Россия президенти Владимир Путин Донецк халқ республикаси ва Луганск халқ республикаси мустақиллигини тан олиш тўғрисидаги фармонни имзолади, дея хабар қилди РИА новости.
Путин ДХР ва ЛХР мустақиллигининг Россия томонидан тан олиниши тўғрисида 21 февраль куни Россия фуқароларига қилган телемурожаати вақтида маълум қилди. Шунингдек, хабарларга кўра, айни пайтда Кремлда бўлиб турган ДХР ва ЛХР раҳбарлари билан биргаликда дўстлик, ҳамкорлик ва ўзаро ёрдам шартномалари имзоланган.
Шунингдек, Путин ўз мурожаатида, Украинанинг NATO`га кириши масаласига тўхталиб, унинг альянсга киришининг кечиктирилиши Россия учун ҳеч нарсани ўзгартирмаслиги, NATO`нинг шарққа томон кенгайиши Россия хавфсизлигига таҳдид эканлиги ва Россия ўз хавфсизлигини таъминлаш учун барча имкониятини ишга солиши мумкинлигини яна бир бор эслатиб ўтган. Ўз навбатида, Киевда ҳокимият «қўлида тутиб турганлардан» зудлик билан «жанговар ҳаракатларни тўхтатишни» талаб қилган.
«Киевда ҳокимиятни эгаллаган ва тутиб турганлардан жанговар ҳаракатларни зудлик билан тўхтатишни талаб қиламиз. Акс ҳолда, давом этиши мумкин бўлган қон тўкилиши учун барча жавобгарлик бутунлай Украина ҳудудида ҳукмронлик қилаётган режим виждонига ҳавола қилинади», — дея қайд этган Россия президенти ўз мурожаатида.
ДХР ва ЛХРни тан олиш тўғрисидаги фармонлар тез орада ҳуқуқий ахборот порталида эълон қилинди. Уларда Путин Россия Мудофаа вазирлигига республикалар билан дўстлик, ҳамкорлик ва ўзаро ёрдам шартномаларини тузишдан олдин «Россия Федерацияси қуролли кучлари томонидан тинчликпарварлик функциясини амалга оширишни таъминлаш»ни топширган. The Guardian Украина расмийларига таяниб хабар беришича, Россия қўшинлари аллақачон сепаратистик тузилмалар ҳудудига кирган бўлиши мумкин.
РИА Новости шунингдек, Россиянинг ЛХР ва ДХР билан тузган шартномаларини эълон қилди. Шартномалар уларга бир-бирларининг ҳарбий инфратузилмалари ва ҳарбий базаларидан фойдаланиш ҳуқуқини беради ва Донбасс чегараларини биргаликда муҳофаза қилишни назарда тутади. Ҳужжатлар 10 йил муддатга тузилган.
The Bell таъкидига кўра, сўнгги янгиликлар фонида Россия бозори 2008 йилдан бери энг катта пасайишни бошдан кечирган: асосий сессия натижаларига кўра, Москва биржаси индекси 10,5%га пасайган. Путин нутқи давомида бир доллар 80 рублдан сотилаётган эди.
Владимир Путиннинг мурожаатидан бир кун олдин РФнинг АҚШдаги элчиси Анатолий Антонов Американинг CBS телеканалига берган интервюсида Россия ўзга ҳудудларга даъво қилмаслиги ва Донбассни Украинанинг бир қисми деб билишини айтган эди.
Дунё ҳамжамиятининг муносабати
Украина президенти Владимир Зеленский Путиннинг баёнотидан сўнг АҚШ президенти Жо Байден, Франция раҳбари Эммануэль Макрон ва Германия канцлери Олаф Шольц билан телефон орқали музокаралар ўтказди ҳамда Украина Миллий хавфсизлик ва мудофаа кенгашининг шошилинч йиғилишини чақирди. Миллий хавфсизлик ва мудофаа кенгаши 24/7 иш режимига ўтказилди. У шунингдек, сал кечроқ Буюк Британия бош вазири Борис Жонсон билан мулоқот қилиши режалаштирилганини ва миллатга мурожаат билан чиқиши ҳақида хабар қилди.
