Марказий банк матбуот хизмати шубҳали операциялар рўйхатининг кенгайтирилиши, хусусан, улар орасидаги 30 кун ичида мобил илова орқали картадан бошқа карта ёки электрон ҳамёнга БҲМнинг 500 баравари (150 млн сўм) ва ундан ортиқ миқдорда пул ўтказиш ҳам борлиги юзасидан изоҳ берди.

Регуляторнинг қайд этишича, ўзгартиришлар картадан картага пул ўтказувчи жисмоний шахслар ўртасидаги ноқонуний операцияларни (p2p тўловлари) аниқлашга қаратилган. Бундай операцияларга ноқонуний қимор ўйинлари (лотереялар, букмекерлик), фирибгарлик ҳолатлари ва бошқалар киради.

Таъкидланишича, бугунги кунда бундай ноқонуний операциялар қуйидаги йўллар билан амалга оширилмоқда:

  • бир жисмоний шахс томонидан турли банкларда очилган бир нечта банк карталари ёрдамида йирик миқдордаги пул маблағларини бўлиб-бўлиб ўтказиш орқали;
  • пул маблағларини конверсия қилиш ёки нақдлаштириш мақсадида турли банкларда очилган бир нечта банк карталаридан маблағларни битта картага ўтказиш;
  • битта жисмоний шахс картасидан бошқа жисмоний шахсларнинг банк карталарига ёки электрон ҳамёнларига маълум вақт ичида кўп миқдорда пул маблағларини ўтказилиши ва аксинча, битта жисмоний шахс картасига бошқа шахсларнинг банк карталаридан ёки электрон ҳамёнларидан пул маблағларини келиб тушиши орқали амалга оширилаётганлиги кузатилмоқда.

Амалдаги қонунчилик ҳужжатларига янги киритилган ўзгартиришларда юқорида таъкидланган операцияларни аниқлаш учун операцияларни амалга оширилиши даврийлиги ва миқдорига тегишли мезонлар киритилган.

«Ушбу янги қоидалар жисмоний шахсларнинг омонатларини электрон ҳамёнларига ёки банк карталарига қайтарилиши, шунингдек, товар ва хизматлар учун тўловлар, хусусан, ипотека кредити ёки автокредит бўйича бошланғич бадал тўлови билан боғлиқ операцияларга татбиқ этилмайди», — дейилади Марказий банк хабарида.

Яъни шубҳали операцияларни аниқлашда омонат ва кредит ҳисобварақлари орқали амалга оширилган операциялар ҳисобга олинмайди ва махсус ваколатли давлат органига тақдим этилмайди.

«Бугунги кунда тижорат банклари томонидан ўз таваккалчиликларидан келиб чиққан ҳолда, мобил иловаларда бир жисмоний шахс томонидан бириктириладиган банк карталари сонига ёки операциялар суммасига нисбатан чегаравий мониторинг мезонлари жорий қилинган», — дейилади хабарда.

Иқтисодий жиноятларга қарши курашиш департаменти соҳа бўйича махсус ваколатли давлат органи бўлиб, барча ташкилотлардан юборилаётган пул маблағлари ва бошқа мол-мулк билан боғлиқ шубҳали операциялар тўғрисидаги хабарларни саралаш, қайта ишлаш ҳамда таҳлил қилиш орқали жиноий фаолиятдан олинган даромадларни легаллаштириш, терроризмни ва оммавий қирғин қуролини тарқатишни молиялаштириш ҳолатларини аниқлайди.

Аввалроқ молиячи Отабек Бакиров ўзгартишларни қайта кўриб чиқишни таклиф қилганди, шунда янги қоидалар мижознинг шахсий карталари ва турли банклардаги электрон ҳамёнлари ўртасида пул ўтказмаларига тааллуқли бўлмаслиги, бунинг натижасида мижозлар норозилигига йўл қўймаслик кераклиги ҳақида ёзганди.

Пайшанба кунги янги изоҳида у эълон қилинган аниқлаштирувчи бандларни қоидаларга киритилишини кутиб, «баёнотлар эмас, қоидалар ишлаши керак»лигини таъкидлади.