Референдумда ўзини ўзи мустақил деб эълон қилган Донецк Халқ Республикасининг Россия Федерацияси таркибига кириши учун сайловчиларнинг 99,23 фоизи овоз берди. Ушбу маълумотлар 100 фоиз баённомалар натижаларига кўра, ДХР Марказий сайлов комиссияси томонидан эълон қилинди, дея хабар берди РИА Новости.

Референдумда 2,1 млн сайловчи иштирок этди, бу уларнинг умумий сайловчилар сонининг 97,51%ини ташкил этади. Сайловчиларнинг 0,62%и қарши овоз берди.

Ўзини ўзи эълон қилган Луганск Халқ Республикасида, МСК маълумотларига кўра, сайлов бюллетенларининг 100 фоизи қайта кўриб чиқилгач, аҳолининг 98,42%и Россия Федерацияси таркибига кириш учун овоз берган.

Россия қўшинлари томонидан баҳордан буён эгаллаб турилган Запорожье вилояти ҳудудида сайловчиларнинг 93,11%и вилоятнинг Россия таркибига кириши учун овоз берди, дея хабар қилди вилоят Марказий сайлов комиссияси.

Россия томонидан ҳам назорат қилинадиган яна бир ҳудуд — Херсон вилоятида, 100% овозлар санаб чиқилгач, аҳолининг 87,05%и Россия Федерациясига таркибига қўшилиш учун овоз бергани маълум бўлди. Овоз бериш натижалари вилоят сайлов комиссияси йиғилишида эълон қилинди.

Муносабатлар

Украина президенти Владимир Зеленский БМТ Хавфсизлик кенгаши йиғилишида ўз мамлакатининг Россия томонидан босиб олинган ҳудудларида референдумлар ўтказилганига изоҳ берди.

«Бутун дунёнинг кўз ўнгида Россия Украинанинг босиб олинган ҳудуди бўйича „референдум“ деб аталган очиқ фарсни ўтказмоқда. Қурол билан одамлар телевизордаги расм учун баъзи ҳужжатларни тўлдиришга мажбур бўлишади. Псевдореферендумнинг тахминий натижаларининг рақамлари олдиндан тузилган», — деди у.

«Россиянинг ҳар қандай жиноий ҳаракатлари биз учун ҳеч нарсани ўзгартирмайди. Биз террорчиларнинг шантажига берилмаймиз», — деди Владимир Зеленский. Кейинроқ у ўз видеомурожаатида «Биз халқимизни ҳимоя қилиш учун ҳаракат қиламиз: Херсон ва Запорожье вилоятларида, Донбассда, Харков вилоятининг шу пайтгача босиб олинган ҳудудларида ва Қримда», — дея қўшимча қилди.

БМТ Бош котибининг сиёсий масалалар бўйича ўринбосари Розмари Дикарло Хавфсизлик кенгаши йиғилишида сўзга чиқиб, референдумда овоз бериш фақат сайлов участкаларида ўтказилмаганини таъкидлади: «де-факто ҳокимият вакиллари, шунингдек, қуролли кишилар ҳамроҳлигида уйма-уй сайлов қутилари билан юришди».

Розмари Дикарло. Фото: БМТ

Россия назорати остидаги ва Украинанинг ҳуқуқий ва конституциявий доирасидан ташқарида бўлган ҳудудларда фаол қуролли тўқнашув вақтида аҳолининг иродаси талаб қилинганини ҳисобга олиб, БМТ Бош котиби ўринбосари «уларни халқ иродасининг ҳақиқий ифодаси деб бўлмайди» деб ҳисоблайди.

«Бир давлатнинг бошқа давлат ҳудудини куч билан қўшиб олишга, уни халқ иродаси сифатида кўрсатишга қонунийлик кўринишини беришга қаратилган бир томонлама ҳаракатлар халқаро ҳуқуққа мувофиқ қонуний деб ҳисобланиши мумкин эмас», — деди БМТ Бош котиби ўринбосари. Розмари Дикарло БМТ Украинанинг халқаро тан олинган чегаралари доирасидаги суверенитети, бирлиги, мустақиллиги ва ҳудудий яхлитлигига тўлиқ содиқ эканини таъкидлади.

Бундан ташқари, у Россия босқинчи давлат сифатида халқаро гуманитар ҳуқуққа мувофиқ, босиб олинган ҳудудларни бошқаришда Украина қонунларини ҳурмат қилишга мажбур эканлигини эслатди.

АҚШнинг БМТдаги доимий вакили Линда Томас-Гринфилд БМТ Хавфсизлик Кенгашига берган интервьюсида АҚШ Россия тортиб олишга уринаётган ёки гўё аннекция қилинаётган ҳудудни Украинадан бошқа ҳудуд сифатида ҳеч қачон тан олмаслигини айтди.

