23 февраль куни Ўзбекистон сув хўжалиги вазири ҳамда Тожикистон энергетика ва сув хўжалиги вазири томонидан трансчегаравий Катта Фарғона канали ва Шимолий Фарғона канали бўйлаб иккита гидропост очилди, деб хабар берди Швейцариянинг Ўзбекистондаги элчихонаси матбуот хизмати «Газета.uz»га.
Қайд этилишича, гидропостларнинг очилиши Швейцария ҳукуматининг Blue Peace Central Asia ташаббуси туфайли амалга оширилган. Ушбу ташаббус 2017 йилда минтақа сув ресурсларини бошқаришда трансчегаравий ёндашув зарурлигига жавобан бошланган эди.
Лойиҳа «Патар» ва «Сарвак» трансчегаравий гидропостларини биргаликда қайта тиклаш ва улардан фойдаланиш, ускуналарга техник хизмат кўрсатиш, мамлакатлар ўртасида маълумот алмашиш ва улардан фойдаланиш бўйича икки томонлама асосларни яратди.
Шимолий ва Катта Фарғона каналлари Сирдарёнинг юқори оқимидан сув олади ва уни аввал Ўзбекистонга, кейин эса Тожикистонга қишлоқ хўжалиги ерларини суғориш учун тортиш кучи билан етказиб беради.
«Ишончли сув ўлчаш тизимлари мавжуд бўлмаганда трансчегаравий сув ресурсларини бошқариш ва сув олиш лимитларига риоя этилишини назорат қилиш қийин. Бошқа кўплаб дарёлар сингари Сирдарё ҳавзасида ҳам тўғри ишлайдиган автоматлаштирилган бошқарув тизими мавжуд эмас», — дейилади хабарда. Илгари сув оқими чегаранинг икки томонида каналлар бўйлаб жойлашган эскирган ўлчаш станциялари орқали ўлчанарди. Тўпланган маълумотлар ишончсиз эди ва чегаранинг иккала томонидаги станциялар кўпинча турли ўлчовларни кўрсатарди, дея таъкидлади элчихона.
Гидропостларнинг очилиши Марказий Осиё трансчегаравий дарёларининг сув ресурсларидан комплекс фойдаланиш бўйича Ўзбекистон-Тожикистон ишчи гуруҳининг олтинчи йиғилиши доирасида бўлиб ўтди, унда икки давлат ўртасида ҳисоб-китобларни автоматлаштириш ва реал вақт режимида иккита станциядан олинган харажат маълумотларини Тожикистон ва Ўзбекистонга узатиш бўйича ҳам баённома имзоланди.
«„Патар“ ва „Сарвак“ гидропостларида сув истеъмоли тўғрисидаги маълумотларни реал вақт режимида ҳисобга олиш ҳамда Тожикистон ва Ўзбекистонга етказишни автоматлаштириш трансчегаравий каналларда сув ресурсларини янада самарали бошқаришни таъминлайди, тезкор ва ишончли маълумот олишни таъминлаш орқали томонлар ўртасидаги ишончни оширади», — деди Тожикистон энергетика ва сув ресурслари вазири Далер Жума.
Ўзбекистон сув хўжалиги вазири Шавкат Хамраев: «Эришилган муваффақиятларга қарамай, мамлакатларимиз трансчегаравий сув ресурсларидан биргаликда фойдаланиш бўйича ўзаро манфаатли ҳамкорликни янада ривожлантириш ва мустаҳкамлаш учун катта имкониятларга эга», — деб таъкидлади.
Швейцария учун станцияларнинг очилиши минтақавий ҳамкорликдаги муҳим қадамдир, дейилади баёнотда.
«Ушбу ноёб тадбир Тожикистон ва Ўзбекистон ўртасидаги сиёсий ирода ва яқин трансчегаравий ҳамкорликни намойиш этади. Жорий йилнинг сентябрь ойида бошланадиган Blue Peace ташаббусининг иккинчи босқичи доирасида биз Тожикистоннинг барча қўшнилари билан бошқа соҳаларда ҳам шунга ўхшаш фаолиятни кенгайтириш учун яхши имкониятлар яратмоқчимиз», — деб таъкидлади Швейцариянинг ҳамкорлик бўйича Тожикистондаги бюроси директори Саломе Штайб.
«Сувга бўлган талабнинг ортиши ва миқдорининг камайиши билан трансчегаравий ҳамкорлик ҳар қачонгидан ҳам муҳим аҳамият касб этмоқда, — деб қўшимча қилди Швейцариянинг Ўзбекистондаги элчихонасининг ҳамкорлик ва Швейцария минтақавий сув маркази раҳбари Рахель Бёшь. — Ушбу умумий гидропостлар муҳим аҳамиятга эга, чунки биз ўлчамаган нарсаларимизни бошқара олмаймиз»
Ҳисоботда қайд этилишича, Швейцария қарийб 20 йилдан буён Тожикистон ва Ўзбекистонни сув ислоҳоти жараёнларида миллий даражада сув ресурсларини интеграциялашган бошқарув ёндашувидан фойдаланган ҳолда қўллаб-қувватлаб келади. Бундан ташқари, Blue Peace Central Asia Марказий Осиёдаги барча одамлар учун сув хавфсизлигини таъминлашда минтақавий ҳамкорлик стандартларини белгилашга ёрдам беради.
