Ғафур Ғуломнинг «Шум бола» қиссаси BBC («Би-би-си»)нинг «Барча даврларнинг 100 та энг буюк болалар китоблари» рўйхатига киритилди.

Ушбу рўйхатни шакллантириш учун 56 мамлакатдан танлаб олинган 177 экспертга «Барча даврларнинг энг яхши болалар адабиётларига қайси асарлар киради?» дея савол берилган. Улар ўз танлови бўйича 10 та энг яхши болалар китоби рўйхатини тузган. Экспертлар рўйхатидаги ҳар бир китобга жойлашган ўрнига қараб 10 баллдан 1 баллгача берилган.

Экспертлар томонидан жами 1050 та китоб номи кўрсатилган. Ўзбекистон номидан ушбу рўйхатни шакллантиришда икки вакил иштирок этди. Ғафур Ғуломнинг «Шум бола» асари Ўзбекистон миллий кутубхона директори Умида Тешабоева ва АОКА директори Асаджон Хўжаев рўйхатларида 1-ўриндан жой олган. «Би-би-си»нинг умумий рўйхатда эса «Шум бола» 73-ўринни эгаллади.

«Би-би-си»нинг энг яхши болалар китоблари рўйхатининг кучли ўнлигидан қуйидаги асарлар ўрин олган:

  1. Морис Сендак. «Where the Wild Things Are» (ўзбек тилига таржима қилинмаган);
  2. Льюис Кэрролл. «Алиса мўъжизалар оламида»;
  3. Астрид Линдгрен. «Пеппи узун пайпоқ»;
  4. Антуан де Сент-Экзюпери. «Кичкина шаҳзода»;
  5. Ж.Р. Толкин. «Ҳоббит»;
  6. Филип Пулман. «Northern Lights» (ўзбек тилига таржима қилимаган);
  7. Клайв Стейплз Льюис. «Арслон, жодугар ва кийим жавони»;
  8. Алан Милн. «Винни Пух»;
  9. Элвин Брукс Уайт. «Charlotte's Web» (ўзбек тилига таржима қилинмаган);
  10. Роальд Даль. «Матильда».

«Шум бола» қиссаси ҳақида

Ғафур Ғуломнинг болалиги, XX аср бошидаги Тошкент ҳаёти тасвирланган «Шум бола» қиссаси 1936 йилда ёзилган. Ушбу ўткир ҳажвий асар марказида ёзувчининг ҳаётидан олинган кўп фактлар турган бўлса-да, у автобиографик эмас. Унда ҳақиқий тарихий фактларга нисбатан бадиий тўқима, фантазия кучли.

Қиссада шум бола Қоравой ҳақида ҳикоя қилади. Қоравой уйидан кетиб қолиб, ўзининг топқирлиги, зукколиги, шўх-шаддодлиги туфайли турли саргузаштларни бошидан кечиради. Шум бола бир гуруҳ ўғрига, ҳар бир гапга «иннайкейин?» деб жавоб қайтарувчи бойга, гиёҳванд муллаларга дуч келади.

Асар асосида 1977 йилда ўзбек киносининг энг яхши намуналаридан бири ҳисобланадиган «Шум бола» фильми суратга олинган. Қисса турли хорижий тилларга таржима қилинган.