«Биз Россиянинг ҳаракатларини қатъий рад этамиз. Биз иттифоқчиларимиз, ҳамкорларимиз ва ҳамфикрларимиз билан Россия харажатларни ўз зиммасига олиши ва Украинага тарихий даражада ёрдам кўрсатишига эришиш учун ишлашда давом этамиз», — деди у.

Линда Томас-Гринфилд БМТ Хавфсизлик Кенгашига референдумларни қораловчи резолюцияни тақдим этди, у БМТ Хавфсизлик Кенгашини Украинанинг ҳудудий мақомидаги ҳеч қандай ўзгаришларни тан олмасликка чақирди, шунингдек, Россияни қўшни давлатдан ўз қўшинларини олиб чиқишга мажбур қилди.

АҚШ Давлат котиби Энтони Блинкеннинг вакили Нед Прайс шундай деди: «Россия ҳозирда Украинанинг суверен вилоятлари Херсон, Запорожье, Луганск ва Донецкда ўтказаётган референдумлар бутунлай уйдирма. АҚШ ҳеч қачон босиб олинган Украина ҳудудини фақат Украинадан ўзга ҳудуд сифатида тан олмайди».

Бу ҳақда Европа Иттифоқининг ташқи ишлар ва хавфсизлик сиёсати бўйича олий вакили Хосеп Боррел ўзининг Twitter’ида шундай изоҳ қолдирди: «ЕИ ноқонуний „референдумлар“ ўтказилиши ва уларнинг сохталаштирилган натижаларини қоралайди. Бу инсон ҳуқуқларининг мунтазам равишда бузилиши фонида Украина суверенитети ва ҳудудий яхлитлигининг навбатдаги бузилишидир. Биз Россия босқинига қарши туришда давом этаётган украиналикларнинг жасоратини олқишлаймиз».

Хитойнинг БМТдаги доимий вакили Чжан Цзюнь БМТ Хавфсизлик кенгаши йиғилишида Украина муаммосини сиёсий йўл билан ҳал қилишга чақирди, дея хабар берди «Синьхуа».

Унинг сўзларига кўра, Хитойнинг Украина масаласи бўйича позицияси ва таклифлари изчил ва аниқ: барча мамлакатлар суверенитети ва ҳудудий яхлитлиги ҳурмат қилиниши, БМТ Низомининг мақсад ва тамойилларига риоя қилиниши керак.

«Хитой доимо тинчлик тарафида бўлиб, тинчлик музокараларини олға суришга интилади ва бундан кейин ҳам конструктив роль ўйнашда давом этади», — деди Чжан Цзюнь. Шу билан бирга, у барча томонлар тинчлик учун курашиши кераклигини ва блокларнинг қарама-қаршилиги, сиёсий изоляция, санкциялар ва босим боши берк кўчага олиб келишини қўшимча қилди, деди доимий вакил.

«Энг долзарб вазифа томонларни тезкорлик билан сиёсий келишув эшикларини очишга ундаш, уларнинг ҳақли хавотирларини музокараларга олиб бориш ва барча мумкин бўлган вариантларни муҳокама қилиш», — деди Хитой вакили.

Россия президенти Владимир Путин референдумлар натижаларига ҳозирча изоҳ бермади, бироқ аввалроқ, уни ўтказиш тўғрисида қарор қабул қилинганда, у уларнинг натижаларини қўллаб-қувватлаш ниятида эканини айтган эди.

Россиянинг БМТдаги элчиси Василий Небензя Хавфсизлик кенгаши йиғилишида референдумни ҳимоя қилиш учун сўзга чиқди, унинг сўзларига кўра, референдумни 40 мамлакатдан 100 дан ортиқ мустақил халқаро кузатувчилар кузатиб борган.

Шунингдек, у кенгашга Украина президенти Владимир Зеленский аввалроқ интервьюда ўзини рус деб ҳисоблайдиган ёки Россияни ёқтирадиган одамлар Украинани тарк этиши кераклигини айтганини таъкидлади. «Энди Донбасс, Херсон ва Запорожье вилоятлари аҳолиси унинг беадаб тавсиясини бажармоқда. Улар ўз ватанларига қайтиб, ота-боболари асрлар давомида яшаб келган ерни ўзлари билан олиб кетишади», — деди Василий Небензя.

«Референдум барча сайлов нормаларига риоя қилган ҳолда, ғоят шаффоф тарзда ўтди. Бу инкор этиб бўлмайдиган ҳақиқатдир. Бироқ Киев режими ва унинг тарафдорлари бунинг аксини айтмоқчи», — дея хулоса қилди у.