонунга ҳар бир кесилган дарахт ўрнига 100 туп дарахт ва бута экиш, шунингдек, уларни уч йил давомида парвариш қилиш мажбуриятини юклаш назарда тутилган ўзгартириш киритилган.
Юридик шахсларга қимматбаҳо дарахт ва бута навларини ноқонуний кесиб ташлаганлик учун БҲМ 100−300 бараваригача (34 миллион сўмдан 102 миллион сўмгача) алоҳида жарима жорий этилди.
Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигига юридик шахслар айбига иқрор бўлган тақдирда уларга нисбатан молиявий санкциялар қўллаш ҳуқуқи берилган. Агар қонунбузар ўз айбига иқрор бўлмаса ва вазирлик қарорига биноан жаримани тўламаса, иш судга оширилади.
Темир йўл бўйидаги қўриқланадиган ўрмон плантацияларига зарар етказиш тўғрисидаги махсус қоидалар бундан мустасно (113 ва 148-моддалар), бунда БҲМнинг 2 баравари миқдоридан (680 минг сўмдан) кўп бўлмаган жарималар назарда тутилган.
Эслатиб ўтамиз, августда Ўзбекистон президенти дарахтларни ноқонуний кесганлик учун жазони кучайтириш бўйича парламент томонидан қабул қилинган қонунни рад этганди. Ҳужжат жарималар миқдори кам бўлгани туфайли рад этилган бўлиши тахмин қилинганди.
