2025 йил 1 апрелдан чекланган савдо устамалари фақат рецепт билан бериладиган дори воситалари тоифасига нисбатан татбиқ этилади. Бу ҳақда 28 январда имзоланган «Фармацевтика тармоғини жадал ривожлантиришга оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги президент фармонида [ПФ-13-сон] белгиланган.
Бундан ташқари, 1 апрелдан:
- бир ишлаб чиқарувчи томонидан турли савдо номлари остида таркиби бир хил бўлган дори воситаларини ишлаб чиқаришда ушбу дори воситаларининг барчасига нисбатан энг паст референт нарх қўлланади;
- «Фармацевтика маҳсулотлари хавфсизлиги маркази» томонидан хорижий валютада қайд этилган референт нархлар белгиланган ҳолларда автоматик равишда (тадбиркор мурожаатисиз) қайта кўриб чиқилади.
Фармонга кўра, Фармацевтика тармоғини ривожлантириш агентлиги зиммасига қуйидаги қўшимча вазифалар юклатилди:
- биологик фаол қўшимчалар ва косметика маҳсулотлари саноатини ривожлантириш, шу жумладан, бозор конъюнктурасини ўрганиш, таҳлил қилиш ва ишлаб чиқаришни маҳаллийлаштириш, ушбу йўналишдаги соҳа корхоналарига илғор хорижий амалиёт ва стандартларни татбиқ этишга кўмаклашиш;
- маҳаллий ҳокимликлар билан биргаликда ҳудудий фармацевтика корхоналарининг инвестиция лойиҳаларини мониторинг қилиш ва ҳисобини юритиш;
- фармацевтика соҳасини рақамлаштириш ва ахборот дастурларини жорий этиш.
2025 йил якунигача Фармацевтика маҳсулотлари хавфсизлиги марказининг лабораторияси Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг дастлабки квалификация (prequalification) тартибидан ўтказилади.
Эслатиб ўтамиз, 2017 йилда жорий этилган тиббий техника ва рецептсиз бериладиган дориларга нисбатан нарх чеклови бекор қилиниши ҳақида 2024 йил ёзида айтилган эди.
2017 йилдан бошлаб улгуржи савдо (дистрибьюторлар) учун чекланган устама базавий нархнинг 15 фоизини, чакана савдо (дорихоналар) учун харид нархининг 20 фоизини ташкил қилади. 2020 йилда дори-дармонлар нархлари референт нарх белгилаш тизими доирасида рўйхатдан ўтказила бошланди. Бу тартибга солувчи орган томонидан ишлаб чиқарилган ва бошқа бир қанча мамлакатларда ишлаб чиқарувчи маҳсулот нархларини таққослашдир. Давлат регулятори хорижда маълум бир маҳсулот учун нарх даражасини таққослаб, сотувчиларга ундан ошиб кетишини тақиқлаб, бозор нархининг чегарасини танлаш ҳуқуқига эга.
Тадбиркорлардан бирининг айтишича, белгиланган тариф лимити туфайли дори-дармон ва тиббий техника контрабандаси «гуллаб-яшнамоқда», ҚҚС бўйича имтиёзлар бекор қилингандан сўнг бозорда контрабанда маҳсулотлари янада кўпайиб кетиши мумкин. Шунингдек, у дори воситалари миллионлаб тиражда, тиббий асбоб-ускуналар эса узоғи билан 1000 дона сотилаётганига эътибор қаратди.