Қозоғистон Ташқи ишлар вазирлиги Хитойнинг «Украина инқирози»ни сиёсий жиҳатдан тартибга солиш бўйича «тинчлик режаси»ни олқишлади. Остона муаммони халқаро ҳуқуқ ва БМТ низоми тамойиллари асосида тинч йўл билан ҳал қилишдан бошқа илож йўқ, деб ҳисоблашини билдириб, конфликт томонларини мулоқотга чақирди.
Вазирлик баёнотига кўра, Хитой позицияси «БМТ низомининг асосий тамойилларига мувофиқ давлатларнинг ҳудудий яхлитлиги, мустақиллиги ва суверенитети асосида қон тўкилишини тўхтатишга ёрдам беради ва қўллаб-қувватлашга лойиқ».
«Биз ҳарбий конфликтда иштирок этаётган томонлар хайрихоҳлик кўрсатиши, ўзаро адоватни тўхтатиши ва имкон қадар тезроқ музокаралар столига ўтириши, жаҳон ҳамжамияти эса вазиятни дипломатик йўл билан ҳал қилишга ҳар томонлама ҳисса қўшиши тарафдоримиз», — дея қайд этди Қозоғистон ТИВ.
Остона Хитой томонидан аввалроқ тақдим этилган глобал хавфсизлик ташаббуси концепциясини ҳам қўллаб-қувватлади. Хабарда таъкидланишича, Қозоғистон ва Хитой замоннинг долзарб муаммоларини ҳал қилишда ўхшаш позицияга эга.
Қозоғистон ҳам Хитой каби Россиянинг Украинага бостириб киришини очиқ қораламаган, шу билан бирга, Украинанинг Луганск, Донецк, Херсон ва Запорожье вилоятларининг Россия таркибига қўшилиши бўйича референдумни тан олишдан бош тортган. Олдинроқ эса Луганск ва Донецк халқ республикаларидан бўлган «квази-давлат ҳудудлари»ни тан олмаслигини билдирган.
Аввал хабар берганимиздек, Хитой ҳарбий можарони ҳал қилиш бўйича ўз режасини 24 февралда, Россия қўшинлари Украинага кирганига бир йил бўлган кунда тақдим этганди. У 12 та банддан иборат. Режада бошқа пунктлар қаторида ўт очишни тўхтатиш, тинчлик музокаралари, бир томонлама санкцияларни тўхтатиш ва таъминот занжирларида барқарорликни таъминлаш назарда тутилган.
Пекин ташаббуси Россия ТИВ томонидан олқишланган, шунингдек, «хитойлик дўстларнинг можарони ҳал қилишга ҳисса қўшишга самимий интилиши» деб баҳоланган. Таъкидланишича, режа кўп жиҳатдан Москванинг 2021 йил охирида тақдим этилган хавфсизлик кафолатлари бўйича таклифларига ўхшайди.
Украина президенти Владимир Зеленскийнинг фикрича, Хитой таклифлари «тинчлик режаси» эмас, балки уларнинг можаро ҳақидаги фикрлари ифодасидир. У, шунингдек, «Хитойнинг Украинадаги можаро ҳақида гапира бошлагани яхши» ва «бу сўзлар ортида нима борлиги бошқа савол экани»ни таъкидлади. Президентнинг сўзларига кўра, Хитой таклифларида у қўшилмайдиган ғоялар бор, бироқ ҳудудий яхлитликни қўллаб-қувватлаш масаласида мос келадиган фикрлар ҳам мавжуд.
АҚШ президенти Жо Байденнинг фикрича, Хитой режаси фақат Россия томони учун манфаатли. «Путин режани олқишлайди, бу қандай яхши бўлиши мумкин? Мен режада Россиядан бошқа бирор кимга фойдали бўлиши мумкин бўлган нарса борлигини кўрмадим», — деди у. Америка президентининг сўзларига кўра, Украина учун «мутлақо адолатсиз» бўлган урушни тўхтатиш бўйича Хитой музокаралар олиб бориши ҳақидаги ғоянинг ўзи «шунчаки мантиқсиз» ҳисобланади.
