Францияда нантерлик 17 ёшли ўсмир полициячилар томонидан отиб қўйилганидан сўнг бошланган тартибсизликлар икки кундан бери тўхтамаяпти, дея хабар бермоқда Meduza. Тартибсизликлар Иль-де-Франс, Лион, Тулуза ва Дижон ҳудудларини қамраб олган. Мамлакат ички ишлар вазири Жеральд Дарманеннинг маълум қилишича, полиция 29 июнга ўтар кечаси мамлакат бўйлаб камида 150 кишини қўлга олган.
Reuters маълумотларига кўра, норозилик акцияси иштирокчилари автомобиллар ва маъмурий биноларга қарата мушаклардан ўт очган. Agence France-Presse (AFP) агентлиги полициядаги манбага таяниб хабар беришича, бир гуруҳ одамлар худди шундай мушаклардан ўт очганича Фресн қамоқхонасига кириш жойидаги қўриқлов постига ҳужум қилган.
«Республика рамзларига нисбатан чидаб бўлмас хунрезликлар туни: мэрияларга, мактаблар ва полиция бўлинмаларига ҳужумлар ва ўт қўйиш ҳолатлари. 150 киши қўлга олинган. [Тартибсизликлар иштирокчиларига] мардонавор қаршилик кўрсатаётган полициячилар, жандармлар ва ўт ўчирувчиларини қўллаб-қувватлайман. Тинчликка чорламаганларга уят», — деб ёзди Дарманен Twitter’даги саҳифасида.
Франция президенти Эммануэль Макрон «тушунтириб бўлмас ва қабул қилиб бўлмайдиган» зўравонликни қоралади. У мамлакат фуқароларини ҳар жойда, хусусан, ҳалок бўлган йигит шарафига ўтказиладиган мотам юришида ҳам тинчликни сақлашга чақирган эди. Аввалроқ ҳалок бўлган йигитнинг оила аъзолари Нантер шаҳри аҳолисини 29 июнь куни мотам юришида қатнашишга чақирган эди. Шу муносабат билан Франция ИИВ Париж атрофига 2 мингга яқин полициячи сафарбар этилганини маълум қилди.
Тартибсизликлар оқибатида қанча зарар етказилгани ҳақида ҳозирча аниқ ва тўлиқ маълумот йўқ. Тартибсизликларнинг биринчи оқшоми якунларига кўра Дарманен 31 киши қўлга олингани, 24 нафар полициячи енгил жароҳатлангани, тартибсизликлар иштирокчилари томонидан 40 га яқин автомобиль ёқиб юборилгани ҳақида ахборот берган эди.
Париж яқинидаги полиция биноси олдидаги автотураргоҳда бўлган ва тартибсизликлар вақтида ёқиб юборилган автомобиллар. Фото: Bertrand Guay / AFP / Scanpix / LETA / Meduza
Франциядаги мазкур норозилик ва тартибсизликлар 27 июнь тонгида Нантер шаҳрида полициячи 17 ёшли Ноил М.ни (унинг тўлиқ исми ошкор этилмаяпти) қўлга олиш вақтида отиб ташлаганидан сўнг бошланган. Прокуратуранинг таъкидлашича, полиция патрули Ноилнинг автомобилини у йўл ҳаракати қоидаларини бузгани учун тўхтатган эди.
Дастлаб Ноил ўз машинасида полициячилардан бирининг устигша ҳайдаб борганида у ўт ўчиб, йигитни кўкрагидан ярадор қилгани ҳақида хабар берилган эди. Аммо бу талқин ҳодисанинг ижтимоий тармоқларда тарқалиб кетган видеоёзувига мос келмади. Le Monde ва AFP журналистлари видеоёзув ҳақиқий эканини тасдиқлади.
Видеода тўхтаган машина ёнида икки полициячи тургани, улардан бири эса ҳайдовчига қурол ўқталаётганини кўриш мумкин. Айни вақтда кимдир: «Бошингиздан дарча очиб қўйилади», деган гапни гапираётгани эшитилади. Шундан сўнг автомобиль жойидан кескин қўзғалади, полициячи эса унга амалда олдидан туриб ўқ узади. Машина бир неча метр юргач, йўл четидаги тўсиққа бориб урилади.
Кейинроқ AFP’нинг полициядаги манбаси ўсмир полициячиларнинг қонуний талабига бўйсунмаганини маълум қилди. Агентлик маълумотларига кўра, ҳодиса юз берган вақтда автомобилда яна икки киши бўлган. Улардан бири қисқа муддатга ушланган, иккинчиси эса қочиб кетган.
Ўсмирга қарата ўқ узган 38 ёшли полициячи ҳибсга олинган ва қотиллик жиноятида гумонланиб, сўроқ қилинмоқда. Ўлдирилган йигитнинг оиласи бу полициячига қарши яна бир — ёлғон кўрсатма бериш ҳолати бўйича, унинг ҳамкасбига нисбатан эса қотилликда иштирокчилик ҳолати бўйича судга даъво қилмоқчи.
Франция полициячиларининг етакчи икки касаба уюшмаси «айби исботланмагунича, гумонланувчи айбсиз деб ҳисобланиши» кераклигини қайд этгани ҳолда, полиция ходимини ҳимоя қилиб чиқди. Бундан ташқари, Нантер прокуратураси полиция талабларига бўйсунмаслик ва «ҳокимият вакилини ўлдиришга уриниш» ҳолати бўйича яна бир жиноят иши очган.
Президент Эммануэль Макрон Ноил М.нинг ўлдирилишини «кечириб бўлмас» деб атади ва унинг қариндошларига ҳамдардлик билдирди. У «одил судлов ўз ишини қила олиши учун» мамлакат аҳолисини тинчликни сақлашга чақирди.
Reuters маълумотларига кўра, ўлдирилган ўсмир француз-жазоир оиласидан эди. Агентликнинг қайд этишича, Ноил М. билан юз берган ҳодиса 2023 йил ҳисобидан Францияда қўлга олиш вақтида гумонланувчини ўлдириб қўйиш билан боғлиқ учинчи ҳолатдир. Ўтган йили 13 та шу каби ҳолат қайд этилган эди. 2021 йили ҳайдовчиларни қўлга олиш вақтида учта, 2020 йили эса иккита ўлим ҳолати қайд этилганди. Reuters ҳисоб-китобларига кўра, 2017 йилдан бери мамлакатда қўлга олиш вақтида ҳалок бўлганларнинг аксарияти — келиб чиқиши африкалик ёки араб бўлган кишилардир.
