Франция
Франция терма жамоаси ЖЧ-2018да иккинчи марта жаҳон чемпионлигини қўлга киритиб, ҳозирда амалдаги жаҳон чемпиони ҳисобланади. Биринчи ғалаба 1998 йилда уй стадионларида бўлган. Агар таркибнинг имкониятлари ҳақида гапирадиган бўлсак, французлар Қатарга турнирнинг асосий фаворити сифатида боришмоқда.
Миллий терма жамоа устози Дидье Дешам 2012 йилда Франция терма жамоаси бошқарувини қўлга олган эди — бу замонавий даврдаги терма жамоа мураббийлари орасида ақл бовар қилмайдиган даражада узоқ фаолиятдир. Бу вақт ичида у 65 нафар футболчини «уч ранглилар»нинг ўйинлари элагидан ўтказди. Ёрқин футбол усталари конвейерига эга бўлган Франция учун бир вақтлар бразилияликларга нисбатан қўлланилган тезис бугунги кунда жуда мос келади: французлар бемалол Жаҳон чемпионатига иккита жамоани олиб чиқишлари мумкин ва иккаласи ҳам «олтин» учун курашади.
Асосий таркибдаги ўн битта француз «қуроллари» таркиб схемасида келтирилган бўлса, яна ўнлаб шундай ўйинчилар расмий аризада ва бошқаларга эҳтиёж қолмаслиги мумкин: бу рўйхатга яна кимнидир қўшиш қийин (Льорис, Павар, Коман, Бензема, Мбаппе, Дембеле…). Ушбу рўйхатда французларга жароҳат олган Канте етишмайди. Аммо янги авлод аллақачон фахрийлардан изидан етилиб улгурмоқда — Нкунку, Тео Эрнандес, Камавинга, Фофана.
Фото: French Team /Twitter
Албатта, французларнинг Евро-2020даги муваффақиятсизлигини эслаш мумкин, менимча, Дешам бу пайтда Қатардаги чемпионатга тайёргарлик кўриш ҳақида ўйлаётган эди. Янги футбол юлдузларини излаш учун француз мураббийи ҳозирги Миллатлар Лигасини қурбон қилди. «Уч ранглилар»нинг Лигадаги ўйини ҳақидаги танқидлар бир кун келиб тугаши керак ва Қатарда бўлиб ўтадиган Жаҳон чемпионатида Франция янги ўзгаришлар билан бизни ҳайратда қолдириши мумкин.
Дания
Дания терма жамоаси мундиалда беш марта иштирок этган, биринчи марта буни 1986 йилда, Элкяер-Ларсеннинг ёрқин авлоди терма жамоада ўйнаган даврда амалга оширган. Энг яхши натижа — 1998 йилда Францияда бўлиб ўтган жаҳон чемпионатида чорак финалга чиқиш бўлган.
Даниянинг бугунги футболи кечагидан нимаси билан фарқ қилиши ҳақида бир қанча мақолалар ёзилди. Маълум бўлишича, уларда футболни ривожлантириш учун қандайдир ажойиб дастур бор. Бош мураббий Каспер Хюлманд бундан моҳирона фойдаланмоқда. Евро-2020да Миккел Дамсгор мусобақа кашфиёти бўлди, шунингдек, 22 ёшли Йеспер Линдстрем ҳам бор, у ўтган мавсумда «Брондбю» билан бирга чемпионликни қўлга киритиб, Германиянинг «Айнтрахт» жамоасига ўтди.
Фото: Мадс Клаус Расмуссен / Ritzau Scanpix / picture alliance
Хьюлманд — замонавий мураббийликнинг ёрқин тимсоли: у замонавий фалсафа ва психологияга шўнғиб кетган, концертларга бориб туради, сиёсатчилар билан мулоқот қилади. Аммо Дания футболининг майдондаги асосий фахри — жамоанинг ярим ҳимояси. Легони ихтиро қилган мамлакат учун бу ажабланарли эмас!
Евро-2020даги Дания трансформери ўзининг топқирлиги билан ҳаммани ҳайратда қолдирди: Пьер-Эмиль Хейбьергнинг ҳаракатлари, Кристин Нергор ва Маттиас Йенсеннинг бир-бирини ўрнини боса олиши, Меле ва Васс каби латераллар нафақат тунисликлар ва австралияликларнинг бошларини айлантириши мумкин. Таркибга қайтган Кристиан Эриксен энди у қадар тезкор эмас, бироқ у ҳозирда «кесувчи» узатмалари билан томошабинларни хурсанд қилишда давом этмоқда.
