Адлия вазирлиги томонидан Ўзбекистон президентининг «Коррупцияга қарши муросасиз муносабатда бўлиш муҳитини яратиш, давлат ва жамият бошқарувида коррупциявий омилларни кескин камайтириш ва бунда жамоатчилик иштирокини кенгайтириш чора-тадбирлари тўғрисида» фармони лойиҳаси жамоатчилик муҳокамаси учун эълон қилинди.
Вазирликнинг таъкидлашича, ушбу лойиҳа коррупцияга қарши муросасиз муҳит яратиш, давлат ва жамият бошқарувида коррупциявий омилларни кескин камайтириш мақсадида ишлаб чиқилган.
Лойиҳани ишлаб чиқишда халқаро стандартлар, шунингдек, МДҲ мамлакатлари, АҚШ, Буюк Британия, Германия, Франция ва Япония каби мамлакатларнинг коррупцияга қарши курашиш борасидаги тажрибаси ўрганилганлиги айтилмоқда.
Фармон лойиҳасига кўра, коррупцияга оид жиноятларни содир этишда айбдор деб топилган шахсларнинг очиқ электрон реестри юритилиши белгиланиб, унга киритилган шахсларга нисбатан бир қатор чекловлар ўрнатилади.
Жумладан, реестрга киритилган шахсларга қуйидагилар тақиқланади:
- давлат хизматига қабул қилиниши ва давлат мукофотлари билан тақдирланиши;
- сайланадиган ва алоҳида тартибда тайинланадиган лавозимларга номзодларининг кўрсатилиши;
- давлат органлари ҳузуридаги жамоатчилик кенгашлари ҳамда идоралараро коллегиал органларнинг аъзолигига киритилиши;
- улар томонидан таъсис этилган ва (ёки) улар иштирокчиси ҳисобланган тадбиркорлик субъектлари давлат харидларида ва давлат-хусусий шериклик битимида иштирокчи (ижрочи) сифатида қатнашиши, давлат активларини хусусийлаштириш билан боғлиқ тендер ва танлов савдоларида иштирок этиши;
- давлат улуши 50 фоиздан юқори бўлган ташкилотлар ҳамда давлат таълим муассасаларида раҳбарлик лавозимларида фаолият юритиши.
Шунингдек, лойиҳа билан коррупцияга оид жиноятлар учун жавобгарликни кучайтириш таклиф этилмоқда.
Жумладан, коррупцияга оид жиноятлар тоифасига кирувчи моддаларнинг аниқ рўйхатини белгилаб, бундай жиноятлар учун жазо чораларини узоқ муддатли озодликдан маҳрум қилиш жазо чорасигача кескин кучайтириш, ҳамда жиноий жазони ўташда енгиллаштирувчи нормалар қўлланилишига чекловлар белгиланади.
Декларациялашда аниқланган ноқонуний бойлик орттирганлик ва манфаатлар тўқнашуви учун жиноий жавобгарлик белгиланади.
Барча давлат органи ва ташкилотларида кадрлар билан ишлаш тизими, шу жумладан вакант лавозимларни эълон қилиш, танлов ўтказиш ва ишга қабул қилиш натижалари бўйича ҳужжатлар расмийлаштириш жараёнларини тўлиқ электрон шаклга ўтказиш белгиланади.
Бундан ташқари, кадрлар билан ишлаш, хўжалик ишлари, молия-иқтисод бўлинмалари раҳбарлари ва назорат функцияларига эга бўлган бошқа тузилмалар раҳбарлари ҳар 3 йилда мажбурий ротация қилинади.
Коррупцияга қарши ички назорат (комплаенс-назорат) тузилмалари фаолияти барча вазирлик ва идоралар, давлат улуши 50 фоиздан юқори бўлган йирик ташкилотлар ва банклар, вилоят ҳокимликларида мавжуд штат бирликлари доирасида йўлга қўйилиши белгиланади.
Давлат хизматчиларини коррупцияга қарши курашиш бўйича ўқитишнинг «ҳалоллик вакцинаси»га асосланган тизимини жорий этиш кўзланмоқда.
Унинг доирасида давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари, суд ва ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идоралар ва давлат улуши 50 фоиздан юқори бўлган йирик ташкилотлар раҳбарларини 3 та гуруҳга булиб ўқитиш йўлга қўйилади.
2021 йил 1 октябрга қадар давлат хизматчилари учун коррупцияга қарши курашиш бўйича ўқув курсларини ташкил этишга мўлжалланган anti-corruption.academy электрон ўқув платформаси ишга туширилади.
