12 январь куни Туркманистон «Дарёлиқ» станцияси орқали Ўзбекистонга табиий газ экспортини тўхтатди. «Газета.uz»га маълум бўлишича, ўша куни «Туркмангаз» давлат концернидан унга қарашли газ ишлаб чиқариш корхоналаридаги муаммолар ва «Дарёлиқ» орқали газ таъминоти тўхтатилгани ҳақида телефонограмма келиб тушган.

Турли манбалардан олинган маълумотларга кўра, газ таъминоти тўхтатилишига «Галканиш» газ конденсати кони ичидаги коммуникацияларида гидрат ҳосил бўлиши сабаб бўлган. Бу кучли совуқларда содир бўлади ва форс-мажор ҳодисадир, деб тушунтирди мутахассислар.

Ўзбекистонга газ етказиб беришнинг тўхтатилиши билан бир қаторда Туркманистон юзага келган муаммолар туфайли Туркманистон-Ўзбекистон-Қозоғистон-Хитой газ қувурига табиий газ етказиб беришни сезиларли даражада қисқартиришга мажбур бўлди.

Ўзбекистонда газ истеъмолини вақтинча тежаш режими жорий этилди. Икки давлат мутахассислари техник носозликларни бартараф этиш устида иш олиб бормоқда. Туркманистондан газ етказиб бериш яқин вақт ичида тикланиши кутилмоқда, дея хабар беради манбалар.

Декабрь ойида Ўзбекистон биринчи марта Туркманистон билан тўғридан-тўғри, учинчи томон иштирокисиз қисқа муддатли газ етказиб бериш бўйича шартнома тузди. Туркманистон томони Ўзбекистон билан узоқ муддатли, тўғридан-тўғри газ етказиб бериш соҳасида ҳамкорликни чуқурлаштиришга қатъий интилишини маълум қилди.

14 январь, шанба куни президент администрацияси раҳбари Сардор Умурзоқов музокаралар учун Ашхободга боргани айтилмоқда.

Россия билан музокара

Ноябрь ойи охирида Россия Ўзбекистон ва Қозоғистонга уч томонлама газ иттифоқини тузишни таклиф қилгани маълум бўлганди. Россия томони бу таклиф сиёсий шартлар эвазига газ етказиб беришни назарда тутмаслигини, гап тижорий манфаатларни мувофиқлаштириш ҳақида кетаётганини билдирди.

«Газета.uz»га турли манбалардан маълум бўлишича, бу масала россиялик ҳамкорлар билан қатор икки томонлама учрашувлар чоғида муҳокама қилинган.

Дастлаб, Россия томони Россияда ишлаб чиқарилган табиий газни тескари тартибда, Қозоғистон орқали «Марказий Осиё — Марказ» (CAC) қувури орқали етказиб беришни таклиф қилган.

Россия томонининг асосий шарти Ўзбекистон газ узатиш тизимини бозор қиймати бўйича «Газпром» тасарруфига ўтказиш эди. Бундай талаблар ушбу шартларга рози бўлмаган «Qazaqgaz» миллий компаниясига ҳам қўйилган.

Россия томони илгари сурган иккинчи шарт Хитойга газ экспорт қилиш ҳуқуқидан воз кечиш эди. Яъни, «Газпром» шартномада Ўзбекистоннинг «UzGasTrade» компанияси ўрнига бўлишни таклиф қилган.

Декабрь ойида ўтказилган икки томонлама музокаралар натижасида Россия томони қўйган шартлар рад этилди.

Газ таъминотининг техник имкониятларини баҳолаш бўйича бир қатор қўшимча учрашувлар ўтказиш режалаштирилган. Бироқ, зарур ишларнинг кўлами катта миқдордаги маблағларни сафарбар қилишни талаб қилади. Шу муносабат билан, таъминотни ташкил қилишнинг амалий имконияти даргумон, дейди манбалар.

Ўзбекистондаги компрессор станцияларида жиддий авариялар мавжуд эмас

9 декабрь куни аҳоли ва иқтисодиёт тармоқларини куз-қиш мавсумида энергия ресурслари билан таъминлаш бўйича республика штабининг йиғилишида Сардор Умурзоқов «Ўзтрансгаз» акциядорлик жамиятига қарашли 37 та газ насос агрегатидан 21 тасини таъмирлаш зарурлиги ҳақида гапирганди. Энергетика вазири Жўрабек Мирзамахмудов ва «Ўзтрансгаз» раҳбари Беҳзод Нарматовга «барча агрегатларни зудлик билан ишга тушириш» топширилганди.

Соҳадаги манбаларга кўра, штаб топшириғига кўра, жалб қилинган компрессор станциялари тўлиқ ўрганилган. Натижада зарур эҳтиёт қисмлар ва маблағ етишмаслиги сабабли таъмирлаш жадвалидан кечикишлар аниқланган. Аниқланган камчиликларни бартараф этиш мақсадида таъмирлаш ишлари ташкил этилиб, зарур маблағ ажратилган.

Ўшандан буён Газли, Зирабулоқ, Янгиер, Оҳангарон, Ғаллаорол ва Муборак компрессор станцияларида 13 та агрегат таъмирланди. 14 январь ҳолатига кўра, «Ўзтрансгаз» акциядорлик жамиятининг компрессор станцияларида яна 8 та газ насос агрегати таъмирга муҳтож, улар таъмирланмоқда.

Таъмирлаш туфайли газ узатиш тизимининг талаб қилинадиган иш режими тўлиқ таъминланди ва зарур ҳолларда ишга туширилиши мумкин бўлган газ компрессор агрегатларининг қўшимча захираси яратилди. 13 январь ҳолатига кўра, компрессор станцияларида жиддий авариялар кузатилмаган.