Шавкат Мирзиёев 24 декабрь куни 2025 йилги давлат бюджети тўғрисидаги қонунни имзолади. Олий Мажлис Қонунчилик палатаси 3 декабрда ҳужжатни қабул қилган, 18 декабрда эса Сенат маъқуллаган.
№ | Кўрсаткичлар | 2025 йил учун прогноз | 2026 йил учун мақсадлар | 2027 йил учун мақсадлар |
1 | Ялпи ички маҳсулот, триллион сўм | 1630 | 1866 | 2 125 |
2 | ЯИМ ўсиш суръати, % | 6 | 6.1 | 6.3 |
3 | Ўтган йилнинг декабрига нисбатан инфляция, % | 7−8 | 5−6 | 5 |
4 | Саноат ишлаб чиқаришининг ўсиш суръати, % | 6.1 | 6.2 | 6.1 |
5 | Қишлоқ, ўрмон ва балиқ хўжалигида маҳсулот ишлаб чиқаришнинг ўсиш суръати, % | 4.1 | 4.2 | 4.3 |
6 | Бозор хизматларининг ўсиш суръати, % | 14.5 | 15.1 | 15 |
7 | Қурилиш ишларининг ўсиш суръати, % | 14.2 | 10.2 | 7.3 |
Келгуси йилда ЯИМ 6 фоиз (ўтган йилги прогнозлардан паст) — 1,63 квадриллион сўмгача (тахминан 123 миллиард доллар) ўсиши кутилмоқда, 2026−2027 йилларда эса мос равишда 6,1 фоиз ва 6,3 фоиз.
Саноатнинг ўсиш суръатлари 6,1 фоиз бўлиши кутилмоқда, хизмат кўрсатиш соҳаси — 14,5 фоиз, қишлоқ хўжалиги — 4,1 фоиз, қурилиш — 14,2 фоиз. Аввалроқ бу кўрсаткичларга «ҳар бир соҳада таркибий ўзгаришларни сифатли давом эттириш» орқали эришиш кутилаётгани таъкидланган эди.
2025 йилда инфляцияни 7−8 фоизга (лойиҳада 7 фоизга), 2026 йилда 5−6 фоизга, 2027 йилда 5 фоизга тушириш режалаштирилган. Аввалроқ Марказий банк 2025 йилнинг иккинчи ярмидан 5 фоизлик инфляция кўрсаткичига эришишни 2026 йилнинг иккинчи ярмига кўчирганди.
Консолидациялашган бюджет тақчиллиги 2025 йилда ЯИМнинг 3 фоизини (бу йилги 4 фоиз ўрнига) ташкил этиши кутилмоқда.
Бундан ташқари, давлат қарзи ЯИМга нисбатан 60 фоиз макроиқтисодий хавфсиз даражадан, ўрта муддатли истиқболда эса ЯИмга нисбатан 50 фоиздан ошмаслигини таъминлаш бўйича барча чоралар кўрилади.
Давлат қарзи 45 миллиард долларга (ЯИМга нисбатан 36,4 фоиз), 2027 йилда эса 55,9 миллиард долларга (ЯИМга нисбатан 36,7 фоиз) ошиши кутилмоқда.
Ушбу мақсад ва йўналишлардан келиб чиқиб, бюджетлараро трансфертларни ҳисобга олмаганда, 2025 йил учун консолидациялашган бюджет даромадлари 430,99 триллион сўм бўлиши кутилмоқда, бу ўтган йил охирида 2025−2026 йилларга мўлжалланган бюджет мақсадли кўрсаткичларини белгилашда белгиланган дастлабки прогнозлардан 4,8 фоизга (452,46 триллион сўм) паст.
Харажатлар 480,3 трлн сўм миқдорида прогноз қилинмоқда (498,3 трлн сўм эди).
Бюджет даромадлари 308,5 триллион сўм (330,6 триллион), харажатлари эса 290,4 триллион сўм бўлиши кутилмоқда (323,8 триллион сўм).
Давлат мақсадли жамғармаларининг даромадлари 66,5 триллион сўм (63,9 триллион), харажатлари 117,2 триллион сўм (99,1 триллион) миқдорида ҳисобланган. Шу билан бирга, ушбу маблағларга республика бюджетидан 54,4 триллион сўм (38,7 триллион) трансферт йўналтириш кўзда тутилган.
Пенсия жамғармасининг бюджетдан ташқари тушумлари 58,9 триллион сўм, харажатлари 74,9 триллион сўм бўлиши кутилмоқда.
Давлат дастурлари бўйича ташқи қарзлар ҳисобидан режалаштирилган харажатлар 18,8 триллион сўмни (17,4 триллион) ташкил этади.
Консолидациялашган бюджетнинг (давлат бюджети, давлат мақсадли жамғармалари бюджетлари, буджет ташкилотларининг буджетдан ташқари жамғармалари ва Тикланиш ва тараққиёт жамғармаси маблағларини ўз ичига олади) максимал тақчиллиги 49,5 триллион сўм ёки ЯИМга нисбатан 3 фоизни ташкил этиши керак.