Путиннинг ДХР ва ЛХРни тан олиш ҳақидаги баёнотидан сўнг Украина Бош прокурори Ирина Венедиктова жиноий иш очилишини эълон қилди. Жиноий иш Украина Жиноят кодексининг амалдорларнинг мамлакат чегараларини ўзгартиришга чақирувларини тақиқловчи моддасига мувофиқ очилган. «Украина прокурорлари бу иш билан „тўлиқ шуғулланишади“. Ушбу ёпиқ клуб аъзоларига чет элга шопинг учун чиқиш қийинлашади — ваъда берамиз», — деб қўшимча қилган Венедиктова.
АҚШ Россия томонидан «шунга ўхшаш қадам қўйилишини» кутганини ва «зудлик билан муносабат билдиришга тайёрлигини» маълум қилди. Оқ уй баёнотида АҚШ президенти Жо Байден америка фуқароларига ДХР ва ЛХРга инвестиция киритиш, уларни молиялаштириш ва улар билан савдо қилишни тақиқловчи фармонни имзолашини маълум қилди. Оқ уй шунингдек, яқин орада «Россия томонидан халқаро мажбуриятларнинг ўта қўпол равишда бузилиши» билан боғлиқ қўшимча чораларни эълон қилишга ваъда берди.
«Аниқлик учун: бу алоҳида чоралар бўлади ва АҚШ иттифоқчилар ва шериклар билан мувофиқ ҳолда Россия Украина ҳудудига бостириб кирадиган тақдирда унга жавобан тайёрлаган жиддий иқтисодий чекловларни тўлдиради», — дейилади баёнотда.
Буюк Британия ТИВ «халқаро ҳуқуқни бузгани ва Украина суверенитети ва ҳудудий яхлитлигига тажовуз қилганига жавобан» эртага Россияга қарши янги санкциялар эълон қилишини маълум қилди. ТИВ раҳбари Лиз Трасс Буюк Британия ўз хатти-ҳаракатларини иттифоқдошлар билан мувофиқлаштиришини ва Россия томонидан халқаро ҳуқуқнинг бузилиши «жазосиз қолишига» йўл қўймаслигини билдирди.
Европа комиссияси президенти Урсула фон дер Ляйен ва Европа кенгаши раҳбари Шарль Мишель қўшма баёнот эълон қилиб, унда Россия президентининг Украинанинг назоратда бўлмаган Донецк ва Луганск вилоятларини мустақил деб эълон қилиши қарорини қоралашди. «Бу қадам халқаро ҳуқуқнинг, қолаверса, Минск битимининг ўта қўпол тарзда бузилишидир. Иттифоқ ушбу ноқонуний актга алоқадорларга қарши санкциялар билан муносабат билдиради», — дейилади баёнотда.
НАТО Бош котиби Йенс Столтенберг Россияни қоралаб чиқиш қилди, у жумладан РФ ўзи иштирокчи бўлган Минск келишувларини бузганини маълум қилди. «Москва Украина шарқида можарони авж олдиришда, сепаратистларга молиявий ва ҳарбий кўмак кўрсатишда давом этмоқда. У шунингдек, Украинага навбатдаги бор бостириб кириш учун баҳона яратишга уринмоқда», — деб таъкидлади Столтенберг.
«НАТО Украинанинг халқаро тан олинган чегаралари доирасидаги суверенитети ва ҳудудий яхлитлигини қўллаб-қувватлайди. Иттифоқчилар Россияни дипломатия йўлидан боришга ва Украина ва унинг атрофидаги йирик ҳарбий йиғилишдан зудлик билан воз кечишга ҳамда халқаро мажбуриятлари ва мажбуриятларига мувофиқ ўз қўшинларини Украинадан олиб чиқиб кетишга қатъий тарзда чақирмоқда», — дейилади баёнотда.
