Россиялик журналист, продюсер, «Газпром-медиа» бош директори ўринбосари Тина Канделакига Қозоғистонга кириш тақиқланади. Қозоғистон Ташқи ишлар вазирлиги бу борада зарур чораларни кўрмоқда, дея вазирлик вакили Айбек Смадияров сўзларидан иқтибос келтирмоқда Orda.
«Биздан [мамлакатга кириши тақиқланганлар] рўйхатини бугун ёки эртага [тақдим этишни] сўраманг. Давлат буни ҳеч қачон кечирмайди. Катта эҳтимол билан [Қозоғистонга] келишни истамайди, лекин келган тақдирда ҳам, уни киритишмайди», — дея изоҳ берган Смадияров.
Россиялик продюсернинг Қозоғистонга кириши тақиқланиши қуйидаги вазиятдан кейин юз берди.
Контекст
Тина Канделаки 16 январь куни ўзининг Telegram каналида Қозоғистонда аста-секин, лекин ишонч билан рус тилини «давлат даражасида сиқиб чиқариш» давом этаётгани ҳақида пост қолдирди.
Бу пост мамлакат Транспорт вазирлиги бир нечта темирйўл станцияси номини ўзгартираётганига жавобан ёзилган. Канделаки Қозоғистонда русча номларни қозоқча билан алмаштиришмоқчи эканини (Узень — Жаңаөзен, Уральск — Орал) таъкидлаб, бу «Болтиқбўйи тажрибаси кўрсатганидек» жуда хавфли тенденция эканини айтган.
«У ерда ҳам ҳамма нарса кичкина ўзгаришлардан бошланди, кейин эса ҳақиқий қор тўпига айланди: рус мактаблари ёпилди, совет ёдгорликлари олиб ташланди, рус тили тақиқланди, ва ниҳоят, пенсионерлар совуққа ҳайдалди. Тарихда ўз ўрнини қўллаб-қувватлаш баҳонасида узоққа кетиб қолиш ҳеч гап эмас, айниқса, бундай шубҳали қарорларни илгари суриш учун тарих ортига беркиниш қулай», — деб ёзганди у.
Канделакининг бу пости қозоқ пабликларида кескин танқидга учради. Хусусан, унинг номига бошқа мамлакатларнинг ички ишларига аралашмаслик кераклиги ҳақидаги фикрлар билдирилди.
Бир кун ўтиб, Канделаки унинг постига бўлган муносабатлар ҳақида яна пост ёзди ва кечаги постига Қозоғистон вакилларининг муносабатини қизиқиш ва қайғу билан кузатаётганини таъкидлаб, постида манқурт сўзини ишлатди.
«Қичқириқ, шовқин, ўзимни йиғиштириб олишим ҳақида маслаҳат — кўп нарса, лекин ҳаммаси — эски гаплар. Буларнинг барчаси аввал ҳам кузатилган. Ҳурматли қозоқлар, сизда оддий, аммо кенг қамровли бўлган „мәңгу“ тушунчаси. Бу тушунчадан хотирасини, ўзлигини, баъзан ақлини йўқотган одам — манқурт образи келиб чиқади. Ўзини ва содир бўлган нарсаларнинг ҳеч бирини эсламаслик, тарихнинг барча кўринишларидан, шу жумладан, тарихий номлардан воз кечиш нафақат саводсизлик, балки хавфли фаолиятдир. Аввало, Ер юзида яшайдиган ва космосда учмайдиганлар учун», — деб ёзди у.
«Ўтмишни эсламаслик — „Борат“ фильмини олқишлашдир. Қозоғистондан бошқа ким уни тақиқлади? Россия ва Форс кўрфази мамлакатлари. Ғарбнинг маърифатли эльфлари ҳақида нима дейиш мумкин? Улар бунга тупирди. Улар учун қозоқлар кимлар? Фильмдаги жавоб аниқ», — дея қўшимча қилди Канделаки.
Шунингдек, Канделаки ўз постида январь воқеаларидан кейин КХШТ қўшинлари Қозоғистонга киритилганини ҳам эслаган.
«Ўтмишни эсламаслик, икки йил аввал Қозоғистон давлати йўқ бўлиб кетишига оз қолганини ҳам эсламасликдир. Қайси бири яхшироқ — ёнаётган шаҳарларми ёки ёрдамга келган қўшниларми? Ўтмишни эсламаслик — интернетдаги олифта кийиниб, бир нарсани айтиб, бошқа ишни қиладиган одамларга ўхшаб кулгили кўриниш. Қозоқ номлари, дейсизми? Остонадаги Шарль де Голль кўчасидаги Монако меҳмонхонаси ҳақида гапиряпсизми? Нега Кунанбаев ёки Хўжа Яссавий кўчаси эмас? Ва нега „Монако“ қозоқларнинг тарихий ҳудуди? Камроқ ғазаб, кўпроқ ақл. Шунда Америка ОАВга Боратнинг ҳазиллари сизга ёққанини тушунтиришингизга ҳожат қолмайди. Ҳеч бўлмаганда, ҳали ёнингизда Россия бор», — дея постини якунланган Канделаки.
