Дунёда қочқинлар ва кўчишга мажбур бўлганлар сони рекорд даражани қайд этиб, 100 млн кишига етди. Бунга сабаб — Эфиопия, Буркина-Фасо, Мьянма, Нигерия, Афғонистон ва Конгода узоқ давом этган ҳарбий можаролардир. 2022 йилда уларнинг қаторига Украинадаги уруш ҳам қўшилди, бунинг оқибатида 6 млн киши мамлакатни тарк этди, ички кўчишлар сони эса 8 млнга етди.
Экстремал об-ҳаво ҳолати — Ердаги иқлим ўзгаришининг кундалик «юзидир», дейилади Жаҳон метеорология ташкилотининг янги ҳисоботида. Глобал энергия ишлаб чиқаришни зудлик билан ўзгартириш орқалигина иқлим ҳалокатининг олдини олиш мумкин. БМТ қайта тикланадиган энергия манбаларига ўтиш режасини таклиф қилди.
Украина 20 млн тоннадан ортиқ донни сотиши мумкин эди, бироқ уруш бошланганидан бери мамлакат денгиз портлари тўсиб қўйилган, дея қайд этди БМТ. Ташкилотнинг билдиришича, етказиб бериш қайта тикланмаса, Жанубий Осиё ва Африкада озиқ-овқат инқирозини енгиш қийинлашади, озиқ-овқат нархлари кўтарилишда давом этади.
БМТнинг Инсон ҳуқуқлари бўйича кенгаши Россия томонидан Украинада инсон ҳуқуқлари бузилгани ҳақидаги тахминларни текшириш бўйича резолюцияни қабул қилди. 33 та мамлакат тергов учун овоз берди, Хитой ва Эритрия қарши чиқди, 12 мамлакат, шу жумладан Ўзбекистон бетараф қолди. БМТнинг Инсон ҳуқуқлари бўйича Олий комиссари Мишель Бачелет «Киевнинг шимолидаги ҳудудларида суддан ташқари қотилликлар кўлами даҳшатли» эканлигини таъкидлади.
Афғонистонда тинч аҳолига қарши қатор террорчилик ҳужумлари давом этмоқда. 29 апрель куни Кобулдаги сўфий масжидида содир бўлган портлашда турли ҳисоб-китобларга кўра 10 дан 50 нафаргача одам ҳалок бўлган.
БМТ бош котиби Антониу Гутерриш Москвада Россия президенти ва ташқи ишлар вазири билан музокаралар ўтказди. Учрашувлар якунига кўра, БМТ Россиянинг Мариуполдан тинч аҳолини эвакуация қилишда БМТ ва Қизил Хоч ташкилотининг иштирокига «принципиал» розилигини билдирди. Пайшанба куни Гутерриш Киевда Украина президенти билан учрашади.
Ўзбекистон БМТ Иқтисодий ва ижтимоий кенгашининг Ривожланиш мақсадларида фан ва технологиялар масалалари бўйича комиссияси аъзоси этиб сайланди. Комиссия долзарб илмий, техник, инновацион ва муҳандислик масалалари бўйича малакали маслаҳат ёрдамини кўрсатиш учун ташкил этилган.
Ўзбекистон Россиянинг БМТ Инсон ҳуқуқлари кенгашидаги аъзолигини тўхтатиб туриш бўйича резолюцияга қарши овоз берди. Мамлакатнинг БМТдаги доимий вакили Бахтиёр Ибрагимов бундай қарорлар «гумонланаётган инсон ҳуқуқлари бузилишининг пухта тергови натижасига» асосланган бўлиши кераклигини таъкидлади. Қозоғистон ва Қирғизистон делегациялари вакиллари ҳам шунга ўхшаш баёнотлар билан чиқишди. CNN Россия ташкилот аъзо-давлатларига резолюцияга овоз бериш «оқибатлари» ҳақида огоҳлантириб, нота жўнатганлигини таъкидлади.
24 февралдан 1 апрелга қадар Украинадаги уруш оқибатида 1276 нафар тинч аҳоли ҳалок бўлди, яна 1981 киши яраланди. Бу БМТ томонидан тасдиқланган рақамлар, асл ҳолат бунданда кўпроқ бўлиши мумкин. Украина бош прокурори жума куни соат 8:00 ҳолатига жами 153 нафар бола ҳалок бўлгани ва 245 нафар бола жароҳат олганини қайд этди.
