«iqlim o‘zgarishi» tegli maqolalar
Issiqlik to‘lqinlari havo sifatini yomonlashtirib, atrof-muhitni ifloslantirmoqda — JMT
Iqlim o‘zgarishi keltirib chiqargan issiqlik to‘lqinlari havo sifati, inson salomatligi va ekotizimlarga jiddiy ta’sir ko‘rsatmoqda. Qanday qilib issiqlik ozon ifloslanishini oshiradi va shahar issiqlik orollari nimasi bilan xavfli — Jahon meteorologiya tashkiloti hisobotida.
2023-yil yozi kuzatuvlar tarixidagi eng issiq yoz bo‘ldi
Ortda qolgan yoz kuzatuvlar tarixidagi eng issiq fasl, avgust esa eng issiq oy bo‘ldi. Olimlar Antarktidada dengiz sathining rekord darajada yuqori harorati va dengiz muzlari darajasining pasayishini kuzatdi. “Sayyora qaynoq mavsumni boshdan kechirdi. Iqlim inqirozi boshlandi”, — deydi BMT rahbari.
O‘zbekiston yaylovlari tanazzul bo‘sag‘asida. Chorvani me’yoridan ortiq o‘tlatish nimasi bilan xavfli va qanday qilib yaylovlarni to‘g‘ri boshqarish mumkin?
O‘zbekistonliklar yetishtirishi mumkin bo‘lganidan ko‘proq go‘sht iste’mol qiladi. Chorva mollari yaylov resurslariga nisbatan ko‘p. Ularni ortiqcha o‘tlatish ekotizimlar tanazzuli va bioxilma-xillik qisqarishiga olib keladi. Zoolog Sergey Zagrebin yaylovlarni qanday qilib to‘g‘ri boshqarish mumkinligini tushuntirdi.
BMT davlatlarni bolalarni iqlim o‘zgarishi ta’siridan himoyalashga chaqirdi
BMTning Bola huquqlari bo‘yicha qo‘mitasi a’zo davlatlar uchun bolalarning atrof-muhitga bo‘lgan huquqlarini ta’minlashda nima qilishlari kerakligi haqidagi yo‘riqnomani e’lon qildi. Unda aytilishicha, davlatlar o‘z chegaralari va undan tashqarida ham atrof-muhitga yetgan zarar uchun javobgar bo‘lishi mumkin.
“Darslarni paltoda o‘tkazmaslikni orzu qilamiz”. O‘zbekiston qishloq maktablari qanday isitilmoqda va bolalarni issiqlik bilan ta’minlash mumkinmi?
O‘zbekistonda maktab o‘quvchilarining 60 foizdan ortig‘i qishda dars mashg‘ulotlarini kurtka va bosh kiyimlarda o‘tkazadi, chunki sinfxonalar sifatsiz ko‘mir yordamida isitiladi. Energiya inqirozi davrida sinfxonalarni ekologik xavfsiz tarzda isitishning imkoni bormi? “Gazeta.uz” reportaji.
“Bir kun suv berishadi, keyin bir necha oy suvsiz o‘tirasiz”. O‘zbekistonliklar — suv bilan bog‘liq vaziyat haqida
O‘zbekistonda ichimlik suvi tariflari ko‘tarilishi, Qoraqalpog‘istonda sholi yetishtiriladigan maydonlarning qisqarishi, Qirg‘izistonning Qozog‘istonga sug‘orish uchun suv berishni to‘xtatgani mintaqada suv inqirozi kuchayib borayotganidan dalolat beradi. “Gazeta.uz” hududlardagi suv bilan bog‘liq vaziyatni o‘rgandi.
“Global qaynash davri kirib keldi” — BMT rahbari
“Global isish davri tugadi, global qaynash davri kirib keldi”, — deya ma’lum qildi BMT rahbari. Meteorologlarning fikricha, joriy yilning iyuli kuzatuvlar tarixidagi eng issiq oy bo‘ladi. Bu oyda eng issiq uch hafta va eng issiq uch kun qayd etildi.
