Президент қарорига мувофиқ, 1 январдан бошлаб чакана савдо, умумий овқатланиш ва аҳолига маиший хизмат кўрсатиш объектларида харидни амалга ошириб, харид чекини мобил иловада рўйхатдан ўтказган жисмоний шахсларга ой якуни билан харид суммасининг 1 фоизи қайтарилади.

«Газета.uz» қайси харид чеки ҳақиқий ҳисобланиши, харид чекларини рўйхатдан ўтказиш ва кешбэкни банк картасига ўтказиш ҳақида қўлланмани тақдим этади.

Харид чеки нима?

Харид чеки — харид қилинган товарлар ёки хизматлар учун тўлов амалга оширилганда онлайн-НКМ ёки виртуал кассада амалдаги қонун хужжатларига мувофиқ шакллантирилган ва электрон шаклда ёки қоғозда чоп этилган, ҳисоб-китоблар тўғрисидаги маълумотларни ўз ичига олган ҳужжат.

Харид суммасининг 1 фоизини қайтариб олиш имконини берадиган харид чекида онлайн назорат касса машинаси ёки виртуал кассаларидан чиқарилган фискал белгили матрицали штрих код (QR-код)га эга бўлиши керак. Бундан ташқари, харид чекида сиз сотиб олган махсулотларингизнинг рўйхати бўлиши керак. Қўйида чеклардан нусха келтирамиз.

Муҳим: кешбэк тизими маҳсулот сотиб олганда, кўчада овқатланганда ёки маиший хизмат учун тўлов амалга оширилганда бериладиган харид чекларига амал қилади. Автомобиль сотиб олганлик, темир йўл ва авиа чипта хариди, коммунал ва алоқа хизмати учун тўловлар амалга оширилганда олинган харид чеклари учун кешбэк қайтарилмайди. Чунки ушбу харидлар бўйича тушумлар тўлиқ онлайн НКМдан ўтказилади ва нақд тушуми солиқ органларидан яширилмайди.

1-расмдаги чекда харидлар рўйхати акс эттирилган. Лекин, унда фискал белгили матрицали штрих код (QR-код) йўқ. Шу боис бу чек ҳақиқий эмас ҳисобланади ва уни «Soliq» мобил иловасида руйхатдан ўтказишнинг имкони йўқ.


1-расм. Фото: «Газета.uz».

2-расмдаги чек эса харид чеки ҳисобланмайди. У фақатгина банк пластик картасидан пул ўтказилганлигини тасдиқлайди. Ушбу турдаги чекларни ҳам «Soliq» мобил иловасидан рўйхатдан ўтказиш имкони йўқ.


2-расм. Фото: «Газета.uz».

3-расмдаги харид чекида фискал белгили матрицали штрих код (QR-код) мавждулиги боис ушбу чек ҳақиқий ҳисобланади ва уни «Soliq» мобил иловасидан рўйхатдан ўтказиш мумкин бўлади.


3-расм. Фото: «Газета.uz».

«Soliq» мобил иловасини ўрнатиш

Харид чекини рўйхатдан ўтказиш учун телефонингизда «Soliq» мобил иловаси ўрнатилган бўлиши лозим. Иловани Play Market (Android) ёки App Store (iOS) орқали юклаб олишингиз мумкин.

Масалан: «Play market» иловасига кириб «Soliq mobil ilovasi» сўровини киритинг. Қўйидаги расмда берилган Давлат солиқ қўмитасининг логотипи туширилган иловани юкланг ва очинг.


Тизимга киргандан сўнг фамилиянгиз, исм-шарифингиз ва телефон рақамингизни киритинг.


Маълумотлар киритилгач, «Оммавий оферта» билан танишиб чиқиб, уни қабул қилишга розилик билдириш учун думалоқ тугмани белгиланг.


Маълумотлар тўлиқ киритилиб бўлингач, «Давом этиш» тугмасини босиш керак. Шундан сўнг сизнинг киритган телефон рақамингизга Давлат солиқ қўмитасидан тасдиқлаш коди келади.


Келган кодни катакчаларга ёзасиз ва илова сиздан Pin-kod ўрнатишни сўрайди. Кодни икки маротаба киритиш керак.


Шундан сўнг, «Менинг карталарим» бўлимида «+» белгисини босиб, ўзингиз доим харид қилишда ишлатадиган банк пластик картасининг рақамини, амал қилиш муддатини ва хоҳишингизга кўра карта номини киритишингиз керак.


Барча маълумотлар киритилиб бўлингач, «Картани қўшиш» тугмасини босинг.


