Ўзбекистон ва Венгрия ҳукуматлари вакиллари 19 август куни президент Шавкат Мирзиёевнинг Будапештга ташрифи доирасида атом энергетикаси соҳасидаги ҳамкорликни муҳокама қилди, деб хабар бермоқда Венгриянинг Világgazdaság бизнес газетаси шанба куни бўлиб ўтган қўшма матбуот анжумани маълумотларига таяниб.

аэс, венгрия, лазиз кудратов, петер сийярто

Лазиз Кудратов ва Алишербек Пайгамов

Бу масала инвестициялар, саноат ва савдо вазири Лазиз Кудратов ҳамда Ўзбекистон Президенти администрацияси раҳбари ўринбосари Алишербек Пайгамовнинг (Президент администрацияси тузилмаси ўзгаришидан олдин) Венгрия ташқи ишлар ва савдо вазири Петер Сийярто билан учрашувида муҳокама қилинди.

Сийяртонинг таъкидлашича, Ўзбекистон ҳам Венгрия каби атом энергиясини хавфсиз, арзон ва ишончли энергия таъминоти кафолати деб билади. Унинг қўшимча қилишича, Ўзбекистон атом электр станциясини Венгрия томони тақдим этиши мумкин бўлган қуруқ совитиш технологиясидан фойдаланган ҳолда қуришни режалаштирмоқда.

«Агар Ўзбекистондаги ядровий лойиҳада олдинга силжиш кузатиладиган бўлса, Венгриянинг қуруқ совитиш технологияси қўлланиши тўғрисида келишувга эришилди, бу эса ядровий соҳадаги Россия-Ўзбекистон-Венгрия қўшма ҳамкорлиги юзлаб миллион еврони ташкил этишини англатади», — деди Петер Сийярто.

Унинг Facebook`даги саҳифасида эълон қилинган видеода айтилишича, Ўзбекистон томони бу технологиядан фойдаланиш имкониятини маблағ йўқлиги сабабли кўриб чиқмоқда.

Ўзбекистон ва Венгрия Венгриянинг Eniox компанияси томонидан қўлланаётган йирик иссиқлик электр станцияларида, жумладан, атом электр станцияларида айланма сувни совитишнинг «қуруқ» усулидан фойдаланиш масаласини 2020 йил июль ойида муҳокама қилганди. Венгрия томони ушбу лойиҳада Eniox иштирокини «Эксимбанк Венгрия» 130 миллион евро миқдорида молиялаштиришга тайёрлигини билдирганди.

Венгрияда 1982 йилдан бери «Пакш» АЭС ишлайди. 2032 йилдан бошлаб унинг энергоблокларини режалаштирилган ҳолда эксплуатациядан чиқариш бошланади. Ҳозирда Венгрияда ВВЭР-1200 реакторлари асосидаги иккита энергоблокка эга «3+» авлод рус дизайнидаги «Пакш-2» атом электр станциясини қуриш лойиҳаси бошланган. Унинг қурилиши 2024 йилда бошланади.

2023 йил май ойида энергетика вазири Жўрабек Мирзамахмудов Ўзбекистон «Росатом» билан атом электр станциясини қуриш масаласини муҳокама қилишда давом этаётгани, шунингдек, параллель равишда кичик ядро реакторлари соҳасида эришилган ютуқлар ўрганаётганини айтганди. «АЭС қуриш давлат учун жуда жиддий мажбурият. Биз ҳар қандай хавфни бартараф этишимиз керак», — деганди у.