Биринчи навбатда даниялик мухлисларни орқа чизиқдаги харизматик посбон Каспер Шмейхелнинг аҳволи хавотирга солмоқда — у Англиянинг «Лестер»идан Франциянинг «Ницца»сига кетганидан сўнг, «Ложувард қирғоқлари» бўйидаги сайлгоҳда бироз ўз «формасини» йўқотди. Ўзларининг тўртинчи ўн йилликларини яшашни бошлаган марказий ҳимоячилар Симон Кьяэр ва Янник Вестергор данияликларни чорак финал босқичида бироз секинлаштириши мумкин.
Австралия
Қатарда Австралия терма жамоаси жаҳон чемпионатида олтинчи бор иштирок этади. 2006 йилда Германияда бўлиб ўтган жаҳон чемпионатида «соккероузлар» ҳозиргача энг яхши натижасини қўлга киритдилар — 1/8 финалга чиқди ва баҳсли пенальти туфайли Италияга мағлуб бўлди. Ўша Жаҳон чемпионати Тим Кэхилл авлодининг юксалиш даври эди.
Ҳозирги жамоада ҳал қилувчи ўйинчилар деярли йўқ: яхши жамоавий ҳаракат, Аарон Муйнинг паси, Мэттью Лекининг зарбаси ва психологик босимнинг йўқлиги — жамоа ўйинининг қисқача таърифи. Ушбу турнирда Грем Арнольд жамоасидан ҳатто Австралиянинг ўзида ҳам алоҳида ютуқлар кутишмайди. Ваҳоланки, агар футболчилар максимал даражада ва ҳисоб учун ўйнашса, ҳозирги авлод суст ўйини билан бироз бўлса-да хайрлаша олади.
Фото: Subway Socceroos /Twitter
«Соккероуз» мухлислари ҳам жамоадаги дарвозабон амплуаси учун хавотирланишмоқда: ҳозир «Копенгаген»да тўп сураётган 30 ёшли Мэтью Райан — Кейлор Наваснинг ўзига хос австралиялик нусхаси бўлиб, бўйдор (184 см), лекин яхши реакция ва маҳоратга эга, жарима майдончаси ичида позиция танлай оладиган дарвозабон ҳисобланади. Австралияликларнинг асосий заиф томони — бу ёрқин футболчиларининг йўқлигидир. Агар 2006 йилги жаҳон чемпионатининг якуний турниридаги тўрт очко оддий ғалаба ҳисобланган бўлса, энди бундай натижа яшил қитъа аҳлини ҳайратга солиши мумкин.
Тунис
Австралияликлар каби Тунис терма жамоаси ҳам олтинчи бор жаҳон чемпионатига чиқмоқда. Маҳаллий мухлислар жамоани «Карфаген бургутлари» аташади ва бу жамоа ҳеч қачон гуруҳдан чиқа олишмаган. Энг яхши хотиралардан бири — 1978 йилда Аргентинада бўлиб ўтган дебют жаҳон чемпионати бўлиб, Шимолий африкаликлар Мексикани мағлуб этиб, Германия билан дуранг ўйнаган ва полшаликларга минимал ҳисобда ютқазишган.
Маҳаллий мутахассис Жалел Кадрининг тактик тамойили — ҳимоя ва унинг қўл остида Тунис терма жамоаси саралаш босқичида тўп ўтказиб юборишни деярли тўхтатди. Жамоа асосини катта ёшли (барчаси 27 ёшдан 32 ёшгача бўлган) футболчилар ташкил қилишади. Тунис жамоасининг ҳимояси, албатта, анча «юқорироқ қаватда», том маънода — Эльес Схиридан бошланади. «Кёльн» жамосида тўп сурувчи ушбу ярим ҳимоячини ўз ватанида «тунислик Бускетс» деб чақиришади ва у жамоадаги энг ижодкор футболчи.
Фото: Tunisie Football / Twitter
Умумий ҳужум чизиғининг камчиликларини Туниснинг энг яхши тўпурари, унинг харизматик етакчиси Ваҳби Хазри тўлдиради. Жамоада рақибга хавф туғдириш бўйича иккинчи энг хавфли ярим ҳимоячи — чап қанотда тўп сурувчи Юссеф Мсакни ҳисобланади ва у ҳам Қатар чемпионатида ўйнайди. Уни баъзи маҳаллий мухлислар ҳам қўллаб-қувватлаши мумкин.
Гуруҳдаги рақиблар «Карфагенни ер билан яксон қила олишлари» даргумон. Лекин Туниснинг ўзи ҳам қарши ҳужумларда унчалик кучли эмас. Австралия билан ўйинда кутилмаган натижалар бўлиши мумкин, аммо жамоа уч очкодан кўпроқ олган тақдирда ҳам «карфагенликлар»нинг гуруҳдан чиқишлари қийин бўлади.
«E» гуруҳи билан танишув 11 ноябрь, пайшанба куни «Газета.uz»да.