Юқоридаги барча босқичлар тўғри бажарилгач, илованинг «Менинг карталарим» бўлимида сизнинг картангиз акс этади.



Харид чекини иловада рўйхатдан ўтказиш


Илованинг «Умумий хизматлар» бўлимида «Кешбэк» тугмасини босиб, қўлингиздаги штрих кодли (QR-kod) харид чекини телефон камераси орқали рўйхатдан ўтказишингиз мумкин.


«Кешбэк» бўлимида штрих код расми кўрсатилган тугмани босиш керак. Шундан сўнг камера харид чеки штрих кодига йўналтирилса, у автоматик тарзда штрих кодни ўқийди.


Агар харид чекини штрих код ёрдамида рўйхатдан ўтказа олмасангиз, у ҳолда «Фискал рақам"и орқали уни рўйхатдан ўтказишингиз мумкин.



Бу белги чекнинг қуйи қисмида «FM» ва «FB» қисқа ҳарфлари билан ёзилган бўлади. Агар чекга қўйилган талаблар тўғри бўлса у иловадан рўйхатдан ўтади.


Харид чеки иловадан муваффақиятли ўтган тақдирда бу илованинг тепа қисмида «Ҳисобланган сўм» бўлимида акс этади.


Илованинг «Менинг чекларим» бўлимида сканер қилинган чеклар рўйхати шаклланади. Харид чекларидан тушган кешбэк йиғилиб боради ва «Умумий кешбэк суммаси» бўлимида кўринади. Ой бошида ўтган ойда йиғилган кешбэк маблағлари тўлиқ кўринади.

«Тушумлар тарихи» бўлимида харид чекини сканер қилиш орқали йиғилган кешбэклар тарихини кўриш мумкин.

Йиғилган маблағларни «Картага пул ўтказиш» бўлимида банк картасига ўтказиб олиш мумкин.


Барча чеклар ҳам рўйхатдан ўтмайди

Баъзи чеклар иловадан рўйхатдан ўтмайди. Чунки, айрим тадбиркорлар тақдим этадиган харид чеклари Солиқ қўмитаси томонидан белгиланган талабларга мос келмайди. Масалан, баъзи ҳолларда харид чекида «Фискал белги» ва штрих код бўлишига қарамай, уни рўйхатдан ўтказиш пайтида илова «Чекдаги маҳсулот коди (MXIK) хато» деб кўрсатади.


Давлат солиқ қўмитасининг «Газета.uz»га маълум қилишича, онлайн-НКМ ва виртуал касса чекларида маҳсулотлар (товар ва хизматлар) ягона электрон миллий каталоги бўйича идентификациялаш коди тўғрисида маълумотлар бўлиши шартлиги белгиланган. Маҳсулот кодида хатолик аниқланган тадбиркорлик субъекти ҳақидаги тўлиқ маълумотларни солиқ органларига етказиш керак бўлади. Солиқ органлари ҳолатни ўрганиб, тасдиқланган хатоликни бартараф этади ва мурожаатчига батафсил маълумот беради.

Бундан ташқари президент қарорига мувофиқ, 1 январдан бошлаб, рақамли маркировкаланган маҳсулотлар чакана савдосини амалга оширувчи тадбиркорлик субектлари учун онлайн-НКМ ва виртуал кассага уланган, штрих-кодлар ва рақамли маркировка кодларини тўғри ўқишни ва аниқлашни таъминловчи махсус қурилмалардан (2D-сканерлар, маълумотларни йиғувчи терминаллар ёки бошқа турдаги махсус қурилмалар) мажбурий фойдаланиш талаби ўрнатилган.

Солиққа оид ҳуқуқбузарлик тўғрисида солиқ органларига махсус дастур орқали хабар берган жисмоний шахсларга, ҳуқуқбузарлардан ундирилган жарима суммаси ҳисобидан қонунчилик ҳужжатларида назорат-касса техникасини ва ҳисоб-китоб терминалларини қўллаш тартибининг бузилиши бўйича белгиланган жариманинг 20 фоизи миқдорида мукофот тўланади. Мукофот фуқаронинг банк картасига ўтказиб берилади.

Бундай мурожаатни йўллаш учун «Soliq» мобил иловасига кириб «Умумий хизматлар» бўлимидаги «Солиқ ҳамкор» тугмасини босиш керак.


Шундан сўнг, у ерда сўралган маълумотларни ёзма равишда ёки 10 мбгача бўлган видео кўринишида жўнатиш мумкин.


Ёки ҳар бир тадбиркорлик субъекти биносида ташкилот ҳақида маълумот берувчи QR-kod`ли белгини сканерлаш орқали керакли маълумот бериш мумкин.