Ekstremal issiqlik Markaziy Osiyo va Yevropada har ikki boladan biriga ta’sir qiladi — YUNISEF
Markaziy Osiyo va Yevropadagi bolalarning qariyb yarmi issiqlik to‘lqinlariga duchor bo‘lmoqda — bu global o‘rtacha ko‘rsatkichdan ikki barobar ko‘p, deyiladi YUNISEF hisobotida. Tashkilot mintaqa hukumatlarini shoshilinch choralar ko‘rishga chaqirdi.
Daraxtlar suvni qaytaradi. O‘zbekiston fermerlari va olimlari iqlim o‘zgarishi oqibatlariga qarshi qanday kurashyapti?
Sharofiddin Musayev har ko‘chatga yiliga atigi 17 litr suv sarflab, Kitobning qovjiragan adirlarida yong‘oqzorlar bunyod etadi. Qachonlardir bu joylar ko‘m-ko‘k o‘rmon edi, ammo aholi daraxtlarni o‘tin qilib yuborgan. Shunga qaramay, namliksiz ham daraxtlarni qaytarish mumkin. Sabina Bakayeva reportaji — shu haqda.
O‘zbekiston 2030-yilga borib suv tanqis bo‘lgan 33 ta davlat qatoriga tushib qolishi mumkin
MHTI ekspertlari O‘zbekistonda suv tanqisligini qurg‘oqchil hududlarning qishloq xo‘jaligi tarmog‘iga qanday ta’sir ko‘rsatishini o‘rgandi. 2030-yilga borib mamlakatda 7 mlrd kub metr suv tanqisligi kuzatilishi mumkin. Natijada O‘zbekiston suv tanqis bo‘lgan 33 ta davlat qatoriga tushib qolish ehtimoli bor.
Yaqin, o‘rta va uzoq istiqbolda bizni qanday global xavf-xatarlar kutmoqda?
Jahon iqtisodiy forumi hisobotiga ko‘ra, yaqin bir yilda energiya inqirozi, yashash xarajatlarining o‘sishi, oziq-ovqat taqchilligi, uzoq va o‘rta istiqbolda esa tabiiy ofatlar, iqlim, resurslar inqirozi hamda ular keltirib chiqaradigan ijtimoiy-iqtisodiy tanazzul va beqarorlik jiddiy xavf tug‘dirishi mumkin.
«2059 yilga borib O‘zbekistonda irmoqlar qisqarishi yoki yo‘qolib ketishi kutilmoqda» — qishloq xo‘jaligi mutaxassisi Adrian Nil
Yevropa Ittifoqining ASK dasturi iqlim o‘zgarishining O‘zbekiston agrar sektoriga ta’sirini tahlil qildi. Loyiha rahbari Adrian Nilning «Gazeta.uz»ga aytishicha, mamlakat qishloq xo‘jaligida iqlim o‘zgarishiga qarshi muvofiqlashgan milliy kurash yo‘q. Shu bois sohada qilinayotgan ishlar natijasi sezilarli emas.
«O‘zbekiston qishloq xo‘jaligini rivojlantirishning ekstensiv yo‘lidan voz kechishi kerak» — Yaponiyadagi o‘zbek olimi Aziz Omonov bilan suhbat
Yer kimlarningdir nafsi uchun uvol qilinmay, ishlaydigan odamga berilishi kerak; «chinakam innovatsiyalar» suv tanqisligi oqibatlarini yumshatadi, ammo ular joriy etilmasa, mintaqadagi bo‘lajak agrar muammolardan eng ko‘p o‘zbekistonliklar aziyat chekadi, deb hisoblaydi yapon universiteti doktoranti Aziz Omonov.
«Uglerod chiqarishni hozirdanoq qisqartirishimiz kerak — ammo bu masalaga yechim topilmadi» — COP27 yakunlari
BMTning iqlim o‘zgarishi bo‘yicha 27-konferensiyasida iqlim ofatlaridan jabr ko‘rgan mamlakatlarga yordam ko‘rsatish jamg‘armasini tashkil etishga qaror qilindi. Shu bilan birga, qazib olinadigan yoqilg‘idan voz kechish va global isishni Selsiy bo‘yicha 1,5 daraja oralig‘ida ushlab turish zarurati masalalari ochiq qoldi.