Афғонистондаги мактаблар 23 март куни барча ўқувчилар — ҳам ўғил, ҳам қиз болалар учун очилиши керак эди, бироқ ўқиш бошланган куни 6-синфдан катта ўқувчи қизларларга дарсга киришга рухсат берилмади ёки дарс бошланганидан бир неча соат ўтиб кетиш буйруғи берилди. «Де-факто ҳокимиятнинг лаёқатсизлиги, уларнинг бир неча бор ваъда беришига қарамасдан, 6-синфдан каттароқ қизлар учун мактаблар қайта очилмаслиги чуқур умидсизликка туширди. Бу Афғонистонга жиддий зарар етказади», — деди БМТ Бош котиби.
БМТ бош секретари Антониу Гутерриш Россия Украинада олиб бораётган ва оқибатлари бутун дунёда сезилаётган «бемаъни урушни» тўхтатишга чақирди. «Украина халқи ҳозир ҳақиқий дўззахда яшаяпти», маҳсулотлар, энерготашувчилар ва ўғитларга нархларнинг ошиши эса «катта миқёсдаги озиқ-овқат дефицити ва очликка олиб келиши мумкин», дея огоҳлантирди у.
24 февралдан 20 мартгача Украинадаги урушда 925 нафар тинч аҳоли ҳалок бўлди, 1496 нафари яраланди. Бу БМТ тасдиқлаган рақамлар, бироқ ҳақиқий рақам бундан ҳам юқори. 10 млн украиналиклар ёки бутун мамлакат аҳолисининг тўртдан бири уйларини тарк этишга мажбур бўлди. Уларнинг 3,5 млнга яқини мамлакатдан чиқиб кетган.
БМТнинг Инсон ҳуқуқлари бўйича олий комиссари бошқармасининг маълумотларига кўра, Россиянинг Украинага ҳарбий ҳужуми бошланганидан бери 364 нафар тинч аҳоли, шу жумладан 25 нафар боланинг ҳалок бўлгани тасдиқланди. Сўнгги кунларда Харьков, Винница ва Николаев шаҳарлари ҳужум оқибатида зарар кўрди.
Россиянинг Украинадаги 10 кунлик ҳарбий ҳаракатлари давомида мамлакатни 1,5 млн қочқин тарк этди. БМТнинг Қочқинлар бўйича олий комиссари бу иккинчи Жаҳон урушидан бери Европада энг тез ўсаётган миграция инқирози эканлигини маълум қилди.
БМТнинг Инсон ҳуқуқлари бўйича кенгаши Украинадаги ҳарбий ҳаракатларда инсон ҳуқуқлари билан боғлиқ вазиятни текшириш учун мустақил халқаро комиссия тузишга қарор қилди. Ушбу қарорни 32 давлат ёқлади, Россия ҳамда Эритрея қарши, 13 давлат эса бетараф бўлиб овоз берди.
Ташқи ишлар вазири Абдулазиз Камилов БМТнинг Ўзбекистондаги доимий координатори лавозимига тайинланган Роли Астханани қабул қилди.
БМТ Украинадаги вазият фонида шошилинч йиғилиш чақирди. Ташкилотга аъзо мамлакатларнинг доимий вакиллари томонидан «Россия томонидан бўлаётган тажовуз тўхтатилиши керак» деган баёнотлар янгради. Россиянинг БМТдаги доимий вакили Василий Небензя эса ўз чиқишида Ғарб мамлакатлари томонидан Россия агрессия ҳақида билдирилган фикрларни рад этди. Небензянинг сўзларига кўра, Россия агрессияси Украина халқига эмас, Киевда ҳукуматни қўлга олган хунтага қарши қаратилган.
24 февралга ўтар кечаси БМТ хавфсизлик кенгаши Украина атрофидаги можароларга бағишланган йиғилишни чақирди. БМТ бош котиби ўз чиқишида Россия президенти Владимир Путинни Украинага бостириб киришни тўхтатишни, «тинчликка имкон беришини» сўраган ва тинчлик ўрнатишга чақирган.
«Бир давлат қўшинлари бошқа давлат ҳудудига унинг розилигисиз кирса, уларни тинчликпарварлар деб ҳисоблаб бўлмайди», — деди БМТ бош котиби Украина шарқидаги воқеалар ҳақида. У Россия томонидан кўрилаётган бир томонлама чораларни БМТ Низоми тамойилларига зид деб атади.
Россия ва Хитой ўртасидаги товар айирбошлаш ҳажмининг 2021 йилда 146,8 млрд долларгача ўсгани, Европарламентнинг Украина бўйича фавқулодда йиғилиш ўтказиши, Япония собиқ бош вазири Тосики Кайфунинг вафот этгани, БМТнинг 11 миллиондан ортиқ афғон хотин-қизлари инсонпарварлик ёрдамига муҳтож эканини билдиргани ва бошқа янгиликлар — «Газета.uz»нинг жаҳон янгиликлари дайжестида.
Қўшимча имкониятларга эга булиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг