АҚШ президенти Жо Байден 1915 йилда Усмонли империясида (замонавий Туркия ҳудудида) этник арманларга қарши уюштирилган қирғинларни геноцид деб тан олди. У ушбу баёнотни 24 апрель куни арман қирғини қурбонларини хотирлаш кунида эълон қилди.
Бу сўнгги 40 йил ичида биринчи марта АҚШнинг амалдаги президенти томонидан арманлар геноцидининг расман тан олиниши.
Эслатиб ўтамиз, аввалроқ AҚШ президенти Жо Байден Усмонли империясида арманларнинг қирғин қилинганини расман тан олишни режалаштираётгани ҳақида хабар бергандик.
«Ҳар йили шу куни биз Усмонли империяси даврида арманларни қирғин қилиниши пайтида ҳалок бўлганларни хотирлаймиз ва яна бундай ваҳшийликлар такрорланишига йўл қўймасликка ваъда берамиз. 1915 йил 24 апрелда, Усмонли ҳукумати Константинополда арман халқининг зиёли вакиллари ва жамоат раҳбарларини ҳибсга олганидан бери, қирғин кампанияси доирасида бир ярим миллион арманлар депортация қилинган, ўлдирилган ёки ўлимга ҳукм қилинган. Биз Meds Yeghern (арман тилида — „йирик шафқатсизлик“) қурбонлари хотирасини эслаймиз, қадрлаймиз, содир бўлган ушбу даҳшатли воқеа тарих томонидан ҳеч қачон унутилмайди», — деди Жо Байден Оқ уй сайтида жойлаштирилган баёнотида. Баёнотда «геноцид» сўзи икки марта ишлатилган.
АҚШ раҳбари, геноциддан омон қолган арманларнинг аксарияти «дунё бўйлаб, шу жумладан АҚШда ҳам янги уйлар ва янги ҳаёт излашга мажбур бўлганлигини» таъкидлади.
Жо Байден президентлик сайловларидан олдин арманларнинг геноцидини тан олишга ваъда берган эди. Ундан олдин Барак Обама буни қилишга ваъда берган, аммо охир-оқибат унинг маъмурияти бу қадамни қўйишга журъат этмаган эди, дея аниқлик киритди Politico.
The New York Times'нинг хабар беришича, Жо Байден 23 апрель куни бўлиб ўтган телефон орқали суҳбат чоғида Туркия президенти Ражаб Тоййиб Эрдўғанни арман геноцидини тан олиш режалари тўғрисида огоҳлантирган. Туркия ташқи ишлар вазири Мевлут Чавушўғли, Туркия АҚШ томонидан арман геноцидининг тан олинишини бутунлай рад этишини билдирди.
«Биз ўз ўтмишимиз ҳақида ҳеч кимдан ўрганадиган нарсамиз йўқ. Сиёсий оппортунизм — тинчлик ва адолатнинг энг катта хиёнати, деб ёзди Мевлут Чавушўғли Twitter’да. «Биз ушбу фақат популизмга асосланган баёнотни бутунлай рад этамиз.»
Арманистон бош вазири Никол Пашинян, ўз навбатида, Оқ Уй раҳбарига хат юборди, унда у АҚШга арман геноцидини расман тан олгани ва буни қоралагани учун миннатдорчилик билдирди ҳамда буни «халқаро ҳамжамият учун зарур бўлган хабар» деб атади.
