Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Болалар жамғармаси (ЮНИСEФ) томонидан қўллаб-қувватланган UniSat 2.0 таълим дастурининг 20 нафар финалчиси шанба куни Навоий вилоятида биоматериаллар, аллерген заррачалар ва ҳаво сифатини ўрганиш бўйича экспериментлар ўтказиш учун стратосферага ўз дизайнидаги иккита наносателлитни учирди. Бу ҳақда ЮНИCЕФ ваколатхонаси матбуот хизмати «Газета.uz»га хабар берди.
Наносунъий йўлдошлар кубиклар турига киради (космосни ўрганиш учун кичик сунъий йўлдошлар, ўлчамлари 10×10×10 см) ва таълим дастурларида қўлланилади.
Иштирокчилар 8−12 май кунлари Тошкентдаги INNO Technopark лабораторияларида иккита наносателлит нолдан ишлаб чиқилиб, дастурлаштирилди ва йиғиб чиқилди. Учирилган сунъий йўлдошлар иштирокчи қизларга Ернинг юқори аниқликдаги суратларини олиш имконини беради. Бундан ташқари, ҳар бир кубат ўзининг илмий миссиясига эга.
Битта кубометрда биоматериал ишга туширилди. Бу тажриба Халқаро молекуляр аллергология маркази ва илғор технологиялар маркази олимлари билан биргаликда амалга оширилмоқда. Иштирокчи қизлар стратосферадаги нурланишнинг турли тирик организмларга таъсирини ўрганади (масалан, моғор, хамиртуруш, пахта чигити, мунг ва ловия).
Иккинчи наносателлитдан ҳаводаги турли зарралар олинди, улар аллерген бўлиб хизмат қилиши мумкин. Бундан ташқари, наносунъий йўлдошларга ўрнатилган датчиклар турли баландликларда ҳарорат, босим, радиация ва ҳаво сифатини ўлчайди. Тўпланган ҳаво сифати маълумотлари 2022 йил май ойида худди шу ҳудудда биринчи UniSat чақируви финалчилари томонидан тўпланган маълумотлар билан таққосланади.
UniSat STEM-таълим дастури олти ой давом этади. Наносунъий йўлдошлар ишга туширилгунга қадар мамлакатнинг барча ҳудудларидан танловда иштирок этиш учун ариза берган 14 ёшдан 25 ёшгача бўлган қизлар UniSat ўқув модуллари бўйича онлайн тренингдан ўтди. Ўқув режасида сунъий йўлдош муҳандислиги, дастурлаш, радиоэлектроника, маълумотлар таҳлили, астрономия, 3D моделлаштириш ва муҳандислик дарслари мавжуд.
Тренингда асосий мавзулардан ташқари ижодий компонентлар ҳам бор: иштирокчилар нейрон тармоқлардан фойдаланган ҳолда ўз лойиҳаларини яратишди, роверлар, ракеталарни лойиҳалаштирди, NASA Science дастури доирасида илмий астрономик тажрибалар ўтказишди, астрономия, гидрометеорология ва космик фанларсоҳасидаги олимлар билан учрашувлар бўлди. Шунингдек, қизлар жамоада ишлаш ва лойиҳаларни бошқариш кўникмаларига эга бўлди, дейилади хабарда.
UniSat дастури ҳамкор ташкилотлар — ЮНИCЕФ, Tech4Impact нодавлат ташкилоти ва Ўзбекистон Инновацион ривожланиш агентлиги томонидан биргаликда амалга оширилмоқда. Унинг асосий мақсади дастурнинг фан йўналишлари бўйича қизлар ўртасида нафақат билимларни ривожлантириш, балки лойиҳа ва жамоада ишлаш, омма олдида нутқ сўзлаш, вақтни самарали бошқариш кўникмаларини шакллантиришдан иборат.
