«Жанубий Устюрт» ва «Марказий Қизилқум» миллий табиат боғларига иккита JAC йўлтанламас автомобили топширилди, дея хабар қилди БМТ Тараққиёт дастури.
Қайд этилишича, автомобиллар «Орол денгизи ҳавзаси ландшафтининг таназзул ерларида барқарор ҳаётни таъминлашни қўллаб-қувватлайдиган асос сифатида кўллар, сув-ботқоқ ерлар ва қирғоқ бўйи ҳудудларни сақлаш ҳамда бошқариш» остида Ўзбекистон Экология вазирлиги, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши ҳамда БМТ Тараққиёт дастурининг (БМТТД) қўшма лойиҳаси доирасида Глобал экологик фонд (ГЭФ) маблағлари ҳисобидан харид қилинган.
Автотранспорт воситалари 2020 ва 2022 йилларда Жанубий Устюрт ва Марказий Қизилқум, уларнинг 1,4 ва 1,2 миллион гектар ўта катта ҳудудларини ҳисобга олган ҳолда, янгидан ташкил этилган қўриқланадиган ҳудудларни (ҚҲ) қўллаб-қувватлаш учун мўлжалланган.
Мутахассисларнинг ҳисоб-китобларига кўра, Орол денгизи минтақасидаги қўриқланадиган ҳудудлар йўқолиб кетиш хавфи остида турган турларнинг бор-йўғи 1 фоизини ва ноёб экотизимларни ўз бошқарув мақсадларини амалга оширишга тўсқинлик қилаётган, шу жумладан, техник базасининг етарли эмаслиги сабабли мавжуд бўлган катта имкониятларни ҳимоя қилади. Автомобиллар инспекторларга фавқулодда вазиятларга тезда жавоб беришга, ҚҲнинг катта ҳудудини, айниқса, юқори хавфли браконерлик майдонларини патруль қилишга имкон берадиган муҳим жиҳозлар бўлиб хизмат қилади.
«Охир оқибат, бу янги тайинланган ҚҲларда глобал аҳамиятга эга биохилма-хиллик кўрсаткичлари турлари популяциясида режалаштирилган ижобий ўзгаришларга эришишга ҳисса қўшишга чақирди. Хусусан, Жанубий Устюртда 120 дан ортиқ ўсимлик турлари ва 320 дан ортиқ ҳайвонлар яшайди, улар орасида Устюрт қўйи, туркман кулони, ҳинд асал бўрсиғи, дашт бургути ва қора калхат, Марказий Қизилқумда эса 120 дан ортиқ ўсимлик турлари ва 250дан ортиқ турдаги, шу жумладан: жайрон, карсак тулкиси, йўрға тувалоқ, бургут, итолғи, дашт тошбақаси каби ҳайвонлар яшайди», — дейилади хабарда.
Таъкидланишича, биологик хилма-хилликни сақлаш асосан муҳофаза қилинадиган ҳудудларга таянади. Улар турларнинг йўқ бўлиб кетиши глобал инқирози ва бутун ҳаёт ва инсон мавжудлигини қўллаб-қувватлаш учун дунёнинг табиий имкониятларини йўқотиш шароитида биологик хилма-хилликни сақлашнинг муҳим воситасидир. Шу билан бирга, ҳимояланган ресурслар кўпинча соғлом жамоаларни таъминлаш учун зарурдир. Бу, айниқса, Оролбўйи минтақаси учун тўғри келади.
Ўзбекистонда қўриқланадиган табиий ҳудудлар бутун мамлакат ҳудудининг 4,6 фоизидан 14,2 фоизига кўпайди.
«Орол денгизи ҳавзаси ландшафтининг таназзул ерларида барқарор ҳаётни таъминлашни қўллаб-қувватлайдиган асос сифатида кўллар, сув-ботқоқ ерлар ва қирғоқбўйи ҳудудларни сақлаш ҳамда бошқариш» лойиҳасининг асосий мақсади Қуйи Амударёда экотизимлар барқарорлигини ва аҳоли турмушини хамда Орол денгизи ҳавзалари тупроқ деградациясининг олдини олиш орқали муҳофаза этиладиган ҳудудлар (ҚҲ), асосий биологик хилма-хиллик ҳудудлари ва қушларнинг асосий ҳудудлари (АБХҲ/ҚАҲ) атрофидаги самарали ландшафтларни ер ва сув ресурсларини комплекс бошқариш билан биргаликда яхшилашдан иборат.
Лойиҳанинг 3-компонент бўйича иши биологик хилма-хилликнинг деградациясининг бевосита сабабчиларини ҳал қилишга, глобал аҳамиятга эга биохилма-хилликни, яшаш жойларини ва турларини ҳимоя қилиш, ҚХ тизимини кенгайтириш ва мавжуд асосий ҚХларни бошқариш самарадорлигини кучайтиришда мақсадли ёрдам беришга қаратилган.
Бундан ташқари, лойиҳа доирасида Оролбўйи ҳудудидаги қўриқланадиган ҳудудларнинг моддий-техник базасини мустаҳкамлаш учун турли хил жиҳозлар, жумладан дурбин, камералар, GPS-навигаторлар, дала формалари тақдим этилган.
