ХВЖ миссияси Ўзбекистонда 2024 йилда иқтисодий ўсиш 5,7 дан 5,2 фоизгача секинлашиши, инфляция эса энергия тарифлари ошиши ҳисобига 11 фоизгача тезлашишини кутмоқда. Қатъий пул-кредит сиёсатини давом эттириш, бюджет харажат ва даромадларини сезиларли даражада оптималлаштириш зарурлиги қайд этилди.
Йил бошидан буён Ўзбекистонда бензин ишлаб чиқариш 3 баравар — 139,6 минг тоннадан 46,2 минг тоннагача қисқарди. Бунинг фонида нефть ва нефть маҳсулотлари импорти кескин ўсди. Дизель ишлаб чиқариш ўсишда давом этмоқда.
Январдаги прогноз анча паст бўлганига қарамай, 2023 йилнинг биринчи чорагида Ўзбекистон ЯИМ 5,5 фоизга ўсди. Саноат ишлаб чиқариш ва қурилиш ҳажми сезиларли даражада ошди, январь-февраль ойларида иккала кўрсаткич ҳам ўтган йилдагидан анча паст бўлган эди.
Жаҳон банки Ўзбекистон ялпи ички маҳсулотининг 2023 йилда 5,1 фоизга ўсишини прогноз қилди. Бу Европа ва Марказий Осиё минтақасидаги энг юқори кўрсаткич. Россиянинг Украинадаги уруши ва санкцияларнинг оқибатлари озиқ-овқат ва энергия нархларига таъсир қилишда давом этади.
Ўзбекистон Иқтисодий эркинлик индексида ўз ўрнини 8 поғонага яхшилаган ҳолда 109-ўринни эгаллади. Мамлакат солиқ юки, инвестициялар ва савдо эркинлиги бўйича илгарилади, лекин давлат харажатлари ва фискал сиёсат борасидаги ҳолати ёмонлашди.
«Ўзбекистонда қўшилган қиймат солиғининг 15% дан 12% га туширилиши нархларнинг тегишли равишда тушишига олиб келмаган», — демоқда ПМТИ экспертлари. Бунга яширин иқтисодиёт улуши катталиги, рақобат шаклланиб улгурмагани ва бошқа омиллар сабаб сифатида келтирилди.
S&P 2023 йилда Украинага қарши уруш ва глобал иқтисодий ўсишнинг секинлашиши фонида Ўзбекистон ЯИМ ўсиши 5 фоизгача секинлашишини прогноз қилмоқда.
Марказий банк 2023−2025 йилларда Ўзбекистон иқтисодиётини ривожлантиришнинг асосий ва муқобил сценарийларини тақдим этди. Регулятор асосий эътибор иқтисодиётда нархлар барқарорлигига эришишга қаратилишини таъкидлаб, пул-кредит сиёсатида инфляцион таргетлаш жараёни давом этишини қайд этди.
Жаҳон банки 2022 йил учун Ўзбекистонда ЯИМ ўсиши прогнозини 5,3 фоизгача яхшилади. Бироқ 2023 йилда ўсиш 4,9% бўлиши таҳмин қилинмоқда. Шунингдек, мақсадли ижтимоий ҳимоя дастурлари орқали қашшоқлик даражаси 2023 йилда 14,5 фоизга, 2024 йилда эса 12,2 фоизга тушиши кутилмоқда.
Россиядаги иқтисодий инқироз, шунингдек, Россия компаниялари ва иқтисодиёт тармоқларига нисбатан санкциялар Ўзбекистондаги фаолиятга таъсир қилади, деб таъкидлади S&P. Мамлакат Россиянинг Украинага бостириб кирган давр мобайнида ташқи шоклар ва ноаниқликларга бардош беради, аммо хавфлар ҳам мавжуд.
Инвесторлар муваффақиятини кафолатлашини айтган президент, йил охиригача ўзгармайдиган ипотека ва таълим кредитларининг фоиз ставкалари, Autodriver Study атрофидаги воқеалар, шакар нархи ошишига «ваҳимачи тадбиркорлар» сабабчи эканлиги, ЙПХ ходими суратини унинг рухсатисиз тарқатишни тақиқлаш таклифи ва бошқалар — «Газета.uz» нинг 24 мартдаги энг муҳим хабарлари дайжестида.
Бош вазир ўринбосари Жамшид Қўчқоров банклар ва Марказий банк Ўзбекистон аҳолисига рублда пул ўтказмаларини узлуксиз таъминлаш чораларини кўраётганини маълум қилди. Бундан ташқари, давлат тадбиркорларга валюта кредитларини сўмлик қарзга айлантириш имкониятини беради, шунингдек, айрим озиқ-овқат маҳсулотлари импорти учун божхона тўловларини нолга тенглаштиради.
Шавкат Мирзиёев иқтисодиёт барқарорлигини таъминлаш чоралари бўйича йиғилиш ўтказди. Унда президент ички бозорда нархлар барқарорлигини таъминлаш, буғдой, ўсимлик ёғи, шакар ва бошқа озиқ-овқат маҳсулотларини импорт қилувчи тадбиркорларга кўмаклашиш бўйича топшириқ берди. Марказий банкка ички валюта бозори барқарорлиги ва алмашув курси мослашувчанлигини таъминлашда «эҳтиёткорона ёндашувни» қўллаш вазифаси қўйилди.
Тадбиркор Зафар Ҳошимовнинг таъкидлашича, Россия-Украина ўртасидаги можаро натижасида логистика, банк иши, хизмат кўрсатиш соҳасидаги муаммолар ва рубль курси қадрсизланиши Ўзбекистон иқтисодиёти ва меҳнат муҳожирларига ўз таъсирини ўтказади. Бироқ, тадбиркор бу ҳолат Ўзбекистонда туризм ва авиацияни ривожлантириш, юқори малакали кадрларни жалб қилиш каби имкониятларни ҳам тақдим этиши мумкинлигини таъкидлади. Зафар Ҳошимов бундай шароитда Ўзбекистон нималар қилиши кераклиги ҳақидаги мулоҳазалари билан бўлишди.
Қозоғистон раҳбари Қасим-Жомарт Тоқаев тадбиркорлар билан учрашувда халқаро аудиторларга таяниб, мамлакат бойлигининг ярми бор-йўғи 162 кишига тегишли эканлигини маълум қилди. «Бойлар ва камбағаллар ўртасидаги тафовут қабул қилиб бўлмайдиган даражага етди», — деди у.
Иқтисодиёт тармоғида 5 йил иш стажига эга фуқаролар суҳбат асосида ОТМларга ўқишга қабул қилиниши тўғрисидаги низом тасдиқланди. Талабгорлар вазирлик, идора ва йирик хўжалик бирлашмалари томонидан берилган тавсияномалар асосида суҳбатга киритилади.
«Толибон» назоратига ўтган Афғонистон иқтисодиётининг ҳажми 20 млрд АҚШ долларига тенг. Ноқонуний афюн савдоси афғон иқтисодиётида марказий ўринни эгаллайди. Мамлакат ЯИМининг тахминан 30% қисми, давлат харажатларининг 75% қисми халқаро грантлар ҳисобига молиялаштирилади.
Нима учун яхши ғоялар, тўғри сиёсат ва иқтисодий ўсиш доимо бирга юради? Эркинлик бўлмаган, нотўғри қарорлар қабул қилинадиган ва суст иқтисодий ўсиш шароитида тараққиётга эришиб бўладими? Иқтисодчи Беҳзод Хошимов биринчи қарашда аҳамиятсиз ҳисобланган нотўғри қарорлар қандай қилиб жамиятни «ғоялар тузоғига» тушириб қўйиши мумкинлиги ҳақида мулоҳаза қилади.
Нима учун бозорда бир нечта рақобатчи тадбиркорлар бўлишига қарамай, нархлар ҳамон ўсишда давом этмоқда? Бу фақат табиий иқтисодий омиллар билан боғлиқми ёки бунинг сунъий сабаблари ҳам борми? Тошкент давлат юридик университети «Бизнес ҳуқуқи» кафедраси мудири Хусаин Раджапов муаммога аниқлик киритади.
Президент вилоятлар ҳокимларига ҳафтада бир марта банк ва солиқ органлари раҳбарлари билан шахсан суҳбатлашиб, улар фаолиятига баҳо беришни топширди. Шавкат Мирзиёев банк ва солиқ идораларини иқтисодиётимиз учун катта тўсиқ деди. У «халқимизга ўзимиз хизмат кўрсатишни ўрганишимиз» учун банкларнинг чет эллик инвесторлар томонидан хусусийлаштирилишига рухсат бермаётганини таъкидлади.
Қўшимча имкониятларга эга булиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг