АҚШ Конгресси Вакиллар палатаси спикери Нэнси Пелоси 2 август куни кечга яқин расмий Хитой ўз ҳудуди деб ҳисоблайдиган Тайванга учиб келди.
Самолётлар ҳаракатини кузатиб борувчи FlightRadar24 хизмати орқали унинг сафарини 3 млн га яқин фойдаланувчи онлайн томоша қилди.
Бундай қизиқиш ХХРнинг аввалроқ Нэнси Пелосининг Тайванга ташрифи «Тайван бўғози ҳудудидаги тинчлик ва барқарорликка жиддий таҳдид ҳамда Хитой-Америка муносабатларига жиддий зарар етказадиган Хитойнинг ички ишларига қўпол аралашиш, ХХР суверенитети ва ҳудудий яхлитлигини жиддий бузиш, ягона Хитой тамойилининг бетакаллуф поймол қилиниши бўлишини ҳамда жуда жиддий воқеалар ва оғир оқибатларга олиб келишини» маълум қилгани билан боғлиқ.
Синьхуа ахборот агентлигининг хабар беришича, Хитой томони ташриф олдидан АҚШни ХХР юқори шай ҳолатда эканлиги ҳамда армия «ҳеч қандай ҳолатда бефарқ кузатувчи бўлиб қолмаслиги, мамлакат суверенитети ва ҳудудий яхлитлигини ҳимоя учун қатъий ва таъсирчан қарши чоралар кўриши» ҳақида огоҳлантирган.
«Қўшма Штатлар ягона Хитой тамойили ҳамда учта қўшма Хитой ва АҚШ коммуникелари қоидаларига қатъий риоя қилиши, АҚШ президенти Жозеф Байденнинг „Тайван мустақиллиги“ тарафдори бўлган кучларни Қўшма Штатлар қўллаб-қувватламаслиги ҳақидаги ваъдасини бажариши керак», — дея маълум қилди Хитой ТИВ расмий вакили Чжао Лицзянь.
АҚШ Конгресси делегацияси Тайван аэропортида. Фото: Nancy Pelosi / Twitter
Тайванга келгач, Нэнси Пелоси «Конгресс делегациясининг Тайванга ташрифи Америка Тайваннинг жонли демократиясини қўллаб-қувватлашга содиқлигини кўрсатади», деб баёнот берди.
«Бизнинг ташрифимиз Ҳинд-Тинч океани минтақасига, жумладан Сингапур, Малайзия, Жанубий Корея ва Японияга сафарнинг бир қисми бўлиб, ўзаро хавфсизлик, иқтисодий шериклик ва демократик бошқарувга қаратилган», — дейилади баёнотда.
«Тайван раҳбарияти билан музокараларимиз ҳамкоримизни қўллаб-қувватлашни тасдиқлаш ва умумий манфаатларни, жумладан, эркин ва очиқ Ҳинд-Тинч океанини ривожлантиришга қаратилган. Американинг Тайваннинг 23 млн аҳолиси билан бирдамлиги бугун ҳар қачонгидан ҳам муҳимроқ, чунки дунё автократия ва демократия ўртасида танлов олдида турибди», деди Нэнси Пелоси.
«Ташриф […] 1979 йилдаги Тайван муносабатлари тўғрисидаги қонун, АҚШ-Хитой қўшма коммюникеси ва олтита кафолатга асосланган Қўшма Штатларнинг узоқ йиллик сиёсатига ҳеч қандай зид келмайди. Қўшма Штатлар вазиятни ўзгартириш бўйича бир томонлама ҳаракатларга қарши туришда давом этмоқда», — дейилади баёнотда.
Америкалик сиёсатчи келганидан кейин ХХР ТИВ ҳам баёнот берди, дея хабар беради Синьхуа.
«Бу ягона Хитой тамойили ва учта Хитой-АҚШ қўшма коммюникелари қоидаларини жиддий бузиш, Хитой-АҚШ муносабатларининг сиёсий пойдеворига жиддий путур етказиш, Хитой суверенитети ва ҳудудий яхлитлигини қўпол равишда бузишдир. Тайван бўғози ҳудудида тинчлик ва барқарорликка зарар етказиш, „Тайван мустақиллиги“ деб аталувчи учун кураш олиб бораётган сепаратист кучларга мутлақо нотўғри сигнал юборади», — деб таъкидлади Ташқи ишлар вазирлиги.
Хитой ушбу ташрифни кескин қоралади ва Америка томонига кескин норозилик билдирди. «Дунёда фақат битта Хитой бор, Тайван эса Хитой ҳудудининг ажралмас қисмидир», — дейилади баёнотда.
