Президент Шавкат Мирзиёев 23 октябрь куни ҳудудларда ичимлик суви таъминоти ва оқова сув тизимини яхшилаш, озиқ-овқат экинларини экиш масалалари бўйича йиғилиш ўтказди, дея хабар бермоқда давлат раҳбари матбуот хизмати.
Таҳлилларга кўра, бугунги кунда 1 куб метр ичимлик суви таннархи Тошкент шаҳрида 448 сўм, Наманганда қарийб 3000 сўмни, Самарқанд ва Навоийда 2600 сўмни ташкил қилади. Сув ишлаб чиқариш таннархида электр энергияси улуши республика бўйича ўртача 27 фоиз. Лекин Фарғона, Наманган ва Тошкент вилоятида бу кўрсаткич юқори.
Йиғилиш давомида корхона, ташкилот ва аҳоли хонадонларида қуёш панеллари ўрнатилаётганига қарамай йилига 880 миллион киловатт-соат электр истеъмол қиладиган сув таъминоти корхоналарининг бу борадаги иши сезиларли эмаслиги таъкидланди.
Давлат раҳбари вилоят ҳокимларига ичимлик суви таннархини арзонлаштириш вазифасини қўйди. Бунда энг катта манба сув корхоналари ишлатадиган электрнинг бир қисмини «яшил энергия»га ўтказиш эканини таъкидлади.
Ҳозирда сув корхоналари 1 киловатт-соат электрни 900 сўмдан сотиб оляпти. Қуёш станцияларида ишлаб чиқарилган электр нархи эса ўртача 350−400 сўм, яъни 2 баробардан зиёд арзон. Инвесторларни жалб қилиб, сув иншоотлари атрофидаги бўш майдонларда қуёш панеллари ўрнатиш мумкин.
Президент, шунингдек, эскирган ичимлик суви насосларини энергия тежамкорига алмаштириш зарурлигини айтди. Сув бўйича лойиҳалар қийматини қайта кўриб чиқиш, уларда ишлатиладиган материалларни маҳаллийлаштириш имкониятлари кўрсатиб ўтилди.
Соҳадаги янги лойиҳалар бундан буён бевосита жойларга чиқиб, аҳолининг фикри ва розилиги олинганидан кейин маҳаллий кенгашларда муҳокама қилиниши белгиланди. Лойиҳага қанча маблағ ажратилгани, пудратчиси қайси корхона экани, қачон ишга тушиши билан боғлиқ барча маълумотлар эълон қилиб борилади. Шу орқали бу борада ҳам жамоатчилик назорати кучайтирилади.
Аввалроқ Ўзбекистон қишлоқ хўжалигида йил давомида 39 млрд куб метр сув истеъмол қилингани ҳақида хабар берилгандин. Шундан 36 фоизи ёки 14 млрд куб метри тупроқ ўзанли канал ва ариқларда йўқолган, деди президент. Яна 5−6 млрд куб метр сув суғоришнинг эскирган усуллари туфайли йўқотилмоқда.
Ҳозирда 2,5 миллион гектар майдонни суғориш учун 5 мингдан зиёд насос ишлатилиб, йилига 7 миллиард киловатт соат электр сарфланади. Лекин 80 фоиз насослар 35−40 йилдан бери ишлатилиб, ўз ресурсини ўтаб бўлган. Эътиборлиси, 2020 йилда ажратилган маблағларга қарамасдан насосларнинг 60 фоиздан ортиғи хизмат муддати тугагани, сув йўқотишлари эса 35−40 фоизни ташкил этгани, яъни уч йил давомида насосларни модернизация қилиш ва йўқотишларни камайтириш ўрнига вазият янада оғирлашгани эътиборга молик.
Ўзбекистонда ичимлик суви тарифлари кўтарилиши, Қорақалпоғистонда шоли етиштириладиган майдонларнинг қисқариши, Қирғизистоннинг Қозоғистонга суғориш учун сув беришни тўхтатгани минтақада сув инқирози кучайиб бораётганидан далолат беради. «Газета.uz» ҳудудлардаги сув билан боғлиқ вазиятни ўрганганди.
