9 сентябр куни «Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси ташкил топганлигининг 80 йиллигига бағишланган юбилей тадбирларини ўтказишнинг ташкилий чора-тадбирлари тўғрисида»ги президент қарори [ПҚ-298-сон] қабул қилинди. Бу ҳақда Адлия вазирлиги хабар қилди.
Қарорга кўра, Фанлар академиясининг юбилей тадбирлари 2023 йил 12−14 декабрь кунлари Тошкент шаҳрида ўтказилади.
Шунга кўра, «Илм-фан — Янги Ўзбекистон пойдевори» мавзусида халқаро конференция, Инновацион ишланмалар кўргазмаси, Фанлар академиясининг ҳақиқий аъзолигига (академикликка) танлов ва «Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг тарихи» экспозицияси ташкил этиш кўзда тутилган.
Ўзбекистон Фанлар академияси 1943 йил 4 ноябрда ташкил топган. 2022 йил ҳолатига кўра, у 40 дан ортиқ илмий бўлимларни, шу жумладан ташкилий жиҳатдан учта бўлимга бирлаштирилган 36 тадқиқот институтини ўз ичига олади: физика, математика ва техника фанлари; кимёвий, биологик ва геофанлар; ижтимоий ва гуманитар фанлар. Академиянинг учта ҳудудий филиали — Қорақалпоғистон ва Навоий филиаллари, шунингдек, Хоразм Маъмун академияси мавжуд.
2017 йил февраль ойида Фанлар академияси президент фармони билан аввал олий ўқув юртларига ўтказилган бир қатор институтларни қайтарди. Жумладан, Тарих институти, Ядро физикаси институти, Механика ва иншоотларнинг сейсмик барқарорлиги институти, Ўзбек тили, адабиёти ва фольклор институти ва бошқалар (рўйхат).
Ўша йилнинг декабрь ойида президент Фанлар академиясининг 32 нафар янги аъзосини тасдиқлади. Бунгача ҳақиқий аъзолар сайлови 22 йил аввал — 1995 йилда бўлиб ўтган. Маълум қилинишича, бу даврда академиклар сони икки баробардан кўпроққа — 63 нафарга қисқарган.
2018 йил апрель ойида Шавкат Мирзиёев Ўзбекистон илмий жамоатчилик вакиллари билан учрашиб, улар илм-фанни ривожлантириш бўйича қатор таклифлар билдирган, муаммолар ҳақида сўзлаган эди.
Йиғилишда президент «чорак аср давомида академияга эътибор берилмагани»ни «катта хато» деб атади. «Агар биз интенсив ва прогрессив ривожланишга интилмасак, [бошқа мамлакатларга] етиб ололмаймиз», деганди у ўшанда.