Унинг якуний қисмида Хитой Вашингтондан Америка раҳбариятининг «янги совуқ уруш бошлашга интилмаслик, Хитойнинг давлат тизимини ўзгартиришга уринмаслик, иттифоқчилик муносабатларини мустаҳкамлаш орқали Хитойга қаршилик қилмаслик, „Тайван мустақиллигини“ қўллаб-қувватламаслик, Хитой билан зиддиятга киришмаслик» ҳақидаги ваъдасини амалда бажаришни талаб қилади. «АҚШ нотўғри ва хавфли йўлдан узоққа бормаслиги керак», деб хулоса қилди Хитой ТИВ.
Хитой Мудофаа вазирлиги, Синьхуанинг ёзишича, ўз навбатида, мамлакат армияси юқори шай ҳолатда эканлигини ва бир қатор мақсадли ҳарбий ҳаракатларни амалга оширишини, Хитойнинг ҳудудий яхлитлигини ҳимоя қилишини ҳамда «Тайван мустақиллиги»ни тарғиб қилувчи сепаратистик кучларнинг уринишларини тўхтатишини маълум қилди.
Нэнси Пелоси келганидан кўп ўтмай, Хитой армияси 4−7 август кунлари денгиз ҳудудлари ва уларнинг Тайван атрофидаги ҳаво кенгликларида ҳарбий машғулотлар ўтказиши, жумладан, жанговар ўқ отишини эълон қилди.
Манба: Синьхуа
Бир вақтнинг ўзида, АҚШ Конгресси Вакиллар палатаси спикери Тайван президенти Цай Инвэнь билан учрашди. Америкалик сиёсатчининг сўзларига кўра, икки томонлама учрашув чоғида ҳамкорликни чуқурлаштириш имкониятлари муҳокама қилинган. Улар орасида учта асосий йўналиш — хавфсизлик, иқтисодиёт ва давлат бошқаруви.
«Хавфсизлик: Кучли муносабатларга эгамиз ва биз уни қандай қилиб янада мустаҳкам ва долзарброқ қилишимиз мумкинлигини муҳокама қилдик. Иқтисодиёт: Биз, эҳтимол тез орада имзоланиши мумкин бўлган савдо битими ҳақида гаплашдик. Давлат бошқаруви: Бошқа нарсалар қатори, мен Тайванга COVID-19 га қарши курашда кўрсатган етакчилигингиз учун миннатдорчилик билдирмоқчиман. Эҳтимол, эмлашнинг энг юқори кўрсаткичларидан бири ва ковиддан ўлимнинг энг кам сони [шу ерда], . Дунё учун ҳақиқий модел. Илм-фан ҳақида, жамият томонидан режа қабул қилиниши ҳақида ҳам гап кетмоқда. Бу етакчилик деб ҳам аталади. Шундай экан, барчамиз учун ушбу сабоқ учун раҳмат», деди Нэнси Пелоси.
Тайван президенти Цай Инвэнь Вашингтон-Тайпей муносабатларини ривожлантиришдаги хизматлари учун Нэнси Пелосига фахрий «Хайрли булутлар ордени» топширди.
Фото: Tsai Ing-wen / Twitter
«Спикер Пелоси Тайваннинг энг содиқ дўстларидан бири бўлиб қолмоқда ва бу ерда ҳозир бўлган Вакиллар палатасининг барча аъзолари Вашингтон ва Тайпей ўртасидаги муносабатларда барча соҳаларда тараққиётни рағбатлантириш учун фаол ҳаракат қилдилар. Тайванга ташрифингиз учун самимий миннатдормиз, бу эса АҚШ Конгресси оролни қўллаб-қувватлаётганини кўрсатмоқда», — дея Цай Инвэнь сўзларидан иқтибос келтиради РИА Новости.
Цай Инвэнь Нэнси Пелосининг орол билан узоқ муддатли алоқалари борлигини, у 1999 йил октябрь ойида кучли зилзиладан кейин Тайванга ташриф буюрганини ва сўнгги ўн йилликларда оролнинг демократик ривожланишига алоҳида эътибор қаратганини таъкидлади.
«Мен узоқ вақт давомида демократия ва инсон ҳуқуқлари бўйича кучли чемпион бўлган спикер Пелосига қойил қоламан… „Хайрли булутлар“ ордени спикер Пелосига бўлган миннатдорчилигимизни намойиш этади, шунингдек, бизнинг янада кўпроқ ҳамкорлик орқали Тайвантва АҚШ алоқаларида тараққиётга эришишни давом эттириш истагимизни билдиради», — деди Цай Инвэнь.
