Ўзбекистонда сўнгги вақтларда йўлларда бахтсиз ҳодисалар, авариялар сонининг ортиб бораётгани, уларда фуқаролар ҳаётдан кўз юмиб, майиб-мажруҳ бўлаётгани танқидларга сабаб бўлмоқда. Хусусан, президент Шавкат Мирзиёев яқинда амалдор ва депутатларни йўллардаги ўлим ҳолатларига бефарқликда айблади.
«Йўлларда шунча одам ўлиб кетяпти, ижтимоий тармоқларга қараб бўлмайди. Нега президент ташвиш қилиб, ҳаммани „ёндириши“ керак? Нимага депутатлар „ёнмайди“?» — деди президент виедоселектор йиғилишида. Танқид ортидан Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутатлари йўл қоидалари билан боғлиқ масалалар ҳақида турли таклифлар бера бошлади.
«Ҳақиқатдан ҳам, ЙТҲларнинг олдини олиш учун белгиланган жазо чорасини кучайтириш керак», дея ёзмоқда 24-Когон сайлов округидан депутат Умида Раҳмонова. Унинг қўшимча қилишича, йўллардаги тирбандликни бартараф қилишнинг янгича усулларини ишга тушириш керак. Жумладан, йўлларда «ГАИ» ходимининг аралашувидан воз кечиш вақти келганини таъкидлади.
«Ҳар доим ҳам ўз натижасини бермаётган „ГАИ“ ходимининг аралашувидан воз кечиш вақти келди. Ҳокимликлар, транспорт тизими масъуллари илғор хорижий тажрибанинг ўзимизга мосларини жорий этиш тўғрисида қачон бош қотиради? Сунъий интеллект ёрдамида бошқариладиган чорраҳалар, светофорларни киноларда кўрамизми фақат? Ёки қачонгача ўз манзилига етиб олиш учун биргина йўлдан юришга мажбур бўлган ҳайдовчиларимизнинг икки оёғи бир этикка тиқилиши керак?» — деб ёзди у.
Шунингдек, депутат атрофда янги йўллар, кўприкларни янада кўпайтиришни таклиф қилмоқда. Унинг фикрича, пулли бўлса ҳам, янги йўллар, кўприкларни кўпайтириш ва бу ҳақда жамоатчиликка ўз вақтида маълумот бериш керак. Қолаверса, кўп минг сонли автобус йўловчиларининг манфаатини устувор ҳисоблаб, жамоат транспорти учун ажратилган йўлаклардан ҳаракатланаётган бошқа автомобиль эгаларига қўлланиладиган жазони янада кучайтириш лозим, дея қўшимча қилди у.
Қонунчилик палатаси спикери ўринбосари Одилжон Тожиев ҳозирги магистраль йўлларда тезликни 80, 90 км/соатгача чеклаб, қўшимча фоторадарлар ўрнатиш ҳисобига машина ҳайдовчиларини тарбиялаш мумкинлигини айтмоқда. Қолаверса, у жарималар миқдорини «қўрқмасдан бир неча карра кўтаришни» таклиф қилмоқда.
«Қоидабузарлик учун жазонинг муқаррарлиги ҳал қилувчи аҳамиятга эга бўляпти. Мана, мисол учун, пойтахтимизда радарлар ва светофорлар ўрнатилган кўчаларда ЙТҲларнинг кескин камайгани қайд этиляпти. Менимча, мамлакатимиз бўйлаб ҳақиқий, халқаро меъёрлардаги автострадалар қурилгунигача ҳозирги магистраль йўлларимизда тезликни 80, 90 км/соатгача чеклаб, қўшимча фоторадарлар ўрнатилсагина босар-тусарини билмайдиган «лихач»ларимизни тарбияласак бўлади. Улар тўлайдиган жарималарни ҳам дадил, қўрқмасдан бир неча карра кўтарсак, халқимиз бундай қарорларни фақат олқишлаган бўларди назаримда. «Халқимиз» тушунчасига қонун-қоидага итоаткор ҳайдовчиларимизни ҳам қўшган бўлардим. Негаки, «ўпкаси шишган шумахерлар»дан, бир нарсадан қуруқ қолаётгандек орқадан «тақаб» келадиган «таъқибчилар»дан улар ҳам безор», — деб ёзди депутат.
Унинг сўзларига кўра, йўллардаги бошбошдоқликка чек қўйиш, одамлар ҳаётига зомин бўлаётган ЙТҲларга барҳам беришни кўзлаб, йўл ҳаракати қоидаларини бузганлик учун жазолар кескин кучайтирилса, жазонинг эса муқаррарлиги (замонавий техник воситалар ёрдамида) қатъий таъминланса, мақсадга мувофиқ бўлар эди.
134-Яккабоғ сайлов округидан сайланган депутат Шахноза Холмахаматова «бошқарувидаги «темир матоҳ»дан нотўғри фойдаланаётганларни» танқид қилди.
«Тажрибасиз ҳайдовчининг касрига қолиб, жигарпўшасидан эрта айрилган ҳамюртларимизга сабр тилашдан ўзга чора йўқ. Одамларнинг умрига завол бўлаётганларга кескин ва оғир жазони тайинлаш керак, токи, бошқалар ҳам рулга ўтиришдан олдин минг чандон ўйлаб, кейин ҳайдовчилик қилсин… Айниқса, белгиланган тезликни оширганларга, қарама-қарши йўлларга чиқадиган «шоввоз»ларга, автомобиль рулини вояга етмаган фарзандига бериб қўйган ота-оналарга, умуман йўл ҳаракати иштирокчиларига хавф туғдирадиган ҳар бир қоидабузарга нисбатан жазоларни янада кучайтиришни ўйлаб кўриш керак», дея таъкидламоқда депутат.
Ўз навбатида, ҳуқуқшунос Хушнудбек Худойбердиев «жонланиб қолган» депутатлар парламент назоратини ишлатган ҳолда ҳукуматдан нима учун ҳалигача жарима баллари тизими жорий қилинмагани, президент қарори ижроси салкам 1 йилга кечикаётгани ҳақида сўраши кераклиги ҳақида ёзди. Маълумот учун, мазкур тизим 2022 йил 1 декабрда ишга тушиши керак эди.
«Депутатларимиз энг аввало мана шундан ишни бошлашсин. Президент қарори ижросини ўйинчоқ қилаётган масъулларни сўроққа тутишсин. Ички ишлар вазири нега шу ишни эплолмаётгани ҳақида очиқ ҳисобот берсин», — дея таъкидлади у.
Шунингдек, блогер Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексга қуйидаги қилмишлар учун оғирроқ жавобгарликни кўзда тутувчи ўзгаришлар киритиш керак, деб ҳисоблайди:
- ОАВ ёки интернет орқали йўл ҳаракати қоидаларига амал қилмасликни, уларни айланиб ўтишни тарғиб қилиш;
- ўзи шу каби қоидаларни бузгани ҳақидаги маълумот акс этган материалларни (матн, фото, видео) интернетга жойлаш;
- йўл ҳаракати қоидаларини бузишга ёрдам берувчи маҳсулотларни реклама ёки тарғиб қилиш, уларнинг савдоси билан шуғулланиш.
«Буларга қарши қатъий жавобгарлик белгилаш керак. Муросасиз курашиш шарт. Чунки айнан мана шунақа „ақллилар“ жамоатчилик онгида қоидабузарлар „крутой“, қоидаларга амал қилганлар эса „лох“ деган ғояни сингдирмоқда», — дейди Хушнудбек Худойбердиев.
