«Ўзавтосаноат» компанияси бошқаруви раисининг Трансформация ва молия бўйича биринчи ўринбосари Азизбек Шукуров 4 ноябрь куни Самарқандда бўлиб ўтган II Халқаро иқтисодий форумда UzAuto Motors`нинг Ўзбекистондаги монопол мавқеи ва компаниянинг рақобатдош устунликлари ҳақида гапирди.
Ундан UzAuto Motors`ни рақобатдан ҳимоя қилувчи ва Ўзбекистон бозорида монопол мавқеини сақлаб қолиш имконини берувчи юқори божхона тўловлари ҳақида сўралди.
«Вазифаларга келсак, бу менинг ёки компаниямнинг қарори эмас. Шунинг учун мен ҳукумат номидан гапиришга ҳаққим йўқ, деб ўйлайман. Лекин шуни айтишим мумкинки, кўп йиллар давомида бозор рус автомобиллари учун очиқ эди. Шундай қилиб, Россияда ишлаб чиқарилган автомобиллар бождан озод қилинди, лекин ҳеч қачон келиб биз билан рақобатлаша олмади. Уларнинг улуши ҳар доим жуда кам бўлган», — деди у.
Азизбек Шукуров, шунингдек, ҳозирда электромобиллар импорти божхона тўловлари ва бошқа тўловлардан озод қилинганини эслатди.
«Учинчидан, ўйлайманки, бизда мамлакатда етарлича кучли саноатлашув мавжуд. Демак, бозор очилса ҳам, бу биз йўқ бўлиб кетамиз дегани эмас. Албатта, ҳозир ўзимизда мавжуд бўлган бозорнинг 95 фоизини сақлаб қола олмаймиз. [Улуш] камайиши мумкин, лекин кескин тушиб кетмайди. Бу бозор улуши кескин камайиши учун ҳеч қандай сабаб кўрмаяпмиз», — деди у.
«Ўзавтосаноат» раҳбарининг биринчи ўринбосари буни компания Ўзбекистонда тўлиқ автомобиль ишлаб чиқариш йўлга қўйилгани, бу ерда «вертикал интеграциялашган» 100 дан ортиқ маҳаллий етказиб берувчилар борлиги билан изоҳлади. «Бу етказиб берувчилар ўзимизники ва улар бизни автомобиль двигателлари, радиаторлар, олд ойналар, интерьерлар, ташқи қисмлар, электр қисмлари ва бошқа қисмларни ишлаб чиқаради ва етказиб беради», — деди у.
UzAuto Motors эса «логистикадан катта маблағ тежамоқда».
«Шундай қилиб, харажат нуқтаи назаридан, Damas ва Cobalt каби асосий маҳсулотларимиз 10−11 минг доллардан пастроқ, деб ўйлайман. Шу боис бозоримизда бундай чакана нархларни бошқа бирон бир компания таклиф қила олмайди, деб ўйлайман», — деди Азизбек Шукуров.
Унинг сўзларига кўра, UzAuto Motors «рақобатдан қочмайди ва уни олқишлайди».
«Эҳтимол, ўтган йили президент божхона тўловларини [хорижий автомобилларни олиб киришда], адашмасм, 30 фоизга ёки 40 фоизга камайтириш тўғрисидаги фармони чиққанини билсангиз керак. Кейин ўша фармонда 2023 йил январь ойидан бошлаб божхона тўловлари яна камайиши айтилган эди. Шундай қилиб, умуман олганда, божхона тўловлари икки баравардан кўпроқ камаяди», — деб эслади у.
Азизбек Шукуров, шунингдек, компаниянинг Ўзбекистонда 100 дан ортиқ дилерлик марказлари ва 200 дан ортиқ хизмат кўрсатиш шохобчаларини ўз ичига олган анча кенг дилерлик тармоғи мавжудлигини таъкидлади.
«Шундай экан, биз ўзимизга жуда ишонамиз, дейман. Ҳар қандай кичик шаҳарча ёки қишлоқда, қаерга борманг, биз автомобилларингизни осонлик билан таъмирлашимиз мумкин бўлган Chevrolet техник хизмат кўрсатиш шохобчасини топишингиз мумкин. Ўйлайманки, бизда мамлакатда етарлича рақобатдош устунликлар бор», — деди у.
«Ўзавтосаноат» раҳбарининг биринчи ўринбосари UzAuto Motors рақобатбардошлигининг яна бир кўрсаткичи Қозоғистон бозори эканлигини таъкидлади.
«Масалан, Қозоғистон бозори очиқ бозор, биз у ерга бориб, уни забт этдик. Ҳозир биз бу мамлакатда бозорнинг 40 фоизига эгамиз, демак, бизда жуда яхши маҳсулот бор, бизда жуда яхши харажат бор ва бизда жуда яхши савдо тузилмаси бор», — деди у.
UzAuto Motors 2023 йилда 500 минг дона автомобиль ишлаб чиқаришни режалаштирмоқда, келажакда эса йилига 1 млн дона автомобиль ишлаб чиқаришни режалаштирмоқда. «Ўзавтосаноат», UzAuto Motors ва General Motors ўртасида ишлаб чиқаришни кенгайтириш бўйича келишув имзоланди.
Аввалроқ «Газета.uz» General Motors 2021 йилнинг олти ойида 1,9 трлн сўм (177,6 млн доллар) миқдорида божхона имтиёзлари ва преференциялари олгани ҳақида хабар берган эди. Бу президент ва Вазирлар Маҳкамасининг ҳужжатларида назарда тутилган божхона тўловлари, акциз солиғи ва ҚҚС бўйича имтиёзлардир.