O‘zbekiston COP27`da Mintaqaviy iqlim kengashini tuzishni taklif qildi
Senat raisi Tanzila Narbayeva Sharm al-Shayxda bo‘lib o‘tgan BMTning iqlim bo‘yicha konferensiyasi (COP27)da nutq so‘zladi. U Mintaqaviy iqlim kengashini tuzishni taklif qildi va O‘zbekiston «yashil» iqtisodiyot tamoyillarini joriy etish orqali iqtisodiy taraqqiyotga erishishni maqsad qilganini ta’kidladi.
Har bir hududda iqlim o‘zgarishi bo‘yicha milliy moslashuv rejasi ishlab chiqiladi
Orol qurishi Qoraqalpog‘iston, Xorazm va Buxoroga jiddiy ta’sir o‘tkazayapti, dedi Gidrometeorologiya ilmiy-tadqiqot instituti direktori. Mamlakatning kam daromadli aholi qatlami esa ayni shu hududlarda yashaydi, Shu bois, O‘zgidromet hududlarning iqlim o‘zgarishi bo‘yicha milliy moslashuv rejasini ishlab chiqmoqda.
Iqlim o‘zgarishi: faktlar, asoslar va dalillar
Iqlim o‘zgarishi muammosi yildan-yilga dolzarblashib bormoqda. Nima sababga ko‘ra iqlim bunchalik injiq bo‘lib qoldi? Bu holatni o‘zgartirish uchun biz nima qilishimiz lozim? Bizni kelajakda nimalar kutmoqda? «Gazeta.uz» ushbu maqolada barchamizni qiynayotgan savollarga javob beradi.
«O‘z uyimizni yoqib yubormasdan turib, qayta tiklanuvchi energiyaga o‘tishimiz kerak» — Antoniu Guterrish
Ekstremal ob-havo holati — Yerdagi iqlim o‘zgarishining kundalik «yuzidir», deyiladi Jahon meteorologiya tashkilotining yangi hisobotida. Global energiya ishlab chiqarishni zudlik bilan o‘zgartirish orqaligina iqlim halokatining oldini olish mumkin. BMT qayta tiklanadigan energiya manbalariga o‘tish rejasini taklif qildi.
Orol fojiasi Markaziy Osiyoda iqlim o‘zgarishini 2 barobarga tezlashtirdi — O‘zgidromet
O‘zgidromet rahbari Sherzod Xabibullayev Orol dengizi falokati natijasida Markaziy Osiyoda iqlim o‘zgarishi dunyo ko‘rsatkichlaridan 2 barobar jadalroq kechayotganini ta’kidladi. Bu muzliklar erishi, chang bo‘ronlari davriyligi va ularning ortib borishi, yerlarning degradatsiyaga uchrashi, suv resurslarining taqchilligi kabi salbiy ko‘rinishlarda namoyon bo‘lmoqda.
O‘zbekiston issiqxona gazlari chiqarishni kamaytirish majburiyatlarini orttirdi
O‘zbekistonning global isishga qarshi kurashdagi hissasi ortadi: mamlakat 2030 yilgacha issiqxona chiqindilarini kamaytirish bo‘yicha o‘z majburiyatlarini sezilarli darajada oshirdi.
Eng ko‘p o‘qilgan xabarlar | So‘nggi yangiliklar
- Surxondaryodagi mahalla aholisi stadionning bir qismida bog‘cha qurilayotganidan norozi. Hokimlik hammasi qonuniy ekanini bildirdi
- Jahongir Azimov: “O‘sha kungi voqealar rivojini to‘liq o‘rganish kerak”
- Shavkat Mirziyoyev Buxoro viloyatiga boradi
- Yoz quruq va juda iliq havo bilan boshlanadi
- Poytaxtni egallagan Olot kutubxonasi. Turkmaniston bilan chegara yaqinida kutubxona ochish uchun Turkiyadan qaytgan Shahnoza Navro‘zova hikoyasi
Qo‘shimcha imkoniyatlarga ega bulish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting