Ўзбекистоннинг товар айирбошлаш ҳажми 11 ойда 44,95 млрд долларни ташкил этиб, ўтган йилнинг январ-ноябрига нисбатан 6,84 млрд долларга ёки 18 фоизга ўсди. Давлат статистика қўмитаси маълумотлари бунга гувоҳлик бермоқда.

Йил бошидан экспорт 17,36 млрд (+12%), импорт 27,59 млрд га (+22,1%) ошди. Ташқи савдо тақчиллиги 10,22 млрд доллардан ошди, бу ўтган йилги кўрсаткичдан (-7,02 млрд доллар) 45,5 фоизга кўпдир.

Ўзбекистон апрель ойидан бери биринчи марта олтин экспортини қайта тиклади ва ноябрь ойида 556,7 млн долларлик қимматбаҳо метал сотди. Олтин экспорт таркибида саноат товарлари (23,1 фоиз, 4,01 млрд доллар) ва хизматлардан (20,8 фоиз, 3,62 млрд доллар) кейин учинчи (20,3 фоиз ёки 3,53 млрд доллар) ўринни эгаллади.

россия - ўзбекистон, ташқи савдо айланмаси

Қиймат жиҳатидан олтинни ҳисобга олмаганда экспорт 21,4 фоизга ошиб, 13,84 млрд долларни ташкил этди. Бунга асосан тўқимачилик маҳсулотлари — 9,5 фоизга — 2,9 млрд долларгача, сабзавот ва мевалар — 1,05 млрд доллар (+20,7 фоиз), газ — 910,9 млн доллар (+ 30,3 фоиз), нефть ва нефть маҳсулотлари — 148,4 млн доллар (2 баробар), ўғитлар — 393,8 млн доллар (35,6 фоиз) ва бошқа позициялардаги ўсиш ҳисобига эришилди.

Электр энергияси ишлаб чиқарувчи машина ва ускуналар экспорти 8,1 баробар (154,5 млн доллар), саноат учун махсус бўлмаган машина ва ускуналар, машина қисмлари экспорти 2,8 баробар (75,8 млн доллар)га ўсганини алоҳида қайд этиш жоиз.

Тўқимачилик маҳсулотлари экспорти умумий экспорт таркибида 16,7 фоизни ташкил этади. Маҳсулотларнинг асосий қисмини ип-калава (45,2%) ҳамда тайёр трикотаж ва тикувчилик буюмлари (28,5%) ташкил этади. Шу билан бирга, тикувчилик буюмлари улуши ортиб бормоқда.

Ўзбек тўқимачилик маҳсулотлари учун Россия бозори ҳамон асосий бўлиб қолмоқда, бу бозорга 1,16 млрд долларлик (+41%) маҳсулот жўнатилган. Туркияга етказиб бериш ҳажми 21,8 фоизга ошиб, 481,9 млн долларни ташкил этган бўлса, Хитойга етказиб бериш ҳажми икки бараварга пасайиб, 609,3 млн доллардан 253,1 млн долларга тушди.

Импорт

россия - ўзбекистон, ташқи савдо айланмаси

Импортга келсак, озиқ-овқат маҳсулотларини етказиб бериш даражаси юқорилигича қолмоқда: дон ва ундан тайёрланган маҳсулотлар — 957,5 млн доллар (+30,1%), турли озиқ-овқат маҳсулотлари ва дори воситалари — 438,4 млн доллар (деярли икки баробар), шакар, шакар ва асал маҳсулотлари — 518,9 млн доллар (+) 49,6 фоиз, гўшт ва гўшт маҳсулотлари — 283,9 млн доллар (+80,8 фоиз).

Нефть ва нефть маҳсулотлари импорти ҳам ўсди — 1,09 млрд доллар (+17,9%), кўмир, кокс ва брикет — 266,1 млн доллар (72,3%), электр токи — 105,8 млн доллар (+23,9%), бироқ газ етказиб бериш 104,8 млн (-23,2%) долларгача қисқарди.

Импорт қилинган тиббиёт ва фармацевтика маҳсулотлари 1,44 млрд доллар (+1,9%), пластмасса — 769,7 млн доллар (+39,7%), темир ва пўлат — 2,27 млрд доллар (+25,6%), автомобиллар — 1,92 млрд доллар (+11,1%).

Асосий ҳамкор давлатлар

россия - ўзбекистон, ташқи савдо айланмаси

россия - ўзбекистон, ташқи савдо айланмаси

Ўзбекистон ташқи савдо айланмасидаги асосий ҳамкор-давлатлар динамикаси (январь-ноябрь ойлари учун млн АҚШ доллари).

Россия Ўзбекистон билан ташқи савдо бўйича яна етакчиликни тиклади — 8,34 млрд доллар (улуш — 18,6 фоиз). Россияга экспорт ҳажми 49,5 фоизга ошиб, 2,8 млрд долларни, импорт эса 17,3 фоизга ошиб, 5,54 млрд долларни ташкил қилди.

Хитой 8,18 млрд доллар (18,2 фоиз) билан иккинчи ўринга тушди. Кейинги ўринларда Қозоғистон — 4,2 млрд доллар (9,3 фоиз), Туркия (6,5 фоиз) — 2,93 млрд доллар ва Корея Республикаси — 2,17 млрд доллар (4,8 фоиз) эгаллади.

Россия ва Хитой билан товар айирбошлаш юқори суръатларда ўсиб бормоқда (мос равишда 26,7% ва 21,6%). Қозоғистон билан товар айирбошлаш ўсиши секинлашган бўлса: 2021 йилнинг шу давридаги кўрсаткич 34,7 фоизга ошган бўлса, жорий йилда бу кўрсаткич 18,7 фоизни ташкил этади.

Туркия билан ҳам ташқи савдо пасайишни бошлади: ўтган йили бу кўрсаткич 61,8 фоизга ошган бўлса, жорий йил пасайиш 3,5 фоизни ташкил этди. Бунга лиранинг қадрсизланиши ва логистика билан боғлиқ муаммолар сабаб бўлиши мумкин.

Корея билан савдо алоқалари 2021 йилда пасайганидан кейин (-12%) 29,1 фоизга ошди.

Қирғизистон билан товар айирбошлаш 31,3 фоизга, Туркманистон билан 12,7 фоизга, Тожикистон билан 11,8 фоизга, Афғонистон билан 11,3 фоизга ошди.

Ўзбекистон МДҲ давлатлари билан савдо алоқаларини тобора кенгайтирмоқда. Бошқа хорижий давлатлар билан товар айирбошлаш ҳажмининг камайиши ҳисобига МДҲ давлатларининг улуши 40 фоизгача (36,9 фоизни ташкил этди) ошди. МДҲда экспорт бозорларига қарамлик ҳам асосан Россия ҳисобига 31,5 фоиздан 41 фоизга ошган.