Энергетика вазирлиги ёқилғи-энергетика ресурсларидан самарали ва оқилона фойдаланиш ҳамда тўлов интизомини мустаҳкамлаш бўйича ҳукумат қарори лойиҳасини муҳокама учун эълон қилди.
Ҳужжатга кўра, 2024 йил 1 январдан тадбиркорлик субъектлари учун табиий газ ва электр энергияси учун 100 фоиз олдиндан тўлов тизимини қайтариш таклиф этилмоқда. Эслатиб ўтамиз, ушбу тартиб 2017 йилнинг июлидан 2019 йилнинг февралигача амалда бўлган, шундан сўнг аванс миқдори 50 фоизгача камайтирилган.
Бу ҳисоблагичлар ва бошқа қурилмалар етишмаслиги сабабли истеъмолчиларнинг электр тармоқларига рухсатсиз уланиши ва электр энергиясидан фойдаланиш бўйича маълумотларни сохталаштириши билан изоҳланмоқда. Маълум қилинишича, йил бошидан буён 39,5 мингта шундай ҳуқуқбузарлик аниқланиб, таъминотчи корхонага 355,3 миллиард сўм миқдорида зарар етказилган.
Шу сабабли дебиторлик қарзларининг ўсишига йўл қўймаслик учун олдиндан тўловни жорий этиш таклиф этилмоқда.
Шунингдек, ушбу даврда 13,17 минг улгуржи истеъмолчи 1 миллиард 460 миллион куб метр газдан олдиндан тўловсиз фойдалангани оқибатида 90,2 миллиард сўм дебиторлик қарздорлик юзага келган. Ёнилғи қуйиш шохобчаларининг қарзи эса 1 ноябрь ҳолатига кўра 59,9 миллиард сўмга етди (йил бошидан буён +1 фоиз ўсиш).
Шу санадан бошлаб газ учун аванс тўловини амалга оширмаган тадбиркорлар газ нархининг 1,4 миқдорида оширилган коэффициентини, етказиб берувчи корхоналар эса етказиб берилган ёнилғи нархининг 10 фоизи миқдорида жарима тўлайди.
Бундан ташқари, очиқ майдонларда жойлаштирилган махсус, вақтинчалик ёки стационар иншоотларга, шунингдек, бинолар, иншоотларнинг ташқи юзаларига, деворларга, томларга, панжараларга, кўча жиҳозлари элементларига, кўчалар ва йўлларнинг қатнов қисмида, ёнилғи қуйиш шохобчаларида жойлаштирилган видео-экранлар, электрон дисплейлар учун ҳам белгиланган оширилган коэффицент қўлланади. Бу ресторан, кафе, бар, савдо ва хизмат кўрсатиш корхоналари томонидан ён-атрофидаги дарахтларга, конструкцияларга осилган иллюминацион ва светодиодли лампалар шодалари учун ҳам амал қилади.
Бунда реклама объектига сарфланадиган электр энергиясининг ҳисоби алоҳида ўрнатилган электр ҳисоблагич орқали амалга оширилади.
Бундан ташқари, Энергетика вазирлиги ёнилғи-энергетика ресурсларидан самарасиз фойдаланиш ёки исрофгарчиликка йўл қўйганлик учун жарима солиш тизимини такомиллаштиришни таклиф қилмоқда.
2024 йил 1 январдан электр тармоқларига уланиш учун электр энергиясини ҳисобга олиш ва назорат қилишнинг автоматлаштирилган тизимига (ЭҲНАТ) мос келадиган ҳисобга олиш асбоблари ўрнатиш ишлари юридик истеъмолчиларнинг ва 2024 йил 1 апрелдан бошлаб маиший истеъмолчиларнинг маблағлари ҳисобидан молиялаштирилади. Бундай ечим «Ҳудудий электр тармоқлари» корхонасининг молиявий имкониятлари етарли эмаслиги ва истеъмолчилар сонининг кескин ортиб бораётганини ҳисобга олган ҳолда таклиф қилинмоқда.
Ҳозирги кунда ҳисоблагичлар электр таъминоти корхоналари томонидан сотиб олинади ва ўрнатилади. Монополияга қарши курашиш қўмитаси томонидан 2020 йилда истеъмолчиларга қурилмани корхоналар маблағлари ҳисобидан ўрнатган ҳолда электр ва газ ҳисоблагичларини ўз маблағлари ҳисобидан танлаш ҳуқуқини бериш таклиф этилганди.
Лойиҳа муҳокамаси 2024 йил 2 январгача давом этади.
