Адлия вазирлиги матбуот котиби сўнгги вақтларда ижтимоий тармоқларда очиқдан-очиқ ёки турли яширин шахсий саҳифалар, гуруҳлар орқали шахснинг қадр-қимматини камситиш орқали ҳақорат ёки шарманда қилишга қаратилган ҳолатлар кўпайиб бораётгани, ҳар бир шахс бошқаларнинг ҳуқуқи, шаъни ва қадр-қимматини ҳурмат қилиши шарт экани айтилган вазирлик муносабатини эълон қилган эди.

Унда туҳмат қилгани учун 2018−2022 йилларда 11 574 нафар шахс маъмурий жавобгарликка, айни шу даврда ОАВ ёки интернет орқали ушбу жиноятни содир этган 28 нафар шахс жиноий жавобгарликка тортилгани эслатиб ўтилган.

«ОАВ ва интернет тармоғи орқали ҳақорат қилиш билан жиноятни содир этгани учун 2020 йилда 16, 2021 йилда 31, 2022 йилда 58 нафар шахс суд томонидан айбдор деб топилиб, тегишли жавобгарликка тортилган. Шахснинг қадр-қиммати камситилишига ёки унинг обрўсизлантирилишига олиб келадиган ёлғон ахборотни тарқатганлик учун 2021−2022 йилларда 159 киши маъмурий жавобгарликка тортилган. Рақамлардан кўриниб турибдики, ахборот майдонида туҳмат, ҳақорат, шахс қадр-кимматини камситиш каби жиноятларга қарши кураш бугун пайдо бўлиб қолмаган, балки сўз эркинлигини таъминлаш билан параллел равишда мунтазам кечаётган жараёндир», — дейилади хабарда.

"Газета.uz"да реклама

Журналист Шуҳрат Шокиржонов Twitter`да бу постга нисбатан «Сўз эркинлигига зимдан қарши турган вазирликлардан бири — Адлия вазирлиги. Ҳозир „даже“ энг олдинги сафда», — дея твит қолдирди.

Шундан сўнг ижтимоий тармоқ фойдаланувчилари орасида муҳокамалар келиб чиқди.

Хусусан, жамоатчилик фаоли, блогер, адлия вазири маслаҳатчи Шаҳноза Соатова шундай ёзди:

Шокиржонов матнда ОАВни қўшмаслик кераклиги, улар ОАВ эмаслигини айтса, Шаҳноза Соатова нормада ОАВ ва интернет деб қўшиб ишлатилгани, чунки ОАВ ҳам доим ҳақ гапиравермаслиги, баъзан овозли хабарларнинг тўлиғи ўзида бўлса ҳам, кесилганини тарқатишини мисол қилиб келтирди.

адлия вазирлиги, сўз эркинлиги, twitter, жамоатчилик муҳокамаси, блогерлар, журналистлар, муносабат

Шунингдек, «Туҳмат ва ҳақорат сўз эркинлиги эмас, чунки булар қонунбузарлик ҳисобланади. Лекин бир тарафдан ходимларни бўралаб сўкадиган одамлар юқори лавозимларда юрибди шу вазирликларда, уларгаям алоҳида қозон бордир», — деб ёзмоқда Twitter фойдаланувчиларидан бири Дилшод Ҳошимов.

Davletovuz канали муаллифи Қобил Хидиров ҳам муҳокамаларга қўшилиб, нима туҳмат, нима ҳақоратлигини ҳамма билиши ҳақида ёзди.

«Адлиячилар ақлли, қолганлар «тупой» гўёки. Сўз эркинлиги чегарасини адлиячилар белгиламайди, у — ҳукуматнинг адвокати. Бунинг учун суд бор. Адлиянинг ақл ўргатишию, журналистика «тозаланиши»дан ҳозирча фақат сўз эркинлиги ютқазяпти», — дея таъкидлайди у.

«Албатта, журналистларга тегади. Ҳамма президентнинг ОАВ ҳақидаги гапини айлантираётганда, адлиячилар аввалига прокуратуранинг огоҳлантиришини, кейин бунақа нарсаларни айлантиряпти. Адлияга ҳам ҳали сўз эркинлиги ва эркин матбуот керак бўлади, сал босиқроқ бўвуриш керак… Энг қизиғи, 90 фоиз ҳолатда адлиянинг огоҳлантиришини шундоқ ҳам тўғри ишлаётган журналистлар ўқийди, фейкчи, туҳматчилар шундоқ ҳам «по барабану», — деб ёзган Davletovuz бундай «нопрофессионал фикри учун адлиядан узр сўраган» ва бу билан Адлия вазирлиги аввалроқ ОАВни маъмурий ўзгаришларни нопрофессионал ёритишда айблаганига ишора қилиб кетган.

Шаҳноза Соатова нормаларни эслатиш ҳам Адлия вазирлигининг вазифасига киришини айтиб, «туҳмат, ёлғон, ҳақорат тарқатмаган журналистлар нимага бунга таъсирчан?» — дея савол қўйди.

У, шунингдек, яқинда журналист Никита Макаренко судда туҳмат-ҳақорат бўйича ютиб чиққани, нимага шунақа кейслар эсга келмаётганини сўради.

Макаренконинг ўзи бунга жавобан унинг вазияти 100 дан битта ҳолат экани, декабрда 4 марта «отказ» келгани, Ўзбекистонда қонун бўйича ўзини ҳимоя қилиш утопия экани ҳақида ёзди.

«Ҳа, мен буни қонуният демадим. Адлиянинг муносабатини ОАВга дейишяпти, мен у фуқароларга деяпман. Сизнинг кейсингизга ўхшаш ҳолатлар кўпайди, туҳмат қилиб ётишибди Интернетда. Шуни эслатиш учун айтдим. Ютганингиз, афсуски, истисно ростанам», — дея баҳсга киришиши сабабини очиқлади Соатова.

Адлия вазирлигини эълон қилинмаётган ва яширилаётган ҳужжатлар масаласида ҳокимларни оқлаб келишда айблаган иқтисодчи Отабек Бакиров эса вазирликларнинг сифат ва ўлчовлари уларнинг раҳбарларига боғлиқ бўлиб қолганини таъкидлаган. «Давлетов кетганидан кейин Адлия чиқишларида эркинликлар ва ҳуқуқлар ҳақидаги тезислар кескин камайиб, ҳукуматнинг ҳар қандай ҳаракатини оқлаб берадиган тезислар кескин кўпайган», — деб ёзган у.