Ўзбекистон коронавирус пандемияси туфайли имтиёзли фоиз ставкаларида кредит бериш амалиётини бекор қила олмади. Бу ҳақда пайшанба куни бўлиб ўтган матбуот анжуманида Марказий банк раиси Мамаризо Нурмуратов маълум қилди.

Президентнинг 2019 йил 18 ноябрдаги (ПФ-5877) фармони билан 2021 йил 1 январдан банкларга зарурат туғилганда фоиз харажатлари қисмини компенсациялаш механизмларини жорий этган ҳолда фоиз стафкаларини мустақил равишда белгилаш ҳуқуқини тақдим этиш кўзда тутилган эди.

Бироқ коронавирус пандемияси билан боғлиқ вазият туфайли давлат имтиёзли кредитлаш сиёсатини давом эттирди.

«Афсуски, пандемия билан боғлиқ вазият туфайли [бу амалиётни бекор қилишни] кейинга суришга тўғри келди. Имтиёзли кредитларнинг умумий кредит портфелидаги улуши пасайишда давом этмоқда… Агар пандемия бўлмаганида, имтиёзли кредитлаш сиёсатидан анча олдин воз кечган бўлардик», — деди Мамаризо Нурмуратов.

МБ раҳбарининг сўзларига кўра, бугунги кунда портфелдаги имтиёзли кредитлар қолдиғи 32 фоизни ташкил этмоқда. 2021 йилда эса 24,6 фоиз кредитлар имтиёзли шартларда берилган ва 2018 йилда бу кўрсаткич 49,1 фоизни ташкил этган.

«Бутун дунёда имтиёз бериш тизими мавжуд. Ушбу имтиёзларни бериш паст фоиз ставкалари орқали эмас, балки давлат томонидан фоиз тўловларини қоплаш орқали амалга оширилади. Жорий йилда мазкур механизмдан фойдаланишни янада кенгайтириш бўйича топшириқ берилди… Жорий йилдан бошлаб давлат оилавий тадбиркорлик дастурлари ва бошқаларга қўшимча маблағ ажратмаяпти, яъни аввал берилган маблағларни қайтариш ҳисобига банклар орқали кредитлар бериш жараёнини давом эттирмоқдамиз. ,» у айтди.

Мамаризо Нурмуратов имтиёзли кредитлар таркибида муаммоли кредитлар (NPL) улуши 18 фоизни ташкил этишини таъкидлади. Таққослаш учун, 1 декабрь ҳолатига кўра, банк секторининг умумий кредит портфелидаги NPL улуши 5 фоизни (хусусий банклар) ва 5,7 фоизни (давлат улуши бўлган банклар) ташкил этади.

Марказий банкнинг сентябрь ойидаги маълумотларига кўра, сўмдаги имтиёзли кредитлар бўйича ўртача фоиз ставкаси 11,4 фоизни ташкил этади, бу бозордагидан 82,4 фоизга (20,4 фоиз) ва Марказий банкнинг асосий ставкасидан 22,8 фоизга арзон.

Эслатиб ўтамиз, пайшанба куни Марказий банк бошқаруви асосий ставкани 14% да қолдирган эди. Марказий банк ўтган йили инфляциянинг асосий омили озиқ-овқат, ёқилғи-энергетика маҳсулотлари нархларининг сезиларли даражада ошиши бўлганини қайд этди.