Proceedings of the National Academy of Sciences илмий журналида чоп этилган тадқиқотга кўра, 1 литрли пластик идишдаги сувда ўртача 240 мингга яқин пластик заррачалар бўлиши мумкин, деб хабар бермоқда Bloomberg. Тадқиқот муаллифлари Колумбия университети (АҚШ) кимёгарларидир.

Тадқиқот муаллифларининг таъкидлашича, пластик идишлардаги сувнинг инсон саломатлиги учун хавфлилиги «тарихий жиҳатдан етарлича баҳоланмаган». Тадқиқот биринчи бўлиб нанопластикларнинг мавжудлигини баҳолади. Уларнинг катталиги 1 микрометрдан кам бўлган ёки инсон сочининг қалинлигининг 1/70 қисмига тенг.

Натижалар шуни кўрсатдики, пластик идишга солинган сув илгари ўйланганидан 100 баравар кўп пластик зарраларни ўз ичига олиши мумкин, чунки олдинги тадқиқотлар фақат микропластмассалар ёки 1 дан 5000 микронгача бўлган пластмасса бўлакларини ҳисобга олган.

Блоомберг таъкидлашича, нанопластиклар инсон саломатлигига микропластмассалардан кўра кўпроқ хавф туғдиради. Заррачалар инсон ҳужайраларига кириб, қон оқимига кириб, органларга таъсир қилиш учун етарлича кичикдир. Шунингдек, улар ҳомилага плацентадан ўтишлари мумкин.

Олимлар узоқ вақтдан бери пластик идишга солинган сувда нанопластик борлигидан гумон қилиб келишган, бироқ улар алоҳида нанозаррачаларни аниқлаш технологиясига эга эмас эдилар, деб ёзади агентлик. Тадқиқот муаллифлари янги микроскопия усулини ихтиро қилдилар ва катта ҳажмдаги маълумотларга асосланган алгоритмдан фойдаланишди.

Таҳлил учун Қўшма Штатлардаги учта машҳур бренддан сотиб олинган 25 литрли шиша сув ишлатилган. Ҳар бир литрда улар 110 мингдан 370 минггача майда пластик зарраларни топдилар, уларнинг 90 фоизи нанопластиклардир.

Тадқиқотчилар еттита кенг тарқалган пластмасса турини, жумладан, кўплаб сув идишлари тайёрланадиган полиэтилен терефталат (PET) ва кўпинча сувни пластик идишга қуйишдан олдин тозалаш учун фильтрларда ишлатиладиган полиамидни кўриб чиқдилар. Натижада кўплаб номаълум нанозаррачалар ҳам топилди.

«Илгари бу харитага тушмаган қоронғи ҳудуд эди. Тадқиқотлар фақат у ерда нима борлигини кўрсатиши мумкин эди. Бу бизга илгари номаълум бўлган дунёга қарашимиз мумкин бўлган ойнани очади «, — деди тадқиқот ҳаммуаллифи, Колумбия университети атроф-муҳит кимёгари Бейжан Янг.