Давлат бюджети ва давлат мақсадли жамғармалари бюджетлари 32,62 триллион сўм ёки ЯИМга нисбатан қарийб 2 фоиз камомад билан режалаштирилган.
Камомадни давлатнинг ички ва ташқи қарзлари, давлат активларини хусусийлаштириш маблағлари ва бошқа манбалар ҳисобидан қоплаш режалаштирилган.
2025 йилда давлат қарзини тўлаш учун 46,08 триллион сўм йўналтириш режалаштирилган, бу ўтган йил якунида кутилганидан (35,8 триллион сўм) 10 триллион сўмга кўп.
Келгуси йилда Ўзбекистон қарз эвазига кўпроқ кредит жалб қилиши мумкин. Агар жорий йилда ташқи қарзларни жалб қилиш бўйича чегаралар давлат томонидан кафолатланган 5 миллиард доллар бўлса (аммо жорий йил охирида лимит 7,3 миллиард долларга оширилди), кейинги йилда бу кўрсаткич 5,5 миллиард долларни ташкил этади. Ушбу маблағнинг 3 миллиард доллари давлат бюджетини қўллаб-қувватлашга, 2,5 миллиард доллари эса инвестиция лойиҳаларини молиялаштиришга йўналтирилади.
Давлат қарз портфелини диверсификация қилиш ва валюта рискларини камайтириш мақсадида 2025 йил учун Ўзбекистон номидан муомалага чиқарилган давлат қимматли қоғозларининг максимал соф ҳажмини 30 триллион сўм (2024 йилда 25 триллион сўм бўлган, кейин эса 30 триллионга оширилган) миқдорида белгилаш режалаштирилмоқда.
Бундан ташқари, давлат бюджети учун хавфларни камайтириш мақсадида давлат-хусусий шериклик доирасида давлат мажбуриятларни зиммасига олишини (сотиб олиш ёки тўлаш) назарда тутадиган янги лойиҳалар қийматининг юқори чегараси 6,5 миллиард долларни ташкил этиши белгиланди. Бунгача ДХШ лойиҳаларида бундай чеклов йўқ эди.
Иқтисодиёт ва молия вазирлиги ҳар чорак якунлари бўйича кейинги ойнинг 10-кунига қадар Олий Мажлис палаталарига гендер бюджети сиёсати тўғрисидаги маълумотларни тақдим этиши шарт. Гендерга қаратилган бюджетлаштириш — ҳамма учун мос келадиган бюджетларни ишлаб чиқиш стратегияси. Бу ҳар бир инсоннинг ўзига хос эҳтиёжларини ҳисобга олиб таҳлил қилиб, ресурсларни адолатли тақсимлашга ёрдам беради.
Эндиликда Навоий вилояти республика бюджетига жисмоний шахслар даромадидан олинадиган даромад солиғининг 66 фоизи (ҳозирда 55 фоиз), шунингдек, фойда солиғининг 70 фоизи (61 фоиз) тушади. Тошкент вилоятида жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи 38 фоиздан 51 фоизга, фойда солиғи 39 фоиздан 49 фоизга ошади.
Бундан ташқари, алкоголь, жумладан, пивога акциз солиғининг бир қисми (импорт қилинадиган алкоголли ичимликлар ва пиводан ташқари) вилоятлар республика бюджетида қолади: Тошкент вилояти ва шаҳрида — 5 фоиз, бошқа ҳудудларда — 30 фоиз.
Вилоятнинг республика бюджети — Ўзбекистон республика бюджетининг ушбу вилоят ҳудудида амалга ошириладиган давлат вазифалари ва дастурларини молиялаштириш учун ажратиладиган қисми. Вилоят бюджети маҳаллий даромад манбалари ҳисобидан шакллантирилади, шаҳар инфратузилмасининг эҳтиёжларини қондириш ва ривожлантиришга мўлжалланган.
Мол-мулкни ижарага берувчи жисмоний шахслар учун белгиланган энг кам ижара ставкалари юридик шахсларга ҳам татбиқ этилади.
Қорақалпоғистон Жўқорғи Кенгеси ва халқ депутатлари вилоятлар кенгашлари турар жой ва нотурар жой учун ижара ҳақининг энг кам ставкаларига 2,0 ошириш коэффициентини белгилаши мумкин.
Тошкент шаҳрида ер солиғини ҳисоблашнинг ортиб бораётган коэффициенти белгиланган зоналар шароитида қўлланади.
Янги йилда 78 туман ўзини ўзи молиялаштиришга ўтказилади — бунинг учун йиғилган солиқларнинг кўпроқ қисми туманларда қолдирилади. Ҳозирча 71 туман давлат бюджетидан трансфертлар олишда давом этмоқда.
2030 йилга бориб Ўзбекистон иқтисодиёти ҳажмини 200 миллиард долларга етказиш режалаштирилган, бу аввалроқ прогноз қилинган 160 миллиард доллардан кўп.
2025 йилги давлат бюджети ва бюджетнома лойиҳаси ҳақида батафсил маълумотни ҳаволалар орқали олиш мумкин.