Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев Марказий Осиё давлатлари раҳбарларининг тўртинчи маслаҳат учрашувида нутқ сўзлади, деб хабар қилди унинг матбуот котиби Шерзод Асадов.
«Бугун қайта-қайта таъкидланганидек, ушбу форматда йўлга қўйилган мулоқот туфайли биз дўстлик ва яхши қўшничилик муносабатларини мустаҳкамлашга, минтақада мутлақо янги конструктив ҳамкорлик муҳитини яратишга муваффақ бўлдик, — деди президент ўз нутқи аввалида.
«Биз Марказий Осиёда хавфсизлик ва барқарорликни таъминлаш, барқарор ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш борасидаги мураккаб вазифаларни изчил ҳал этиб келмоқдамиз, — деди Шавкат Мирзиёев. — Бу йўлда кўплаб тўсиқлар олиб ташланди, фуқароларимизнинг эркин ҳаракатланиши, фаол маданий ва сайёҳлик алмашинуви учун шароитлар яратилди».
«Ўзаро савдо ва сармоя ҳажмининг ошишига хизмат қилувчи қулай муҳит шаклланди. Биргина сўнгги беш йилнинг ўзида вилоятлараро товар айирбошлаш ҳажми икки баравар ошди. Шунингдек, қўшма саноат кооперацияси лойиҳаларини амалга ошириш, самарали қўшилган қиймат занжирларини яратиш, транспорт ва энергетика инфратузилмасини ривожлантиришга киришдик. Энг муҳими, қардош халқларимиз ана шу ижобий ўзгаришларнинг барчасини ҳис этиши, — деди у.
«Мен минтақамизга бевосита таъсир кўрсатаётган дунёдаги мураккаб вазиятга берилган баҳоларга қўшиламан, — деди президент. — Оқибатларини олдиндан айтиш қийин бўлган халқаро тартиб тез ўзгариб бормоқда. Биз глобал миқёсда мулоқот ва ишонч йўқлиги кучайиб бораётганига гувоҳ бўлмоқдамиз».
«Жаҳон иқтисодиётида инқирознинг кучайиши натижасида мамлакатларимиз таъминотнинг анъанавий занжирлари бузилиши муаммоларига дуч келмоқда, импорт инфляцияси ошиб бормоқда, озиқ-овқат ва энергетика хавфсизлиги билан боғлиқ хавфлар бир неча баробар ортди. Бундай шароитда Маслаҳат учрашувлари формати доирасида кўп томонлама ҳамкорликни мувофиқлаштириш ва самарадорлигини оширишга бўлган талаб янада ортиб бормоқда», — деди у.
«Таъкидлайманки, бутун минтақа тинчлиги, барқарорлиги ва фаровонлиги бизнинг ҳамжиҳатлигимиз, Марказий Осиё умумий манфаатларини ҳимоя қилиш бўйича қатъий чоралар кўришга тайёрлигимизга боғлиқ», — деди Шавкат Мирзиёев.
Ўзаро муносабатларни мустаҳкамлаш ва минтақавий ҳамкорликни ривожлантириш учун президент умумий саъй-ҳаракатларни қуйидаги асосий йўналишларга қаратишни таклиф қилди.
Иқтисодий ўлчов
«Таҳлиллар шуни кўрсатадики, ижобий динамикага қарамай, мамлакатларимиз ўртасидаги савдо-иқтисодий ҳамкорлик салоҳияти ҳали ҳам очилмай қолмоқда. Бугунги кунда минтақа ичидаги савдо айланмаси, турли ҳисоб-китобларга кўра, минтақа давлатларининг умумий савдо айланмасининг 5 фоиздан 10 фоизигача бўлган қисмини ташкил этмоқда», — деди Ўзбекистон президенти.
«Шу муносабат билан биз ўзаро савдони рағбатлантиришнинг янги шакл ва механизмларини фаол жорий этишни таклиф қиламиз, — деди давлат раҳбари. — Гап товарларни етказиб беришнинг ягона қоидалари ва соддалаштирилган тартиб-қоидаларига эга бўлган чегара савдо зоналари тизимини яратиш ҳақида бормоқда. Бу ерда учинчи мамлакатлардан қиммат ва ҳар доим ҳам сифатли бўлмаган импорт маҳсулотларини ишлаб чиқарувчиларимиз маҳсулотлари билан алмаштириш бўйича саъй-ҳаракатларни тушуниш ва қўллаб-қувватлаш муҳим аҳамиятга эга».