Франция президенти Эммануел Макрон ҳам Россия томонидан Украина шарқидаги ўзини-ўзи республика деб эълон қилган республикалар мустақил деб тан олинганини қоралади. «Россия Украина шарқидаги сепаратистик ҳудудларни тан олиш орқали ўз мажбуриятларини бузмоқда ва Украина суверенитетига путур етказмоқда», — деб баёнот қилди Макрон. — Мен бу қарорни қоралайман. Мен БМТ Хавфсизлик Кенгашини шошилинч йиғилиш ўтказишга чақирдим ва Европа санкциялари киритилишига даъват қилдим". Европа Иттифоқи дипломатияси раҳбари Жозеп Боррелл, Украина ТИВ раҳбари Дмитрий Кулеба ва АҚШнинг БМТдаги вакили Линда Томас-Гринфилд ҳам БМТ Хавфсизлик кенгашини шошилинч равишда чақириш даъвати билан чиқиш қилдилар.
Германия ташқи ишлар вазири Анналена Бербок Владимир Путиннинг қарорини «Украина ҳудудий яхлитлиги ва суверенитетининг навбатдаги бузилиши» деб атади ва бу қадам низони тинч йўл билан ҳал қилиш ва сиёсий ечим топишга қаратилган барча дипломатик саъй-ҳаракатларга «жиддий зарба беришини» қўшимча қилди. «Германия Украинани халқаро миқёсда тан олинган чегаралари доирасида доимо қўллаб-қувватлаб келади. Биз халқаро ҳуқуқнинг бундай бузилишига жавоб қайтарамиз. Биз буни ҳамкорларимиз билан мувофиқлаштирмоқдамиз», — дейилади Бербок баёнотида.
Эстония президенти Алар Карис «Эстония Россиянинг Донецк ва Луганск вилоятларини тан олиш ҳақидаги ноқонуний қарорини ҳеч қачон қабул қилмайди», дея баёнот берди. «Улар худди Қрим каби Украинанинг халқаро тан олинган қисмидир. Москва дипломатияни жиддий қабул қилмаётгани, балки уруш учун баҳона қидираётгани аниқ», — деди у.
Латвия Бош вазири Артурс Кришьянис Каринш Россия президентининг ДХР ва ЛХР мустақиллигини тан олиш тўғрисидаги қарорини «Украина мустақиллиги, суверенитети ва ҳудудий яхлитлигига қарши 2014-йилда Европада Украина чегарасининг ноқонуний ўзгариши билан бошланган ҳужумнинг давоми» деб атади. «Уйдирма баҳона ва ёлғон маълумот тарқатиш орқали халқаро қонунларни қўпол равишда бузган ҳолда, Россия зўравонлик йўли билан Украинанинг сиёсий раҳбарияти ва ташқи сиёсатини ўзгартиришга уринмоқда», — деди у ва халқаро ҳамжамиятни қаттиқ иқтисодий санкциялар қўллашга чақирди.
Финляндия президенти Саули Ниинистё ҳам Россия қарорини қоралади. «Финляндия Россиянинг Украина суверенитети ва ҳудудий яхлитлигини бузувчи бир томонлама ҳаракатларини қоралайди. Украина шарқидаги сепаратистик ҳудудларнинг тан олиниши Минск келишувларининг жиддий бузилиши ҳисобланади. Финляндия Европа Иттифоқи таркибида Россия ҳаракатларига жавоб қайтаради», — дейилади Ниинистё сайтидаги хабарда.
Туркия ҳам Россия қарорини қўллаб-қувватлашдан бош тортди ва бу қарорни «номақбул» деб атади. «Россия Федерациясининг Донецк ва Луганск деб аталувчи республикаларни тан олиш тўғрисидаги қарори Минск келишувларига зид бўлишидан ташқари, Украинанинг сиёсий бирлиги ва ҳудудий яхлитлигини очиқдан-очиқ бузиш ҳисобланади», — дейилади Anadolu томонидан иқтибос келтирилган Туркия ТИВ баёнотида. Вазирлик Туркия Украинанинг ҳудудий яхлитлигига содиқлигини яна бир бор тасдиқлаши ва барча манфаатдор томонларни «соғлом фикр билан ҳаракат қилишга ва халқаро қонунларга риоя қилишга» чақириб қолган.
