Ўзбекистон аҳолиси ўзининг банк ҳисоб рақамлари ва карталаридан нақд пул ечиб олишда анча фаоллашди. Бу Марказий банкнинг биринчи ярим йил якунлари бўйича ҳисоботида қайд этилган.
2022 йил январь-июнь ойларида банклар орқали нақд пул айланмаси ҳажми 316,3 трлн сўмни ташкил этгани ҳолда, 2021 йилнинг мос даврига нисбатан 36,4 фоизга ошди. Бу вақт ичида банк кассаларига 152,3 трлн сўм нақд пул тушган. 164,0 трлн сўм нақд пуллар чиқим қилинган.
Шу даврда банк кассаларига 152,3 трлн сўм (ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 32%га ошди) нақд пул тушди. Жумладан, савдо ва хизматлар соҳаси даромадлари 25 фоизга (14,3 трлн сўм) ошди, жами тушумлар таркибида унинг улуши 2,6 фоизли бандга камайди. Шу билан бирга, банк хизматларидан тушум 53,4 фоизга (17,6 трлн сўм) ўсди, бунинг натижасида уларнинг улуши 5 фоиз бандга ошди.
Савдо ва хизматлардан олинган жами даромадларда терминаллар орқали тўловлар ўсиши фонида нақд пул маблағларининг улуши ўтган йилган нисбатан 64 фоиздан 62,5 фоизга — терминал орқали тўлов эса 36 фоиздан 37,5 фоизга камайди. Агар нақд пул тушумлари 14,3 трлн сўмга ошиб, 71,7 трлн сўмга етган бўлса, нақд пул тушумлари 10,8 трлн сўмга ошиб, 43 трлн сўмга етди.
Банк кассалари, шу жумладан банкоматлар орқали нақд пул истеъмоли 40,8 фоизга ошиб, 164 трлн сўмгача етди. Ўтган йилнинг биринчи ярмида банкларнинг касса харажатлари даромадлардан 1,1 трлн сўмга ошиб кетган бўлса, жорий йилда бу фарқ 10 баробарга ошиб, 11,7 трлн сўмни ташкил этди.
Банк карталаридан нақд пул ечиб олиш 22,2 трлн сўмга ёки 52,7 фоизга ошгани ҳисобига банклар кўпроқ нақд пул беришмоқда. Қолаверса, бунга чет эл валютасини сотиб олиш учун нақд пул миқдорининг 13,6 трлн сўмга ёки 43,7 фоизга ошгани ҳам сабаб бўлди.
Марказий банк ушбу талабни 11,8 трлн сўм миқдорида қўшимча нақд пул муомаласига чиқариш ҳисобига қоплади.
Натижада нақд пулларнинг умумий пул массасидаги улуши ортди. Ўтган йилнинг 1 июль ҳолатига кўра, ушбу кўрсаткич 22,4 фоизни ташкил этган бўлса, ҳозир 25,6 фоизни ташкил қилмоқда.