«Яна бир муҳим вазифа — қўшма саноат кооперацияси лойиҳаларини илгари суриш. Ишбилармон доираларимиз рақобатбардош устунликлардан ва минтақа мамлакатлари иқтисодиётини бир-бирини тўлдириш омилидан фойдаланган ҳолда ишлаб чиқариш қувватларини яратишдан манфаатдор. Шу муносабат билан саноатни ривожлантириш миллий дастурлари асосида саноатни маҳаллийлаштириш ва импорт ўрнини босувчи Марказий Осиё маконини шакллантириш бўйича ягона ёндашувларни ишлаб чиқиш муҳим аҳамиятга эга», — деди Шавкат Мирзиёев.
«Иқтисодиёт тармоқларини рақамлаштириш масалаларига алоҳида эътибор қаратишни таклиф қиламан, бу эса харажатларни камайтириш ва маҳсулотларнинг рақобатбардошлигини таъминлайди. Савдо-иқтисодий алоқаларни янада ривожлантириш мақсадида минтақалараро тўғридан-тўғри ҳамкорлик салоҳиятидан ҳам кенгроқ фойдаланиш ва ҳар йили ўтказиладиган Марказий Осиё минтақалари форумини бошлашни таклиф этамиз. Шу билан бирга, умумий ҳудудий сармоявий жозибадорликни ошириш учун ягона қулай ишбилармонлик муҳитини яратишга интилиш зарур», — деди давлат раҳбари.
Бундан ташқари, Шавкат Мирзиёев Ҳиндистон, Покистон ва Хитой бозорларига чиқиш учун муқобил транспорт йўлакларини илгари суриш бўйича йўл харитасини ишлаб чиқишни таклиф қилди.
«Мен ҳамкасбларимнинг озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлаш чора-тадбирлари тўғрисидаги таклифларини қўллаб-қувватлайман. Шу нуқтаи назардан, мамлакатимизда етарли ҳажмда ишлаб чиқарилаётган аҳолини кенг ассортиментдаги озиқ-овқат маҳсулотлари билан кафолатли таъминлашнинг Комплекс схемасини биргаликда ишлаб чиқишни муҳим деб биламан. Булар, биринчи навбатда, дон, мойли ва ем-хашак экинлари, янги ва қайта ишланган мева-сабзавотлар, гўшт ва сут маҳсулотлари ва бошқалар. Бу масалаларда, авваламбор, Марказий Осиё минтақаси манфаатлари муштараклигидан келиб чиққан ҳолда тизимли ишларни йўлга қўйишимиз керак», — деди давлат раҳбари.
Экологик йўналишда кўп томонлама ҳамкорлик
Президент «Марказий Осиё учун яшил кун тартиби» дастурини қабул қилиш ташаббусини қўллаб-қувватлагани учун ҳамкасбларига миннатдорлик билдирди.
Ушбу дастур доирасида қуйидаги масалаларга эътибор қаратиш таклиф қилинмоқда:
- иқтисодиётни декарбонизация қилиш бўйича халқаро мажбуриятларни бажариш;
- электр энергиясини ўзаро етказиб беришни ташкил этган ҳолда муқобил энергетикани, биринчи навбатда гидро, қуёш ва шамол энергиясини ишлаб чиқаришни ривожлантириш;
- сувни тежайдиган ва экологик тоза технологияларни кенг жорий этиш, шунингдек, сув ресурсларидан оқилона фойдаланиш.
«Тан олишимиз керак, афсуски, биз „яшил ривожланиш“ бўйича дунёнинг етакчи минтақаларидан анча орқадамиз. Мамлакатларимизнинг узоқ муддатли истиқболда рақобатбардошлигини таъминлаш учун ҳукуматларга бугун қабул қилинган дастурни амалга ошириш бўйича аниқ чора-тадбирлар режасини тайёрлашни топшириш зарур», — деди Ўзбекистон президенти.
Гуманитар ўлчов
Ўзбекистон президенти маданият, таълим, спорт ва туризм соҳаларида ҳамкорлик дастурларини амалга ошириш, умумий тарихимизни чуқур ўрганиш бўйича қўшма ишларни кучайтиришни таклиф қилди.
Шунингдек, у минтақа мамлакатларида Марказий Осиё маданият, санъат ва кино фестивалини навбатма-навбат ўтказишни таклиф қилди.
«Туризм соҳасидаги ҳамкорлигимизни кенгайтириш имкониятларига алоҳида эътибор қаратмоқчиман. Махсус туристик маршрутлар ва маҳсулотларни ишлаб чиқиш, ягона пиар-кампаниялар ўтказиш орқали минтақалараро туризмни фаол рағбатлантиришимиз керак. Шу мақсадда ўзаро сайёҳлик оқимини кўпайтириш бўйича аниқ таклифлар тайёрлаш бўйича қўшма экспертлар гуруҳини ташкил этишни таклиф қиламиз», — дея қўшимча қилди давлат раҳбари.
«Шу йилнинг май ойида Тошкентда бўлиб ўтган Марказий Осиё ёшлар форумининг самарали натижаларига алоҳида тўхталиб ўтмоқчиман. Биз ёшларимизнинг қараш ва интилишлари ўхшаш, кучли интеллектуал салоҳиятга эга эканига яна бир бор гувоҳ бўлдик. Биз уларнинг илғор ташаббуслари, ижодий ёндашувлари ва стартап лойиҳаларини ҳар томонлама қўллаб-қувватлашда давом этишимиз керак», — деган президент навбатдаги саммитга Ёшларга оид сиёсатнинг умумий йўналишлари тўғрисидаги кўп томонлама келишувни тайёрлашни таклиф қилди.
Хавфсизлик соҳаси
«Минтақавий ҳамкорлигимизнинг стратегик йўналиши хавфсизлик соҳасидир. Минтақанинг хавфсизлиги ажралмас ва, энг аввало, ҳамкорлигимиз қанчалик самарали йўлга қўйилганига боғлиқ эканини алоҳида таъкидлайман», — деди давлат раҳбари.
«Шу муносабат билан экстремизм ва терроризмнинг анъанавий таҳдидлари, уюшган жиноятчилик ва наркотик моддаларнинг ноқонуний айланишига қарши курашиш бўйича амалий ҳамкорликни янада оширишимиз зарур. Бизнинг алоҳида эътиборимиз Интернетдаги ноқонуний фаолиятлар келтириб чиқарадиган янги муаммоларга қаратилади. Бугунги кунда бу таҳдидлар учун чегара йўқ — улар мобил телефонлар орқали кириб боради», — дея қўшимча қилди Шавкат Мирзиёев.
«Афсуски, Ўзбекистонда сўнгги пайтларда рўй берган фожиали воқеалар бизнинг режаларимизни бузишга, минтақамизга тартибсизлик ва беқарорлик сепишга уринаётган бузғунчи кучлар мавжудлигини яна бир бор тасдиқлади. Шу муносабат билан минтақа давлатлари Хавфсизлик кенгашлари ва махсус хизматлари раҳбарларининг ушбу барча йўналишлар бўйича мунтазам маслаҳатлашувларини йўлга қўйиш таклифини қўллаб-қувватлаймиз», — деди Ўзбекистон президенти.
«Афғонистонда узоқ муддатли тинчликни таъминлаш, унинг ижтимоий ва иқтисодий тикланишига кўмаклашиш учун яқин ҳамкорликни давом эттириш ҳам устувор вазифамиз бўлиб қолиши керак. Биз энг яқин қўшнимиз, бу мамлакатдаги барқарорликдан ҳаммадан кўра кўпроқ манфаатдор бўлишимиз керак. Халқаро ҳамжамият бу муаммони қандай қабул қилиши кўп жиҳатдан бизга боғлиқ», — деди президент.
Унинг қўшимча қилишича, Ўзбекистон ушбу давлат билан савдо алоқаларини фаол ривожлантириш, минтақавий иқтисодий жараёнларга жалб этиш, афғон халқига гуманитар ёрдам кўрсатишни кенгайтириш, муҳим ижтимоий ва инфратузилма лойиҳаларини илгари суриш тарафдори.
«Марказий Осиё тинчлиги ва барқарор ривожланиши йўлида мамлакатларимиз ўртасидаги дўстлик, яхши қўшничилик ва ҳамкорлик муносабатларини мустаҳкамлашга қаратилган мустаҳкам ҳужжатлар тўплами, шубҳасиз, саммитимизнинг асосий натижасидир. Мен ҳамкасбларимга қўшилиб, маслаҳат учрашуви якунлари мамлакатларимиз ўртасидаги стратегик шериклик ва ишончни мустаҳкамлашга хизмат қилишига, амалий ҳамкорликнинг қўшма дастур ва лойиҳаларини илгари суриш учун кучли туртки беришига ишонч билдирмоқчиман», — деди президент Шавкат Мирзиёев ўз нутқи охирида.
