Сенат 9 февраль куни бўлиб ўтган эллигинчи ялпи мажлисида микроқарзнинг максимал миқдорини 50 млн сўмдан 100 млн сўмгача оширишни назарда тутувчи қонунни маъқуллади.
Ўзгаришлар «Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига кредит мажбуриятларини бажариш тартибини такомиллаштириш ҳамда аҳолининг микромолиявий хизматлардан фойдаланиш имкониятларини кенгайтиришга қаратилган ўзгартиришлар ва қўшимча киритиш тўғрисида»ги қонунда назарда тутилган.
Сенаторларнинг таъкидлашича, қонун аҳоли ва тадбиркорларга микроқарз ёки кредит олиб фойдаланиш жараёнларини кенгайтиришга, улар томонидан кредитларни қайтариш қобилияти яхшиланишига замин яратади. Шунингдек, аҳолини ва тадбиркорларнинг молиявий маблағлар ҳамда хизматларга бўлган эҳтиёжларини қондириш билан бирга уларнинг ишчанлик фаоллигини оширишга ва ушбу йўналишдаги мавжуд муаммоларни ҳал этишга хизмат қилади.
Бундан ташқари, қонун билан Фуқаролик кодексига ва «Нобанк кредит ташкилотлари ва микромолиялаштириш фаолияти тўғрисида»ги қонунга ҳам ўзгартириш ва қўшимчалар киритилмоқда.
Фуқаролик кодексига киритилаётган қўшимчаларга асосан аҳоли ва тадбиркорларга ажратилган микроқарз ёки кредит бўйича амалга оширилган тўлов суммаси, агар қарз олувчининг мажбуриятларини бажариш учун етарли бўлмаса, қарз олувчининг қарзи қуйидаги тартибда ундирилади:
Энг аввало, асосий қарз бўйича муддати ўтган қарздорлик ва муддати ўтган фоиз тўловлари мутаносиб равишда узилади. Кейин эса жорий давр учун ҳисобланган фоизлар ва жорий давр учун асосий қарз бўйича қарздорлик сўндирилади. Учинчи навбатда «неустойка» (жарима, пеня)лар ва кейинги навбатда кредиторнинг қарздорликни узиш билан боғлиқ бўлган бошқа харажатлари ундирилади.
Шу билан бирга, Фуқаролик кодексига кредит бўйича қарздорликни ва ҳисобланган фоизларни ундириш ҳақида суднинг ҳал қилув қарори чиқарилганда мазкур кредит бўйича фоизлар, шунингдек неустойка ҳисобланиши тўхтатилишига оид ўзгартириш ва қўшимча киритилмоқда.
Жисмоний шахсларнинг қарзларини тўлаш тартибига бундай ўзгартиришлар киритишни 2022 йил октябрь ойида Марказий банк таклиф этганди.
Ўзбекистон Марказий банки қонун ҳужжатларига жисмоний шахсларнинг қарзларини тўлаш тартиби тўғрисидаги ўзгартиришлар киритиш лойиҳасини муҳокама учун эълон қилди.
Ўшанда регулятор амалдаги тартиб бўйича қарз олувчи томонидан ўтказилган маблағлар барча мажбуриятларни (қарзнинг асосий суммасини тўлаш, кредитдан фойдаланганлик учун фоизлар, пенялар) бажариш учун етарли бўлмаса, биринчи навбатда қарз берувчининг харажатлари, кейин фоизлар, кейин эса асосий қарз тўланишини қайд этиб, бу тартиб фуқароларнинг қарз юкининг ошишига олиб келишини таъкидлаганди.
«Бу қарз олувчини қарзни тўлашга ундайди, унинг қарз юкини камайтиради ва энг муҳими, фуқароларга кредит тўловларини тўлашни осонлаштиради», — дея қайд этган Марказий банк.
