Кеча, 16 июль куни Қонунчилик палатасининг ялпи мажлисида аҳолини коронавирус инфекциясига қарши эмлаш доирасида амалга оширилаётган ишлар кенг муҳокама қилинди, деб хабар бермоқда палата Спикери Нурдинжон Исмоилов.
У муҳокамалар марказида фуқароларни «мажбурий эмлаш» масаласи бўлганини, депутатларда қарама-қаршилик юзага келганини ёзмоқда.
«Мажлисда депутатлар охирги вақтларда коронавирус билан касалланиш ҳолатлари бутун дунёда, шу жумладан, мамлакатимизда ҳам яна кўпая бошлагани хавотирга сабаб бўлаётганини таъкидладилар. Айниқса, аҳолини коронавирус инфекциясига қарши эмлаш масаласи қизғин баҳс-мунозараларга сабаб бўлди. Айрим депутатлар эмлаш тадбирларини „мажбурий тартибда“ амалга ошириш зарурлигини таъкидлашди. Баъзилари эса, буни аксини айтишди», — деб ёзади Исмоилов.
Унинг маълум қилишича, аҳолини COVID-19`га қарши «мажбурий эмлаш»ни жорий қилиш ялпи мажлис кун тартибидан жой олмаган. Аввалроқ, Спикер ўринбосари Алишер Қодиров «ҳукумат эмланмаганларнинг эркини чеклаши керак», деган эди. Унинг бу фикрини ҳамкасби Расул Кушербаев ҳам қўллаб-қувватлаган. «Касалликка қарши оммавий эмлашни ҳам ихтиёрийликдан мажбурийликка ўтказиш керак вассалом. Шунда кутилган натижага тезроқ эришилади», — деган у.
Палата Спикери эса бунинг учун қонун ҳужжатларига ўзгартиш ёки қўшимчалар киритиш кераклигини айтмоқда.
Унинг қайд этишича, «айни пайтда Ўзбекистонда амалда бўлган «Фуқаролар соғлиғини сақлаш тўғрисида"ги қонунда фуқаронинг ўз ихтиёри билан розилик бериши тиббий аралашувнинг дастлабки зарур шарти эканлиги белгилаб қўйилган. Шунингдек, фуқаро ва унинг қонуний вакили тиббий аралашувни рад этиш ёки унинг тўхтатилишини талаб қилиш ҳуқуқига эга деган талаб қатъий мустаҳкамлаб қўйилган».
«Худди шу каби нормалар бошқа бир қатор қонунларда ҳам мавжудлиги эмлаш тадбирларини мажбурий тарзда амалга ошириш мумкин эмаслигини кўрсатади. Яъни, эмлаш тадбирларини мажбурий амалга ошириш учун аввало, бир қатор ҳуқуқий ҳужжатларга белгиланган тартибда ўзгартиш ёки қўшимчалар киритиш талаб этилади», — дея таъкидлади Исмоилов.
Бундан ташқари, қуйи палата депутатлари орасида коронавирусга қарши вакцина олганлар сони ҳам очиқланди.
«Айни пайтда ушбу инфекцияга қарши курашда энг самарали тадбирлардан бири „эмлаш“ эканлигини, бундан бошқа чора йўқлигини соҳа олимлари эътироф этмоқда. Шунга қарамасдан ҳозирги кунга қадар қуйи палата депутатларининг 70 нафари ихтиёрий равишда эмланган холос. Қолган 75 нафар депутат коронавирусга қарши вакцина олмагани, шунингдек, қуйи палата девони ходимлари ўртасида эмланганлар сони камлиги ҳам салбий ҳолат албатта», — деди спикер.
Нурдинжон Исмоилов эмланишнинг аҳамияти ҳақида ҳам ўз шахсий фикрини билдириб ўтди.
«Аслида биз, тиббиёт ходимлари ишини кўпайтирмасдан, оиламиз, яқинларимиз, ҳамкасбларимиз ва дўстларимиз ҳаётини хавфга қўймасдан аввало, ўзимиз намуна бўлишимиз лозим. Қолаверса, коронавирусга қарши эмлаш бўйича тарғибот ташвиқот олиб боришимиз, унинг ижобий самарасини аҳолининг барча қатламларига кенг тушунтиришимиз зарур», — деди у.
Хабарга кўра, ялпи мажлисда депутатлар билдирган таклифлар асосида Республика махсус комиссиясига коронавирус инфекцияси билан касалланиш ва унинг тарқалиши хавфи юқори бўлган ҳамда меҳнат фаолияти давомида кенг жамоатчилик билан бевосита мулоқотга киришидаган аҳоли қатламини эмлаш ишларини мумкин қадар тезлаштириш ва жадаллаштириш бўйича тавсиялар берилган:
- карантин чораларини, шу жумладан ўз ходимларининг эмланишини етарлича таъминлаган (жамоавий иммунитетга эришган), ташриф буюрувчи мижозларга нисбатан етарли талаблар ўрнатилган ҳолда хизмат кўрсатиш, умумий овқатланиш корхоналарига тааллуқли карантин чекловларини енгиллаштириш, яъни чекланган муддатдан ташқари вақтларда ишлашга рухсат бериш амалиётини жорий қилиш;
- ўз вақтида ва ихтиёрий равишда эмланган ходимларни иш берувчилар томонидан рағбатлантириш, эмланишни асоссиз равишда рад этган ходимларга нисбатан эса, меҳнат тўғрисидаги қонунчиликда назарда тутилган чораларни қўллаш амалиётини кенг жорий этишни тарғиб қилиш;
- эмланганларга нисбатан имтиёз олиш имкониятларини бериш (иш берувчи томонидан меҳнат фаолиятига отгул бериш, уларни моддий рағбатлантириш ва бошқалар), асоссиз равишда эмланмаган 18 ёшдан юқори фуқароларга айрим чекловлар ўрнатишни (спорт ўйингоҳлари, концерт, кино ва бошқа оммавий тадбирларга қўймаслик) жорий этиш масаласини кўриб чиқиш тавсия этилди.
«Албатта, аҳолини коронавирусга қарши эмлаш жараёнини тезлаштиришда рағбатлантириш ҳамда қўшимча имтиёзлар бериш ёки ҳаракатларни чеклаш воситаларини кенг қўллашнинг аниқ механизмларини ишлаб чиқиш зарур», — деган фикрда Исмоилов.
Аввалроқ, «Газета.uz» эмлашдан олдин ПЗР тест топшириш ва антитаначаларга таҳлил топшириш керакми, эмланганларда антитаначалар даражаси қандай бўлиши керак, ўзбек-хитой вакцинаси коронавируснинг «дельта» штаммига қарши самара берадими — шу ва бошқа саволларга жавоб олиш мақсадида Вирусология ИТИ директори Эркин Мусабоев билан интервью уюштирган эди.
