Шавкат Мирзиёев 10 май куни чарм ва ипак саноатини ривожлантириш, аҳоли бандлигини таъминлаш масалаларига бағишланган йиғилиш ўтказди.
Ўтган йили чарм саноатида ишлаб чиқариш ҳажми қарийб 3 триллион сўмга етган. Лекин шунинг ярми Андижон ва Фарғона вилоятларига тўғри келган. Тери хомашёси кўп бўлган Қорақалпоғистон, Бухоро, Жиззах, Сурхондарё ва Хоразмда бу кўрсаткич паст, деди давлат раҳбари.
Тармоқ экспортида бирламчи маҳсулот ўрни юқори, тайёр маҳсулот улуши атиги 30 фоиз атрофида. Терини қайта ишлаш даражаси ҳам етарли эмас. Бунда чорвачилик кластерларидан тўла фойдаланилмаяпти, деди у.
Шу боис энди «Чармсаноат» уюшмаси фаолияти ўзгартирилиб, бу тармоққа Халқ банки бириктирилади. Вилоят ҳокимлари билан биргаликда, чармга ихтисослашган кичик саноат зоналарида 100 миллион долларлик лойиҳалар шакллантирилади.
Шароф Рашидов ва Оҳангарон туманларида чарм кластерлари ташкил қилинади. Уларда сув тозалаш иншооти ва бино қуриш учун 40 миллион доллар «арзон ресурс» йўналтирилади. Лойиҳаларга табиий ва сунъий чармдан маҳсулот чиқарувчи хорижий брендлар жалб этилади. Бунинг учун сорсинг компанияларига сарфланган корхона харажатининг 30 минг долларгача қисмини қоплаб бериш йўлга қўйилади.
Чорвачилик кластерларига озуқабоп экин учун ер ҳамда зотли қорамол учун кам фоизли кредитлар ажратилади.
Ипакчилик соҳасида эса кейинги йилларда кластер тизими жорий этилган. 74 та пилла-ипакчилик кластери ва 11 та уруғчилик корхонаси ташкил қилинган. Тут майдонлари 40 минг гектардан 55 минг гектарга кенгайган. Буларнинг натижасида пилла етиштириш ҳажми 2,5 баробар ошиб, 26 минг тоннага етган, ипак маҳсулоти экспорти 3 баробар кўпайган.
Бироқ президентнинг таъкидлашича, ипак қуртини парваришлаш, касалликдан сақлаш агротехникаси етарлича ривожланмаган. Оқибатда пилла олишда йўқотиш нисбатан кўп.
Саноат экспорти ҳамон хомашёга асосланган. Шу боис пиллани чуқур қайта ишлаш ва тайёр маҳсулот ҳажмини, мато ва уй текстили қувватларини кўпайтириш зарурлиги таъкидланди. Бу орқали дунёда ипак маҳсулотлари импортининг 45 фоизи тўғри келаётган Европа бозоридан ўрин олиш керак.
Пиллачиликдаги энг долзарб муаммо озуқа таъминоти бўлиб қолмоқда. Бу муаммони ҳал қилиш учун тутнинг янги серҳосил навларини экишни кенгайтириш зарур. Пахта майдонлари четига бир-икки қатордан тут экилса, қўшимча озуқа манбаи яратилиши мумкин, деди президент.
Ҳокимларга янги тутзорлар ташкил қилиш учун 105 минг гектар ер ажратиш топширилди. Бу ерлар лотларга бўлиниб, аукцион орқали аҳолига берилади, аукционда ернинг бошланғич нархи 10 фоиз этиб белгиланади. Банд бўлмаган аҳоли, жумладан, аёллар мономарказлар ва пиллачилик кластерларида қисқа курсларда ўқитилади.
Пилла сотиб олиш нархининг пастлиги аҳолида қизиқиш уйғотмаган. Шу боис президент харид нархини 25 фоизга ошириш қарорини имзолади. Шу билан бирга, ипак қурти етиштирувчилар даромад ва ижтимоий солиқлардан озод қилиниб, тутзорлар учун 10 фоизлик солиқ ставкаси белгиланди.
Ўсимликлар карантини ва ҳимояси агентлигига канакунжут ўсимлиги ҳамда қурти уруғларини олиб келиб, Ипакчилик институтида синовдан ўтказиш топширилди. Ипак қурти етиштиришнинг бу усули Хитойда кенг қўлланади.
Гилам ишлаб чиқариш учун полипропиленни марказлашган ҳолда харид қилиш давом эттирилади ва молиялаштириш икки баробарга — 9 миллион доллардан 18 миллион долларгача оширилади. Хорижий валюта тушумигача бўлган вақт инобатга олиниб, тадбиркорларга полипропилен 1 йилгача (ҳозир 3 ойдан 6 ойгача) муддатга берилади.
Тадбиркорлар томонидан кўтарилган муаммо ва таклифларни эшитган президент тадбиркорларга Европа бозорларига чиқиш учун сертификат олишда кўмаклашиш, хорижий мутахассисларни жалб қилиш, чет эллардаги савдо уйларида миллий чарм, гилам ва ипак маҳсулотларини ҳам жойлаштириш, малакали ўрта бўғин ходимларини тайёрлаш ва бошқа масалалар бўйича кўрсатмалар берди.
